Anadolu Öğretmen Liselerinde Toplam Kalite Yönetimi çalışmalarına ilişkin toplum görüşleri çıkan ortalama, standart sapma ve yüzdelik değerlerine göre incelenmiştir. Sonuçlar Tablo 4.9.’da özetlenmektedir.
Araştırmanın bağımlı değişkeni olan toplum boyutu ile katılımcıların konum değişkeni arasındaki ilişkiye yönelik bulgular örneklemin bu noktada parametrik ölçümlere uymamasından dolayı nanparametrik istatistik yöntemlerden birisi olan Kruscal Walis testi ile incelenmiştir. Sonuçları Tablo 4.9’da özetlenmektedir.
Yapılan analiz sonucunda gruplar arasında anlamlı bir farkın olmadığı belirlenmiştir.
A: ilçe MEM, B: yakın çevre esnafı, C: diğer
Toplum Konum N Sıra
ort
Sd X2 p Anlamlılığın
kaynağı
İletişim İlçe MEM 5 23,50 2 ,191 ,909 -
Yakın çevre esnafı 17 26,53 Diğer 28 25,23 Toplam 50
Güvenlik İlçe MEM 5 23,40 2 1,386 ,500 -
Yakın çevre esnafı 17 22,62 Diğer 28 27,63 Toplam 50 Olumlu Davranış Kazanma ve Eğitim İlçe MEM 5 27,10 2 ,070 ,965 - Yakın çevre esnafı 17 25,18 Diğer 28 25,41 Toplam 50 Topluma Etki ve Katkı Durumunun Algılanması İlçe MEM 5 32,40 2 2,208 ,332 - Yakın çevre esnafı 17 22,03 Diğer 28 26,38 Toplam 50
BÖLÜM V
SONUÇ VE ÖNERİLER
Bu bölümde, araştırmadan elde edilen sonuçlar ile bu sonuçlara dayalı olarak geliştirilen öneriler yer almaktadır.
5.1. SONUÇ
Bu araştırmada, Anadolu Öğretmen Liselerinde Toplam Kalite Yönetimi uygulamaları; okul yöneticileri, öğretmenleri, öğrencileri, öğrenci velileri ve yakın çevre sakinlerine anketler uygulanarak değerlendirilmiştir. Çalışma TKY çalışmalarını yapan ve ülke çapındaki puan sıralamasında üst sıralarda bulunan Trabzon ilindeki AÖL’nde gerçekleştirilmiştir.
Birinci alt problemde; “Anadolu öğretmen liselerinde TKY çalışmalarına ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri, cinsiyetlerine, yaşlarına, meslekteki kıdemlerine, görev yaptıkları okulda bulunma sürelerine göre farklılık göstermekte midir?” sorusuna cevap aranmıştır.
Yapılan analiz sonucunda Fırsat Eşitliğine çalışan bayanların erkeklere göre daha çok inandıkları belirlenmiştir.
Çalışan bayanların okulun vizyon, misyon ve değerlerine ilişkin algılamaları erkeklerden yüksek olduğu ifade edilebilir.
Bayanlar, erkek çalışanlardan daha çok yöneticilerin çalışanlara destek olduklarını düşünmektedirler.
Okul ortamı ve çalışana okul tarafından sağlanması gereken hizmetler konusunda bayan çalışanlar erkeklerden daha çok tatmin olmaktadırlar.
Yaşı büyük çalışanların yetkilendirme konusunda yaşı küçük çalışanlara kıyasla daha çok tatmin olmaktadırlar.
Yöneticiler destek boyutunda çalışanlara karşı destekleyici tavır içinde oldukları düşüncesindedirler.
Yöneticiler okul ortamı (teknik araç, gereç ve büro ortamı, öğretmenler odası, sigara içme odası, temiz ve bakımlı tuvaletler, çay vb. içecek maddeleri içebilme ortamı, kantin…vb.) konusunda öğretmenlere karşı destekleyici tavır içinde oldukları düşüncesindedirler.
Çalışma yılı fazla olan çalışanların fırsat eşitliği ve kariyer geliştirme boyutunda çalışma yılı az olanlara göre memnuniyetleri fazladır. Aynı memnuniyet AÖL’ndeki kıdem yılı sayılarında da çıkmıştır.
İkinci alt problemde; “Anadolu öğretmen liselerinde TKY çalışmalarına ilişkin öğrenci görüşlerinin, cinsiyetlerine ve sınıf düzeylerine göre farklılık göstermekte midir?” sorusuna cevap aranmıştır.
