Birleştirme Araçları

Açık-kapalı zımba ve fermajup basma el araçları; belirli bir düzende dizilmiş zımbaların ya da fermajupun deriye geçmesini sağlamak amacıyla sıkıştırmak suretiyle basan bir tür prestir. Zımba basmak için bu araçların ucuna silindir biçimli, uzun, ağız kısmı delik ve yuvarlak olan çelik uçlar geçirilmektedir.

Şekil.7.1.3.1. Açık ve kapalı zımba el aletleri

Kaynak: ÖZDEMİR Melda, Geçmişte ve Günümüzde El Sanatları Çerçevesinde Üretilen Deri Ürünleri Üzerinde Bir Araştırma, Yayınlanmış Doktora Tezi, 2004-Ankara, s. 98

Şekil.7.1.3.2. Açık ve kapalı zımba uçları

Kaynak: ÖZDEMİR Melda, Geçmişte ve Günümüzde El Sanatları Çerçevesinde Üretilen Deri Ürünleri Üzerinde Bir Araştırma, Yayınlanmış Doktora Tezi, 2004-Ankara, s. 98

Basabas; klips ve fermuar sıkıştırmak için kullanılmaktadır.

Fermuar açacağı; klipsin ağız kısmını açmak için kullanılmaktadır.

Şekil.7.1.3.3. Fermuar açacağı, basabas

Kaynak: ÖZDEMİR Melda, Geçmişte ve Günümüzde El Sanatları Çerçevesinde Üretilen Deri Ürünleri Üzerinde Bir Araştırma, Yayınlanmış Doktora Tezi, 2004-Ankara, s. 99

Deri İğneleri; baş, gövde ve uç olmak üzere üç kısımdan oluşur. Çeşitli büyüklükteki metalden yapılan bir ucu sivri diğer ucu delikli araçlardır. Deride elde birleştirme ve yüzey süsleme tekniklerinde kullanılmaktadır.

Deri dikiş makinası; genellikle kenar birleştirme ve astarlama işlemlerinde ve bazen de yüzey süslemelerinde kullanılmaktadır. Bunların dışında çoğunlukla sanayiye yönelik deri işlerinde değişik tip ve boyutlarda makinalar da mevcuttur. Bunlar; deri biye makinası, kemer bombe makinası, deri sıcak ve soğuk baskı makinası, kıvırma makinası, yarma makinası şerit kesim makinası, çizgileme makinası ve ütü makinası gibi çeşitli makinalardır.

Şekil.7.1.3.4. Deri dikiş makinası

Kaynak: ÖZDEMİR Melda, Geçmişte ve Günümüzde El Sanatları Çerçevesinde Üretilen Deri Ürünleri Üzerinde Bir Araştırma, Yayınlanmış Doktora Tezi, 2004-Ankara, s. 100

Freze makinası: Köselenin kenar düzgünlüğünü sağlamaya yarayan, köşeleri yuvarlaklaştırma işlemlerinde kullanılmaktadır.’’121

Şekil.7.1.3.5. Freze makinası

Kaynak: ÖZDEMİR Melda, Geçmişte ve Günümüzde El Sanatları Çerçevesinde Üretilen Deri Ürünleri Üzerinde Bir Araştırma, Yayınlanmış Doktora Tezi, 2004-Ankara, s. 100

121

ÖZDEMİR Melda, Geçmişte ve Günümüzde El Sanatları Çerçevesinde Üretilen Deri Ürünleri Üzerinde Bir Araştırma, Yayınlanmış Doktora Tezi, 2004-Ankara, s. 100

Şekil.7.1.3.6. Şerit kesim makinası

Kaynak: ÖZDEMİR Melda, Geçmişte ve Günümüzde El Sanatları Çerçevesinde Üretilen Deri Ürünleri Üzerinde Bir Araştırma, Yayınlanmış Doktora Tezi, 2004-Ankara, s. 101

Şekil.7.1.3.7. Çizgileme makinası

Kaynak: ÖZDEMİR Melda, Geçmişte ve Günümüzde El Sanatları Çerçevesinde Üretilen Deri Ürünleri Üzerinde Bir Araştırma, Yayınlanmış Doktora Tezi, 2004-Ankara, s. 101

7.1.4. Diğer araçlar

Kıvırma ve İşaret Şablonları: “Deri dikimi sırasında ayakçı tarafından kullanılan kalıplar dikiş paysız olarak hazırlanmış kıvırma ve işaret şablonlardır. Bu şablonlar işlemin özelliğine göre yaka, cep, cep kapağı ve manşet vb küçük parçaların deri giysi parçaları üzerine işaretlenmesinde veya daha sonra kenar kıvırmada (form vermede) kullanılır.”122

Şekil.7.1.4.1.Deri Ayakçılığında Kullanılan Şablon Kalıplar

Kaynak: Milli Eğitim Bakanlığı, Giyim Üretim Teknolojisi, Deri Kesimi, Ankara, 2011, s. 16

Gümüş kalem: “Deri üzerine işaret almada kullanılan, daha sonra kolayca silinebilen

kalemdir.”¹²³

Şekil.7.1.4.2.Deri Ayakçılığında Kullanılan Şablon Kalıplar

Kaynak: Milli Eğitim Bakanlığı, Giyim Üretim Teknolojisi, Deri Kesimi, Ankara, 2011, s. 16 122

Milli Eğitim Bakanlığı, Giyim Üretim Teknolojisi, Deri Kesimi, Ankara, 2011, s. 16 123

Milli Eğitim Bakanlığı, Giyim Üretim Teknolojisi, Deri Kesimi, Ankara, 2011, s. 16

Bileği taşı; “kesici araçları bilemeye yarayan ince taneli çok sert bir taştır. Değişik şekilleri mevcuttur.

