• Sonuç bulunamadı

Birliklerin Temini, De imi ve Konu lan Hususunda Rolü: Cephenin kilit adam Yarbay Kâz m Bey, muharebeler esnas nda ihtiyaç

KÂZIM NANÇ PA A’NIN ÇANAKKALE CEPHES NDEK ASKER FAAL YETLER

FAAL YETLER

2.5. KÂZIM BEY’ N ÇANAKKALE CEPHES ’NDE YER NE

2.5.2. Birliklerin Temini, De imi ve Konu lan Hususunda Rolü: Cephenin kilit adam Yarbay Kâz m Bey, muharebeler esnas nda ihtiyaç

dâhilinde birliklerin temin edilmesi, bu birliklerin bulundurulmas gerekti i yere göre yer de tirmesi ve bu birliklerin konu land larak düzenlenmesi, çe itli birliklerin çe itli yerlere kayd lmas noktas nda önemli bir görev yerine getirmi tir. Bu noktada da hayati bir görev icra eden Yarbay Kâz m Bey’in gönderdi i ve iletti i

556

Birinci Dünya Sava ’nda Çanakkale Cephesi ( 4 Haziran 1915- 9 Ocak 1916 ), V’inci Cilt III’üncü Kitap, s. 494.

raporlar, kendisinin yapt icraatlar hakk nda bize oldukça sa lam bilgiler sunmaktad r.

Çanakkale Cephesi’nde Müttefik Kuvvetlerin adaya ç karma yapmaya ba lad klar esnada Limân Pa a, Gelibolu’dan ayr ld ktan sonra Saros Körfezinin yukar ndaki kumanday Yarbay Kâz m Bey’e devretmi tir. Kuzey kanattaki birliklerin merkez kesimine kayd lmas i ini de Yarbay Kâz m Bey’e b rakm r. Bunlarla 26/27 Nisan gecesinin geç saatlerine kadar u ra lm ve 7’nci Tümendeki kuvvet kayd rma hareketleri ancak 27 Nisan’da son bulmu tur.557 Çe itli kaynaklarda de inilen bu durum Yarbay Kâz m Bey’in cephede çe itli birliklerin çe itli yerlere kayd lmas noktas nda önemli bir görev yerine getirdi i bilgisine ula mak mümkündür.

Kâz m Bey’in Anafartalar Grubu Kumandanl 31. 5. 331 (13 Temmuz 1915) tarihli yapt telefon önem ta r.

Anafartalar Grubu Kumandanl na,

“7.F rkan n Saroz Grubunda kalan son piyade taburunun dahi 30-31. 5. 331

sabah Tayfur üzerinden Tur unlu’ya tahrikinin Saroz Grubu Kumandanl na

yaz ld usulü malumat z mn nda ma’arûzdur.”

Kumandan Emriyle Kâz m558

Belgeden de anla ld üzere cephede hem birlikler aras nda haberle me görevi üstlenmi hem de cephede yer edinen bir taburun hangi nokta üzerinden hareket edilmesi gerekti ini önemli bir Türk Kumandanl na iletme hususunda hareket etti i hususuna ula bulunmaktay z.

6-7 A ustos 1915 tarihinde gerçekle en Ar burnu Muharebeleri’nde, Be inci Ordunun Kuzey Bölgesinde gerekli tedbirler almas , bu cephedeki muharebelerin seyrinin de mesinde önemli rol oynam r. Yarbay Kâz m Bey, bu süreçte Güney

557

Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi, Çanakkale Cephesi, V’inci cilt 2’nci kitap, s. 29; Birinci Dünya Sava nda Çanakkale Cephesi ( 4 Haziran 1915- 9 Ocak 1916), V’inci Cilt II’inci Kitap, s. 19; Sanders, a. g. e., s.98.

Grubu ve Saros Grubu’ndan belirlenen kuvvetlerin Kuzey Bölgesi’ne kayd lmas ile bizzat ilgilenmi ve gereken tedbirleri alm r. 6 A ustos 1915 günü saat 19.20’de Güney Grubu’na Kâz m Bey’in imzas yla gönderilen k sa emir559 öyleydi: “Görü üldü ü üzere 4’üncü Tümenin dolgun mevcutlu iki alay yla Ç rlay kdere’sine

gönderilmesinin emredilmesini rica ederim.”560

Anfartalar Grubu Kumandanl ’na Yalova’dan

“1. Bu gece 1-2. 6. 331 Akba ’a ç kacak olan otuz dokuzuncu alay n birinci

taburunun Kumköy üzerinden Tur un istikametine tahriki menzile emrolunmu tur. 2. Yar n 2. 6. 331 sabah alt nc f rkadan bir taburun Tayfur üzerinden

Tur un? stikametine tahriki Saros Grubu Kumandanl na yaz lm r. Tabur, grup

emrine verilmi tir.