Erkek öğrenciler kız öğrencilere göre öğrenci işleri boyutunda memnuniyetleri daha fazladır. Erkek öğrenciler istenilen belgeleri zamanında alma, sağlık sorunu yaşandığında gerekli hassasiyet gösterilmesi ve öğrenci işlerinde güler yüzlü karşılanma konularında kız öğrencilere göre memnuniyetleri daha fazladır.
Erkek öğrenciler eğitim öğretim boyutunda kız öğrencilere göre memnuniyetleri daha fazladır.
Erkek öğrenciler belirli gün ve haftalar boyutunda kız öğrencilere göre memnuniyetleri daha fazladır. Erkek öğrenciler belirli gün ve haftalarda (Öğretmenler günü, Atatürk haftası, Yeşilay haftası vb.) yapılan kutlamalar ve görev dağılımı ile ilgili memnuniyetleri kız öğrencilere göre daha fazladır.
11. Sınıf öğrencileri 12. Sınıf öğrencilerine göre eğitim öğretim faaliyetlerindeki memnuniyetleri daha fazladır.
Üçüncü alt problemde; “Anadolu öğretmen liselerinde TKY çalışmalarına ilişkin veli görüşleri farklılık göstermekte midir?” sorusuna cevap aranmıştır.
Veli memnuniyet düzeyinin genel olarak orta ve çok düzeylerinde olduğu görülmüştür. Veli memnuniyetinin tam anlamıyla olmadığı söylenebilir.
Veliler sorun yaşadıklarında karşılarında bir muhatap bulabilmektedirler.
Veliler çocuklarının eğitim öğretim düzeyi ve genel okul ihtiyaçları konularında tam anlamıyla memnun olmadıkları söylenebilir.
Dördüncü alt problemde; “Anadolu öğretmen liselerinde TKY çalışmalarına ilişkin toplum paydaşı görüşleri farklılık göstermekte midir?” sorusuna cevap aranmıştır.
5.2. ÖNERİLER
Toplam Kalite Yönetimi uygulamaları araştırma sonuçlarına göre değerlendirildiğinde yapılan uygulamaların genel olarak “iyi” derecede olduğu görülmüştür. Toplam Kalite Yönetiminin Anadolu Öğretmen Liselerinde uygulanması hakkında okul yöneticileri ve çalışanları, öğrenciler, veliler ve toplum dış paydaşların görüşlerinden elde edilen sonuçlara göre aşağıdaki açıklama ve öneriler geliştirilmiştir.
Türk Milli Eğitim sistemi için önemli katkılar sağlayabilecek olan TKY’nin istenen düzeyde katkı sağlayabilmesi için her şeyden önce eğitime yön verenler ve uygulayıcılar tarafından benimsenmesi gerekir. Bu benimsenmenin sağlanabilmesi içinse yapılması gereken şeyler birkaç başlıkta incelenebilir. Okul yöneticisi ve öğretmenleri etkili liderlik ve takım çalışması ve işbirliği yapabilecek yeterliklerle donatacak programlar gerek hizmet içinde, gerekse hizmet öncesinde geliştirilmeli ve uygulanmalıdır. Ancak okul yöneticisi ve öğretmenlerin bu yeterliklerini davranışa dönüştürebilecekleri okul kültürünün yaratılabilmesi için müşteri memnuniyetini merkeze alan, sürekli iyileştirme ve geliştirmeyi hedefleyen yetkilendirme yapılmalıdır.