Çekiç; bir ahşap uzun sap ile dövecek maden kısmından oluşan el aracıdır. Deride vurarak yapıştırma işleminde kullanılır.

Çelik cetvel; deriyi kruponlamada kullanılır. Ayrıca deri yüzeylerinden desen ve parça çıkartılmasında bu cetvelden yararlanılmaktadır.

Danaeli; kerpetene benzeyen daha ince uçlu araçtır.

Eğe (limaki); bıçakların ağzını açmak için kullanılan üç yüzeyli bir alettir.

Şekil.7.1.4.3. Çelik cetvel, eğe, kargaburun, keski, çekiç

Kaynak: ÖZDEMİR Melda, Geçmişte ve Günümüzde El Sanatları Çerçevesinde Üretilen Deri Ürünleri Üzerinde Bir Araştırma, Yayınlanmış Doktora Tezi, 2004-Ankara, s. 102

Fırça; derilerin yüzeyine yapıştırıcı sürmede, boyamada, parlatma da kullanılır. Suluboya, yağlı boya, ayakkabı boyası gibi çeşitleri mevcuttur.

Şekil.7.1.4.3. Çeşitli biçimde fırçalar

Kaynak: ÖZDEMİR Melda, Geçmişte ve Günümüzde El Sanatları Çerçevesinde Üretilen Deri Ürünleri Üzerinde Bir Araştırma, Yayınlanmış Doktora Tezi, 2004-Ankara, s. 103

Kauçuk; Afrika ve Asya’nın çeşitli ağaçlarından özellikle lastik ağacından elde edilen dayanıklı esnek maddedir. Deri ve kösele kesiminin yapıldığı plaka halindeki yardımcı araçtır.

Kargaburun; tel kıvırma ve bükme işlemlerinde kullanılan madenden yapılmış uçları karga gagası gibi sivri olan bir alettir.

Keski; keskin uçlu, çelikten yapılmış, ağaç, taş, metal, deri v.b. üzerinde çeşitli delikler açmaya ve kesmeye yarayan, üzerine çekiç vurularak yürütülen araçtır.

Kerpeten; demirden yapılmış yarım ay şeklinde iki parçadan oluşan ve tutmak için kolları olan deriyi bir yere takarken çekmek için kullanılan araçtır.

Mahat; tahtadan üzerinde oyuntuları olan ve deriye istenilen yerde oyuntular yapılmasını sağlayan araçtır.

Mala; çanta ağızlarını klipslere yerleştirmeye yarayan, yassı demir ve tahta saptan oluşan, uçları genellikle kare ve üçgen şekilde olan bir araçtır.

Masat; deri bıçaklarının bilenmesinde kullanılır. Demirden yuvarlak hatlı bir alettir.

Şekil.7.1.4.4. Masat

Kaynak: ÖZDEMİR Melda, Geçmişte ve Günümüzde El Sanatları Çerçevesinde Üretilen Deri Ürünleri Üzerinde Bir Araştırma, Yayınlanmış Doktora Tezi, 2004-Ankara, s. 104

Mermer; deri kesimi, kıvırma, yapıştırma ve özellikle tıraşlama işleminde kullanılan yardımcı araçtır.

Şekil.7.1.4.5. Mermer Tezgah.

Kaynak: Milli Eğitim Bakanlığı, Giyim Üretim Teknolojisi, Deri Kesimi, Ankara, 2011, s. 17

Muşta; sarı veya beyaz metalden yapılmış, yapıştırıcı sürülen derilerin kıvırma ve dövme işlemlerinde kullanılan, küre biçiminde saplı ve kenarları içe doğru kavisli bir alettir.

Şekil.7.1.4.6. Muşta

Kaynak: ÖZDEMİR Melda, Geçmişte ve Günümüzde El Sanatları Çerçevesinde Üretilen Deri Ürünleri Üzerinde Bir Araştırma, Yayınlanmış Doktora Tezi, 2004-Ankara, s. 104

Pense; telleri kıvırmaya küçük vida ve somunları sıkıştırmaya, çıkarmaya yarayan çeşitli biçim ve büyüklükteki kıskaç.

Pergel; yay ve çember çizmek ve ölçmek için kullanılan birer ucunda birbirine eklenmiş iki metal çubuktan oluşan ölçü ve çizim aracıdır.

Rulet; döndürüldüğünde sıralı izler bırakan, saplı, dişli, küçük demir çark. Tel kesme pensi; metalden yapılmış çubuk ve levhaları kesmeye yarar. İnce ve kalın telleri kesen çeşitli boyları mevcuttur.

Tokmak; ağaçtan yapılmış başları lastikli ya da lastiksizdir. Çekiçle vurulduğu zaman bozulabilecek, kırılabilecek ince ve zarif maddeleri vurmaya yarar. Deri yüzey süslemede kalem uçlara, zımbalara vurmaya yarar.

Tornavida; çelik uçlu olan bu alet vidaları döndürmek ve yüzeye açılmış deliklere yerleştirmek için kullanılır. Ucu yassı ve düzdür. Vidaları çıkarmak ve tutturmak içinde kullanılır.