• Sonuç bulunamadı

2. MALZEMEYİ İŞLEMEK: BELGELERLE ANKARA KIZ LİSESİ

2.1. BABALAR VE KIZLARI

geçmesine rağmen babası tarafından habersizce alındığını ifade etmişti. Bunun nedenini kızının karma bir okulda okumasını kaldıramamış olma ihtimaline yormuştu.129

İki farklı yılın künye defterlerine gidecek olursak, bu öğrenci ailelerinin çoğunlukla meslek sahibi olduğu ortaya çıktı. Yani ailelerin çoğu, ekonomik gelir açısından çocuklarını okutabilecek düzeydeydi. Bu ailelerin mesleklerine bakıldığında genelinin memur olması, bunu açıklıyordu.

1929 yılının 212 öğrenci kaydına göre en yaygın meslek grubunu, 102 öğrenci velisiyle memurlar oluşturur. Örneğin, Semahat isimli öğrencinin babası Saadettin Bey İktisat Vekaleti memurlarındandı. Bir başka öğrenci olan Saadet’in babası da tapu memuru olarak görevliydi.130 Kızlarının okumasında istekli olan ikinci yaygın meslek grubu, 23 öğrenci kaydıyla askerlerdir. Habibe’nin babası Yüzbaşı İbrahim Bey gibi.131 İbrahim Bey, Harita Dairesinde görevliydi. Nusret’in babası Sadık Bey de askerdi. Sadık Bey’in isminin yanında ölü yazıyordu. Anlaşılan kızını okurken görmeye ömrü yetmemişti.

Aile mesleklerinin çoğunluğunu bu iki meslek oluşturduysa da değişik mesleklere sahip başka aileler de vardı. Bunlar, 63 öğrenci kaydıyla “diğer” grubunu oluşturuyordu.

Örneğin, Sıdıka’nın babası Osman Bey geçimini helva satarak sağlıyordu.132 Sıdıka’nın sınıf arkadaşı Fatma’nın babası da kunduracı olarak kayıtlıydı.133 Kanber Bey de inşaat demircisiydi. Makbule’nin babası Kanber Bey Balık Pazarı civarında çalışıyordu.134 Geri kalan 25 öğrenci kaydında da herhangi bir meslek bilgisi yazılmamıştı. 1929 senesinin meslek tablosu genel olarak bu şekildeydi.

129 Duruel, a.g.e., s.22.

130 1929 yılı Ankara Kız Lisesi Künye Defteri, Ankara Lisesi Arşivi, Ankara.

131 1929 yılı Ankara Kız Lisesi Künye Defteri, Ankara Lisesi Arşivi, Ankara.

132 1929 yılı Ankara Kız Lisesi Künye Defteri, Ankara Lisesi Arşivi, Ankara.

133 1929 yılı Ankara Kız Lisesi Künye Defteri, Ankara Lisesi Arşivi, Ankara.

134 1929 yılı Ankara Kız Lisesi Künye Defteri, Ankara Lisesi Arşivi, Ankara.

Velilerin meslek gruplarının birbirine oranı konusunda yirmi senede büyük bir değişiklik olmamıştı. 1949 yılında yine veliler arasında birinci sırada memurlar vardı, ama sayıları artmıştı: 144. Mustafa Nurettin Bey, 1935 yılında doğan Yurdagül’ün babasıydı ve kendisi doktordu.135 Yurdagül’den bir yaş küçük Ulviye’nin babası da memurdu.136 Aradan geçen yirmi yıla rağmen kayıtlardaki aile mesleği, ikinci en yaygın meslek grubunda da değişmediği gibi, sayıca da artmıştı. 27 öğrencinin babası, askerdi.

Farklı meslek türleri bu yılda da görülmekteydi. Memur ve asker olmasa da kızlarını bu okula kaydettiren veliler olmuştu. Muzaffer Bey, kızı Gülin’i okula kaydettirdiğinde terzilik yapıyordu.137 Muazzez’in babası Hasan Bey de işçi olarak kayıtlıydı.138 Nimet isimli öğrencinin babası Hamdi Bey de rençberlik yaparak hayatını idame ettiriyordu.

139 Geriye kalan 46 öğrencinin de ailesinin meslek bilgisi deftere yazılmamıştı (Bkz.

Şekil 1).

135 1949 yılı Ankara Kız Lisesi Künye Defteri, Ankara Lisesi Arşivi, Ankara.

136 1949 yılı Ankara Kız Lisesi Künye Defteri, Ankara Lisesi Arşivi, Ankara.

137 1949 yılı Ankara Kız Lisesi Künye Defteri, Ankara Lisesi Arşivi, Ankara.