TKY’ nin bir olay değil bir süreç olduğunun kurum paydaşlarına doğru yollardan aktarılması,
TKY’nin kurumlara genelgeler, resmi yazılar yolu ile değil de kurumsal bir hedef olarak önerilmesi,
TKY sonucunda elde edilen başarıların ödül mekanizması ile güçlendirilmesi,
Kurum idarecilerine ait yetkilerin önemli bir kısmının TKY çerçevesinde oluşturulan Okul Gelişimi ve Yönetimi (OGYE) ekiplerine yasa ve yönetmelikler yolu ile devredilmesi,
Eğitimin tüm paydaşlarının (Okul yönetimi, öğretmenler, öğrenciler, veliler) TKY konusunda bilgilenmesini sağlanması,
Okulda TKY’ nin gereği olan faaliyetlere katılmak için gereken gayreti göstermek ve bu konuda istekli olunması,
Okullarda TKY uygulamalarının sistematik yürütülmesi için okul lider kadrosuna hizmetiçi eğitim verilmesi,
TKY uygulamaları ile planlı okul gelişimi ile stratejik planlama çalışmaları koordineli yürütülmesi,
TKY uygulamalarında Milli Eğitim Bakanlığının “MEB TKY Uygulamaları ve Ödül Yönergesi” kapsamında yapılan değerlendirmelerin okullardaki TKY uygulama başarılarını etkileme düzeyine ilişkin araştırmaların yapılması,
TKY uygulamalarının Anadolu Öğretmen Liseleri dışındaki okullar düzeyindeki başarı durumunun araştırılması,
TKY uygulamalarının okullar arası karşılaştırmalarının araştırılması,
TKY faaliyetlerinde verimliliğin arttırılması için çalışma saatleri içerisinde yeteri kadar zaman verilmesi,
Okullarda bilişim formatörleri gibi TKY işleriyle ilgilenecek TKY formatörleri yetiştirilmesi,
Mevzuata hakim bir şekilde TKY’nin öğretmene sağladığı hak ve sorumlukları üstlenilmesi gerekmektedir.
KAYNAKÇA
Akın, Ö. (2001). Toplam kaliteyYönetimi ve insan. Bursa: Ezgi Kitabevi
Aksu, M. B. (1995). Toplam Kalite Yönetimi Eğitim yönetimi dergisi. 2(Bahar), 206. Aksu, M. B. (2002). Eğitimde stratejik planlama ve toplam kalite yönetimi. Ankara:
Anı Yayıncılık
Akdere, F. Aksoy, M.H. Candaş, E. Polat, M.H. Psaropulos, M. Yılmaz, İ.H. (1994). Toplam kalite yönetiminde Türkiye perspektifi. İstanbul: Üniform Matbaacılık. Alacadağlı, E. ve Yavuzyiğit, H. (1999). Bürokratik kulturumuz ve TKY felsefesinin
uygulanabilirliği. Kamu yönetiminde kalite. 1. Ulusal Kongresi. Ankara: Türkiye
Ortadoğu Amme Enstitüsü Yayın No:289.
Aydın, A. ve Şentürk, İ. (Ağustos, 2010). Eğitimde Toplam Kalite Yönetiminin
Uygulanması. Web: http://yordam.manas.kg/ekitap/pdf/Manasdergi/sbd/sbd17/
sbd- 17-01.pdf adresinden 15 Ağustos 2010’da alınmıştır.
Balcı, A. (2000). Örgütsel gelişme kuram ve uygulama. Ankara: Pegem Yayınları. Başkan, G. ve Aydın, A. (2000). Eğitim sisteminde insan unsuru ve toplam kalite
yönetimi anlayışı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 51-55. Bayrak, C. ve Ağaoğlu, E. (1998). İlköğretim okullarındaki yönetici ve öğretmenlerin
toplam kalite yönetimine ilişkin görüşleri. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi
dergisi, 4(13), 23-37.
Bengisu, M. (2007). Yüksek eğitimde toplam kalite yönetimi. Web: http://joy.yasar.edu.tr/makale/no7_vol2/08_beginsu.pdf adresinden 15 Ağustos 2010 tarihinde alınmıştır.
Bolat, T. (2000). Toplam Kalite Yönetimi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş. Bryson, J. M. (2004). Strategic planning for public and nonprofit organizations. San
Francisco: Jossey-Bass.
Bulut, Ö. (1998). Eğitim yönetiminin çağdaşlaştırılması: Eğitimde TKY uygulaması ev
yararları. İstanbul: TÜSİAD-KALDER Yayınları.
Burnak, N. (1997). Toplam kalite yönetimi – İstatistiksel süreç kontrolü. Eskişehir: Osmangazi Üniversitesi Yayınları.
Büyükmirza, K. (1999). Maliyet ve Yönetim Muhasebesi. Ankara: Barış Kitap Basın Yayın Dağıtım Ltd.Şti.
Cafoğlu, Z. (1996). Toplam Kalite Yönetimi. İstanbul: Avni Akyol Ümit Kültür ve Eğitim Vakfı.
Celep, C. (2001). Eğitimde örgütsel adanma ve öğretmenler. Ankara: Anı Yayıncılık. Conti, T. (1998). Kuramsal özdeğerlendirme. (Çev. G.Günay). İstanbul: KalDer
Yayınları. (Eserin orijinali 1997’de yayımlandı).