3. Her iki taburun gruba iltihaklar teshilen (kolayla rmak)

istikballerine vaktinde birer zabitin ç kar lmas rica olunur”

1.6. 331 (14 A ustos 1915) Kumandan Emriyle Be inci Ordu Erkan-Harbiye Reisi Kâz m561 Yine bu belgeye bakt zda Kâz m Bey, cephede söz konusu birliklerin nereye, hangi yöne do ru gidece i ve varacaklar noktalarda nelerin yap lmas gerekti i hususunda çe itli yerleri bilgilendirmekte ve bu birliklere çe itli direktiflerde bulunarak muharebeler üzerinde esas kontrol güç olarak vazifesini en iyi ekilde yerine getirmeye çal maktad r.

Bu ba lamda yine Kâz m Bey’in gönderdi i bir ba ka rapora bakacak olursak;

559

Birinci Dünya Sava ’nda Çanakkale Cephesi ( 4 Haziran 1915- 9 Ocak 1916), V’inci Cilt III’üncü Kitap, s. 303-304. ; Ta , a. g. t., s.68-69.

560

Birinci Dünya Sava ’nda Çanakkale Cephesi ( 4 Haziran 1915- 9 Ocak 1916), V’inci Cilt III’üncü Kitap, s. 303-304.

Anfartalar Grubu Kumandanl ’na,

“Bu gece Asya Grubu’ndan ç kacak olan iki piyade taburu grup emrine

verilmi tir. Taburlar istikbal etmek üzere Akba ’da bir taburun bulundurulmas na emir verilmesi rica olunur.”demi tir.

1.6.331 (13 Eylül 1915)

Kumandan Emriyle Erkan-Harbiye Reisi Kâz m562 Cenup Grubu Kumandanl na, Kâz m Bey’in 21 Aral k 1915 tarihinde verdi i rapor bu ba lamda yine son derece önem arz etmektedir. “Limân Pa a Hazretleri Kanl rt’a geldiler. Denize dü ürülen dü man tayyarecisi Avustralyal Topçu mülâz Tomas orduya gönderildi. tfaiye Alay ’n n mütebâki (Baki kalan, geri kalan) iki taburuyla hemen Cenûb Grubu’na al nmak edece ine dair ordudan emir geldi. Palamut'daki 12 cm’lik Bulgar topu Cenûb Grubu’na ordu emriyle hareket etti. tfaiye Alay hareket etti. 20’nci F rka’ya mensûb olup imâl Grubu emrinde bulunan 36’nc Alay F rkas nba iltihâk itmek üzere 15.10.31 (18 Aral k 1915)’de Cenûb Grubu’na tahrik edilecektir. Ta’kip edilecek yol hakk nda her iki gruba anlat lmal r”demi tir.

8.10. 331 (21 Aral k 1915) Ordu Erkân- Hârb Reisi Kâz m563 Belgeden de anla laca üzere Kâz m Bey, cephede ya anan olay ve durumlar an ve an belirtmekte, ald direktifler do rultusunda hangi birli in nereye gönderilmesi gerekti i hususunda çe itli yerleri haberdar k lmaktad r. Buna ilaveten Kâz m Bey, ad ndan söz etti i çe itli birliklerin cephede konum ve durumlar , hareket hâllerini çe itli birimlere ilettikten sonra nelerin yap lmas gerekti i hususu üzerinde durarak yine bu ba lamda cephe içinde oldukça aktif bir rol icra etmektedir.

562

ATASE Ar ivi, BDH Koleksiyonu, Belge No: 42-2aga.

“Görü üldü ü vechile dördüncü F rkan n mevcûdu ziyade iki alayla…

Deresine sevkinin emir buyrulmas rica ederim”

Kumandan Emriyle Erkan-Harbiye Reisi Kâz m564 Kâz m Bey, belgeden de anla ld üzere bahsetti i birli in sevk ve konu lan üzerinde etkin bir rol üstlenmektedir.

Mevki-i Müstahkem Kumandanl na,

“Deniz teyyaresi müfrezesine aid bir sandal Bolay r skelesinde

bulunmu dur. Çanakkale’ye sevkinin on yedinci Kolordu Kumandanl ’na ve

Menzil’e yaz ld arz olunur.”

14 Kânûn- Evvel 331 (27 Aral k 1915)

Be inci Ordu Erkân- Harbiye Reisi Kâz m565

Yine Kâz m Bey’in 3 Ocak 1916 tarihinde verdi i 14279 numaral rapora bakacak olursak: “ imal Grubu yerine bundan böyle 3’üncü Kolordu ta’biri isti’mâl

olunacakt r.” Demi tir.

Ordu Erkân- Hârb Reisi Kâz m (K taata ayn gün ta’mim edildi)566

Bu belgeden yola ç karak Kâz m Bey’in askeri i lerin sadece faal boyutuyla de il resmi i lemleri boyutuyla da yak ndan alakadar oldu u bilgisine ula mak mümkündür. Ayr ca bunu Kumandan Emriyle yazmamas , bu görevin bizzat kendisi taraf ndan yerine getirilmi oldu u bilgisi de son derece önem ta maktad r.