138 1949 yılı Ankara Kız Lisesi Künye Defteri, Ankara Lisesi Arşivi, Ankara.

139 1949 yılı Ankara Kız Lisesi Künye Defteri, Ankara Lisesi Arşivi, Ankara.

Şekil 1: 1929 ve 1949 Yıllarındaki Öğrenci Velilerinin Meslekleri

1949 yılı defterinde ayrıca bir tablo oluşturmayı sağlayan başka bir bilgi sütunu daha vardı. Bu yılın künye defterinde yer alan “Düşünceler” bölümünde, adreslerinin üstünde, öğrenci velilerinin isimleri yazılıydı. 232 öğrenci velisinin, 67’si kadındı. Bu isimlerden 79’u, öğrencilerin babalarıydı. Örneğin, Bilgin’in velisi olarak görünen kişi babası Ahmet Muhtar’dı. Ahmet Muhtar Ataman, Gazi Lisesi Fransızca öğretmenlerindendi. Kızı Bilgin de babasının görev yerine çok yakın olan Kız Lisesi’nde eğitim görüyordu.140 Kayıtların 21 tanesinde ayrıca bir veli ismi görünmüyordu ve bu 21 öğrencinin velisinin yazılmayıp, diğer velilerin belirtilmesinin neye göre düzenlendiği de bilinmiyordu. İşin daha da ilginç boyutu, bu öğrencilerin hiç birinin adres bilgileri de girilmemişti. Geri kalan 131 veli de, öğrencinin baba ismiyle uyuşmuyordu. Bu kayıtlardan biri, Bedia’ya aitti. Bedia’nın babası Feyzullah Bey olarak görünüyordu ancak velisi Raşit Beydi.141 Üstelik soyadları da farklıydı. Tabloda ayrıca bahsedilmese de “Diğer” tablosunda bulunan velilerin 16’sı, öğrenciyle aynı

140 1949 yılı Ankara Kız Lisesi Künye Defteri, Ankara Lisesi Arşivi, Ankara.

141 1949 yılı Ankara Kız Lisesi Künye Defteri, Ankara Lisesi Arşivi, Ankara.

102

23 25

63 114

27

46 45

0 20 40 60 80 100 120

MEMUR ASKER MESLEK BİLGİSİ

GİRİLMEMİŞ

DİĞER

1929 1949

soyadına sahip erkek ismiydi. Bu isimler öğrencinin amcası ya da abisi olabilirdi ancak öğrenciyle yakınlık derecesi ayrıca belirtilmemişti. Bu oran, kadın isimler söz konusu olduğunda daha fazlaydı. 39 veli, öğrenciyle aynı soyadını paylaşan kadınlardan oluşuyordu. Çoğunluğunun öğrencinin annesi olduğunu tahmin ettiğimiz kadınlar için de yakınlık derecesini bildiren net bilgi yoktu (Bkz. Şekil 2).

Şekil 2: 1949 Yılının Öğrenci Veli Bilgileri

79

21

131

0 20 40 60 80 100 120 140

VELİ BİLGİSİ BABASI BOŞ DİĞER

Babaların kızlarıyla arasındaki ilişki, sadece meslek istatistikleri olarak karşımıza çıkmıyordu. Okula gönderilen gizli mektuplar, bizlere babaların kızlarından sakladığı bilgiler için okul idaresi ile iş birliği halinde olduğunu gösteriyordu. Hesap memuru olarak görev yapan Bahri Bey de bu iş birliği taraflarındandı. Bahri Bey kızı Veliye’nin nüfus teskeresi ile birlikte bazı evraklarını okula göndermişti. Bu belgelerin içinde, okulun müdür muavinine açıkladığı bir bilgi de vardı. Öncelikle kızının mektebe kaydı sırasında gösterilen nezakete teşekkür ediyordu. Bahri Bey’in, kızının bilmesini istemediği bir sırrı vardı. Bunu müdür muavinine şöyle açıklamıştı: “Veliye iki yaşında elime geldiği için bugün bendenizi üvey değil öz baba bilir. Bunun için nüfus tezkeresinin kendisine gösterilmemesini bilhassa rica ve istirham ederim efendim.”142 Anlaşılan o ki; Bahri Bey kızı saydığı Veliye’ye gerçek babası olmadığı gerçeğini açıklamak için hazır değildi. Bu beyaz yalanın devam etmesi için okul idaresinin meseleyi bilmesi gerektiğini düşünmüştü. Müdür yardımcısının bu rica karşısında ne tepki verdiğini bilemiyoruz. Tıpkı er ya da geç bu belgeyi görecek olan Veliye’nin öz babası bildiği Bahri Bey’e ne tepki verdiğini bilemediğimiz gibi.