Çetin, K. (2002). Toplam Kalite Yönetimi Felsefesi ve Temel Unsurları. Milli Eğitim
Dergisi, 155, 202.
Çetin, K. ve Gülseren, H. Ö. (2003). Cumhuriyet dönemi eğitim stratejileri. Milli Eğitim
Dergisi, 160. Web: http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/160/cetin-gulseren.htm 16
Ağustos 2010’da alınmıştır.
Çetinkaya, A.N. (1999). Müfredat laboratuar okulları modeli. Ankara: Eğitim Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı Yayınları.
Demirel, Ö. (1996). Eğitimde yeni arayışlar. Yeni Türkiye, 2,7. xx
Demirkan, M. (1998). Toplam Kalite Yönetimi ve Türk ilişkileri sistemine etkileri. Sakarya: Değişim Yayınları.
Devlet Planlama Teşkilatı. (2003). Kamu kuruluşları için stratejik planlama kılavuzu. Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı.
Dinçer, Ö. (1992). Stratejik yönetim ve işletme politikası. Ankara: Pegem Yayınları Doğan, E. (2002). Eğitimde Toplam Kalite Yönetimi. Ankara: Academyplus Yayınevi. Doğan, Ö. İ. (2000). Toplam Kalite Yönetimi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler
Dergisi, 2 (1), 22-54.
Efil, İ. (1999). Yönetimde kalite çemberleri. İstanbul: Alfa Yayınları. Efil, İ. (2006). Toplam Kalite Yönetimi. İstanbul: Alfa Yayıncılık.
Elma, C. ve Demir, K. (2003). Demir Yönetimde çağdaş uygulamalar ve sorunlar. İstanbul: Anı Yayıncılık.
Ensari, H. (2003). 21.yüzyil okulları için toplam kalite yönetimi. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Erdinç, H. S. (2006). Toplam kalite yönetimi yönünden müfredat laboratuar okulları ve
diğer oklarda çalışan öğretmenlerin nitelikleri ile okula yönelik tutumları arasındaki ilişki üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz
Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Eren, E. (2002). Stratejik yönetim ve işletme politikası. İstanbul: Beta Ofset
Ersen, H. (1997). Toplam kalite ve insan kaynakları yönetimi ilişkisi. İstanbul: Sim Matbaacılık.
Ersen, H. (2002). Topyekün mükemmelleşme sürecinde insan kaynakları ve kalite. İstanbul: Bureav Veritas Yayınları.
Ersun, N.S. (1995). Toplam kalite yönetimi uygulamalarında karşılaşılan sorunlar. İstanbul: Kalder Yayınları.
Erşen, A.K. (1999). Eğitimde Toplam Kalite. Yeni Türkiye Dergisi, Kalite Özel Sayısı (26), 329.
Fındıklı, R. (1999). Kamu yönetiminde kalite 1. Ulusal kongresi. Ankara: TODAİE Yayınları.
Gençyılmaz, G. ve Zaim, S. (1999). Eğitimde Toplam Kalite Yönetimi. İstanbul
Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 28(2), 9-35.
Gomes, H. (2002). “Kalite”li sözler. (Çev. N.Arkış). İstanbul: Sistem Yayıncılık. Gülseren, H.Ö. (2003). MEB Merkez örgütünde toplam kalite yönetimi uygulamalarının
örgüt kültürüne etkileri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Halis, M. (2000). Paradigmadan uygulamaya toplam kalite yönetimi ve ISO 9000 kalite
güvence sistemleri, ISO 9002 kalite belgesi çalışmaları. İstanbul: Beta Basım
Yayım Dağıtım.
Hergüner, G. (1998). Eğitimde Toplam Kalite uygulamasının sağlayacağı yararlar.
Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi dergisi, 13, 11-21.
İge, P. (1997). Eğitimde toplam kalite uygulamasının sağlayacağı yararlar. Anahtar
Dergisi, Şubat Sayısı, 6.
Kalder. (2002). Eğitim Kurumları için Toplam Kalite Yönetimi ve Özdeğerlendirme. İstanbul: Kalder Yayınları.
Kaufmann, R. ve Zahn, D. (1993). Quality Management Plus: The continuous
improvement of education. Californial: Crowin Pres.
Kılıç, Z. (2005). Ankara İli Sağlık Meslek Lisesi Öğretmenlerin okullarındaki mevcut
durumu toplam kalite yönetimi ilkelerine göre değerlendirmeleri. Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kondo, Y. (1999). İşletmede bütünsel kalite. (Çev. A. B. Dicleli). İstanbul: BZD Yayınları.
Kovancı, A. (2001). Toplam Kalite Yönetimi fakat nasıl? İstanbul: Sistem Yayıncılık. Köksal, H. (1998). Kalite okullarına geçişte toplam kalite yönetimi. İstanbul: Dünya
Yayıncılık.
Kuran, K. (2005). Bir değişim ve gelişim süreci olarak eğitimde toplam kalite yönetimi ve aktif öğrenme ilişkisi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 317, 14-22.
MEB. (2002). Eğitim örgütünün yönetimi ve denetimi. Web: http://www.meb.gov.tr/Stats/Apk2002/10.htm 10 Ağustos 2010’da alınmıştır. MEB. (2005). Eğitimde Kalite Ödülü El Kitabı, Ankara: Milli Eğitim Basımevi. MEB. (2007a). Endüstri Meslek Liselerinde toplam kalite yönetimi uygulamalarının
değerlendirilmesi, Web: http://earged.meb.gov.tr/tamamlanan/Toplam_kalite.pdf
12 Ekim 2011’de alınmıştır.
MEB. (2007b). Planlı Okul Gelişim Modeli, Web: http://earged.meb.gov.tr/earged/ dokumanlar/okul_gelisim_modeli.pdf 1 Ağustos 2010’da alınmıştır.
Özbek, O. (2000). Yönetimde çağdaş yaklaşımlar. Ankara: Anı Yayıncılık.
Özdemir, S. (1995). Eğitimde Toplam Kalite Yönetimi. Verimlilik Dergisi, Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları. Özel Sayı: 220.
Özdemir, S. (2000). Eğitimde örgütsel yenileşme. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Özdemir, S. M. (2005). Eğitim kurumlarında toplam kalite uygulamalarını olumsuz etkileyen etmenler. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 1-23.
Özden, Y. (1998). Eğitimde dönüşüm, yeni değerler ve oluşumlar. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Özveren, M. (2000). Toplam kalite yönetimi temel kavramlar ve uygulamalar. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım.
Peker, Ö. (1993). Toplam Kalite Yönetimi ve TS-ISO 9000 standartları. Verimlilik
Dergisi, Özel Sayı. 49
Peşkircioğlu, N. (1999). Kalite yönetiminde ISO uygulamaları. Ankara: Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları.
Sullivan, G. M. Harper, M. V. (1997). Umut bir yöntem olamaz. (Çev. A. B. Dicleli). İstanbul: Boyner Holding Yayınları.
Şimşek, M. (2000). Sorularla toplam kalite yönetimi ve kalite güvence sistemleri. İstanbul: Alfa Basım Yayın Dağıtım.
Şimşek, Ş., Çelik, A., Akgemici, T. (1998). Davranış bilimlerine giriş ve örgütlerde
davranış. Ankara: Gazi Yayınevi.
Şişman, M. ve Turan, S. (2002). Eğitimde Toplam Kalite Yönetimi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Şoylu, K. Soylu, F. Suer, A. Suer, O. (1998). Toplam kalite yönetimi sözlüğü. İstanbul: Beyaz Yayınları.
Taş, H. (Ağustos, 2010). Toplam kalite yönetimi kuramının eğitim yönetimine katkıları. Milli Eğitim Dergisi, 145. Web: http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/145/tas.htm 1 Ağustos 2010’da alınmıştır.
Tekin, M. (2004). Toplam Kalite Yönetimi. Konya: Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Kitap Satış Bürosu.
Turan, G. (1998). Toplam kaliteye geçişte kalite kültürünü geliştirme prosesi.. Kamu İş-
İş Hukuku ve İktisat Dergisi, 4 (3), 161-172.
Türkmen, Ö. (2006). İlköğretim okullarında toplam kalite yönetimi uygulamalarına
ilişkin müdür ve öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış
Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Diyarbakır. Yatkın, A. (2004). Toplam kalite yönetimi. Ankara: Nobet Yayınevi.
Yahyagil, M. Y. (1998). Eğitim sistemimizde TKY uygulamalarının sağlayacağı
Yıldırım, H.A. (2002). Dış ticaret ve ticaret eğitimi veren ortaöğretim kurumlarında
toplam kalite yönetimi uygulama modeli. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi,