2.3.1. Ayntab Şer‛iyye Sicilleri İle İlgili Çalışmalar
Gaziantep’e ait 200’ün üzerindeki şer‛iyye sicil defteri, tasnif edilerek toplam 174 defter haline getirilmiştir. Yine bu defterler, Gaziantep Müzesi’nde iken katalog çalışmaları da tamamlanmıştır. Buna göre; Gaziantep’e ait ilk sicil belgeleri; H.938/M.1531-1532 tarihinde ve 1 numaralı defterde, son sicil belgeleri ise 1327/1909-1910 tarihinde ve 160 numaralı defterde kayda alınmıştır.41 Bugün diğer illere ait defterlerle beraber Ankara’da Milli Kütüphane’de muhafaza edilen Gaziantep Şer‛iyye Sicilleri, mikrofilm olarak araştırmacıların hizmetine sunulmaktadır. Ayrıca bu mikrofilmlerin bir kopyası da Gaziantep İl Halk Kütüphanesi’nde bulunmaktadır. Yalnız burada üzülerek belirtmek istediğimiz nokta şudur ki; Gaziantep’te, 2004 yılı itibariyle İl Halk Kütüphanesi de dahil olmak üzere, mikrofilm okuyabileceğimiz veya mikrofilmden fotokopi alabileceğimiz kamuya ait ya da özel, herhangi bir kurum bulunmamakta, dolayısıyla bu tarih hazinesinden maddi imkânların elverdiği ölçüde faydalanılmaktadır.
Tespit ettiğimiz kadarıyla bizim çalışmamız haricinde; 113 numaralı ve H.1168-1169 tarihli, 17 numaralı ve H.1055-1056 tarihli, 141 numaralı ve H.1234-1235 tarihli, 108 numaralı ve H.1164-1165 tarihli, 155 numaralı ve H.1308-1310 tarihli Ayntab’a ait şer‛iyye sicil defterleri “Yüksek Lisans” tezi olarak çalışılmıştır.42 Ayrıca, 123 Numaralı ve H.1180-1181 tarihli, 156 numaralı ve H.1310-1314 tarihli, 151 numaralı ve H.1299-1301 tarihli defterler üzerinde yine “Yüksek Lisans” düzeyinde halen çalışılmaktadır.43 Bunlardan başka 21 numaralı ve H.1059-1060 tarihli, 22 numaralı ve H.1061-1062 tarihli, 24 numaralı ve H.1064-1065 tarihli,44 174 numaralı ve H.1187-1189 tarihli45 defterler üzerinde “Lisans”
40
Akgündüz, a.g.e., c.I, ss.44-49. 41
Akgündüz, a.g.e., c.I, ss.83-191. 42
113 numaralı defter; Galip Eken tarafından Ankara Üniversitesi SBE’nde, 17 numaralı defter; Handan Bozkurt tarafından İnönü Üniversitesi SBE’nde, 141 numaralı defter, H. Adnan Arslantaş tarafından İnönü Üniversitesi SBE’nde, 108 numaralı defter, Fuat Yıldırım tarafından Fırat Üniversitesi SBE’nde çalışılmıştır. www.yok.gov.tr/YokTezSrv.
43
151 ve 156 numaralı defterler, Gaziantep Üniversitesi SBE’nde çalışılmaktadır. 44
21, 22 ve 24 numaralı defterler, Muğla Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nde Bitirme Projesi olarak çalışılmıştır.
45
174 numaralı defter, Gaziantep Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nde Bitirme Projesi olarak çalışılmıştır.
düzeyinde çalışmalar yapılmıştır. Genel olarak bütün bu çalışmalar transkripsiyon ve değerlendirme üzerine olmakla beraber Ayntab şer’iyye sicillerine göre yapılan Yüksek Lisans ve Doktora tezleri de mevcuttur. Bunlardan ilki Rabia Sultan Timbil tarafından Selçuk Üniversitesi SBE’nde çalışılan Gaziantep Şer‛iyye Sicillerine Göre Mülk Satışları başlıklı Yüksek Lisans tezidir. Bunun haricinde Ahmet Yılmaz tarafından 19. Yüzyılın İlk Çeyreğinde Şer‛iyye Sicilleri ve Tereke Defterlerine Göre Medine-i Ayıntab’ın İktisâdî ve İçtimai Durumu başlıklı Doktora tezi İstanbul Üniversitesi SBE’nde çalışılmıştır. Ayrıca 18. Yüzyılın İlk Yarısında Ayıntab Şehri’nin Sosyal ve Ekonomik Durumu başlıklı Doktora tezi de Hüseyin Çınar tarafından yine İstanbul Üniversitesi SBE’nde çalışılmıştır. Kassam Defterlerine Göre XVIII. Yüzyılın İkinci Yarısında Gaziantep başlıklı Doktora tezi ise Ankara Üniversitesi SBE’nde Zeynel Özlü tarafından çalışılmıştır. 46
Üniversitelerdeki bu çalışmalar haricinde Gaziantepli Avukat, merhum Cemil Cahit Güzelbey ve Hulusi Yetkin tarafından da Ayntab şer‛iyye sicil defterleri üzerinde oldukça mühim çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalar numara 81 ile 160 arasındaki defterlerden seçilen belge örneklerini içermekte ve belgeler kısa özetler şeklinde okuyucuya sunulmaktadır. Biz de çalışmamıza başlarken bu önemli eserlerden faydalanmış bulunuyoruz. 47
46
www.yok.gov.tr/YokTezSrv. 47
Bu konu ile ilgili ayrıntılı bilgi için bkz. C. Cahit Güzelbey. (1966). Gaziantep Şer‛i Mahkeme Sicilleri (cilt: 144-152). Fasikül:2, G.K.D. Yayınları, Gaziantep, ss.113-125. Ayrıca bkz. C. Cahit Güzelbey. (1966). Gaziantep Şer‛i Mahkeme Sicilleri (cilt-142 ila 143) Fasikül:3, G.K.D. Yayınları, Gaziantep, ss.1-124. ve C. Cahit Güzelbey. (1966). Gaziantep Şer‛i Mahkeme Sicilleri (cilt: 153-160) Fasikül:4, G.K.D. Yayınları, ss.1-148. ile bkz. C. Cahit Güzelbey ve Hulusi Yetkin. (1970). Gaziantep Şer‛i Mahkeme Sicillerinden Örnekler (cilt:81-141), G.K.D.Yayınları, Gaziantep, ss.1-124.
2.4. 152 NUMARALI AYNTAB ŞERİYYE SİCİLİ’NİN TRANSKRİPSİYONU
[Belge No: 1]
Bismillahirrahmânirrahim
Elhamdülillahilellezi ce‘ale nizâmü’l-alem bekimü’ş-şerifü’l-Muhammediyye aliyye’l-efzâle’t-teslim ve’t-tahiyye ve sabberü’z-zikûk hâfızatû’l-umûru’l-câriye beyne’l-halâyık ve’l-besiriyyete mine’l-husûsu’ş-şer‘iyye ve ba‘de ittihâzed hezâ’s-sicili’l-mahfûz fi-nevbet-i umdete’l-ulemayi’l-kirâm ve zübdete’l-kazâte’l-islâm fahrü’l-emsâl ve’l-eşbâh fi’d-devleti’l-aliyyete’l-Osmaniyye ve kıdvetü’l-akrân ve nüvvâbü’ş-şehr bâ-yevvebizâde ve ismühû Abdülmuhsin edâmallahû te‛alâ en‘amehû ve ihsanehû ve hıfzullahû vücûde ve bezlillahû huyûre ve’n-nâibü’l-mûmâ-ileyh hüve’l-fazlü’n-necib ve’l-ârifü’l-edib ve’l-lebib vefkallahû te‛alâ ilâ-sebilü’l-hayrü’s-sedâr ve ömürüllahû te‛alâ bi’d-devletü’d-daimete ve icrâ-yı ahkâmü’ş-şer‘iyye-i emin. Tahriren fî’s-sani ve’l-ışrin min-şehr-i Şevvalü’l-Mükerrem li-senete ihdâ ve selâsemiete ve elf 1301.
İzzetmâab şeri‘atün-nisâb müderrisinden esbâk-ı nâbâs-ı nâib mükerremetlü Abdülmuhsin Efendi dâme mukazâ-yı bi’l-hayr bâde’t-tahiyyeti’l-vâfiye inhâ olunur ki Haleb vilâyet-i celîlesi dâhilinde kâin ber-vech-i mevleviyet mutasarrıfı olduğum Ayntab kazâsının umûr-ı ahkâm-ı şer‘iyyesi işbu bin üç yüz bir senesi Şa‛banü’ş-Şerifi selhinden i‛tibaren zât-ı hazret-i fetevâpenâhinin intihâb ve tercih buyurduklarına binâen tarafımızdan cenâb-ı şerifinize ihâle ve tefviz olunmuşdur gerekdir ki kazâ-yı mezkûru târih-i mezbûrdan i‛tibaren bi’n-niyâbe zabt idüb beyne’l-ahâli icrâ-yı ahkâm-ı şer‘-i âlîye sa‘y ve gayret-i vuku‘ayâ feth olan muhallefât-ı mevta-yı askerîyenin mûceb-i tahrir olunanlarını tahrir ve terkîm ve beyne’l-verese bi’l-farizatü’ş-şer‘iyye tevzi‘ ve taksimi hususuna dikkat iyleyesiz. Es-Seyyid Mustafa Nuri
[Belge No: 2]
Sivas vilâyet-i celîlesi dâhilinde kâin Darende kazâsından Hacı Hasan mahallesinde müteveffâ El-Hâc Hüseyin Paşa’nın bir kıt‘a vakıfnâme-i ma‘mul-bahasında münderic ve musarrih medîne-i Ruha’da vâki‛ bir bâb hamam ve kafafhâne ve diğer iki kıt‘a vakıfnâme-i ma‘mul-bahasında mestûr ve şerâiti mu‛ayyen olduğu vechle medîne-i Ayntab’da vâki‛ kazânhane ve bedesten ve bir bâb hamamın gallelerinden vakıfnâme-i mezkûrelerin kader-i vezâif-i mu‘ayeneleri ashâb-ı vezâife ve diğer meşrutaları ifâ kılınmak ve ber-mûceb-i vakıfnâmeye tevliyet-i evlâd-ı vâkıfdan evlâd-ı zikûrun batn-ı evvelde bulunan evlâd-ı zükûru ve berâtı tecdid olmak üzere doksan altı şubat on sekiz ve yetmiş dört numaralı takdim kılınan i‛lâm ve mazbatası mûcebince mahalle-i mezbûre sâkinlerinden Abdullah Beg ibn-i Memiş Beg kazâ-yı mezkûr bidâyet mahkemesinde meclis-i şer‘-i şerifü’l-enverde sulbî kebîr oğlu işbu bâisü’l-kitâb Halid Beg mahzarında ikrâr-ı tam ve ta‘bir-i ani’l-meram idüb mezkûr Ruha’da ve Ayntab’da vâki‛ evkâf-ı şerif gallelerinden ber-mûceb-i vakıfnâme ahz ve kabz ve şurût-ı vakf üzere icâre vermeyi tasdik ve taleb idüb mûmâ-ileyh Abdullah Beg irsâl ve husûs-ı mezkûrun mütevakıf olduğu umûrun küllisine vekîl-i mutlaka-yı amme ile mûmâ-ileyh Halid Beg’i vekîl ve nâib-i menâb nasb ve ta‘yin iyledim didikde ol-dahi vekâlet-i mezkûkureyi Bâde‘l-kabûl ve merâkin-i edâya ta‛ahhüd ve iltizâm itmeğin mâ-vaka‘a bi’t-taleb ketb ve imlâ olundu. Tahriren fi’l-yevmi’l-hâmis min şehr-i Receb li-senete sitte ve tis‛in ve mieteyn ve elf.
Şuhudü’l-hâl
İşbu vekâletnâme huzûrumuzda icrâ olunmuşdur Aza mahkeme-i bidâyet kazâ-yı Darende
Aza mahkeme-i bidâyet kazâ-yı Darende
Numero [Sayfa No]: 1 [Belge No: 3]
Ma‛rûz-ı dâîleridir ki
Haleb vilâyet-i celîlesi dâhilinde Medîne-i Ayntab mahallâtından Kurb-ı Zencirli mahallesi sâkinlerinden ve teba‘a-yı devlet-i aliyyeden Ökkeş Ağa bin Ahmed Efendi nâm kimesne medîne-i mezbûre meclis-i şer‘iyyesine mahsûs odada ma‘kud meclis-i şer‘de Ehl-i Cefâ mahallesi sâkinlerinden ve devlet-i teb‘a-yı aliyyeden bâisü’l-i‛lâm Memi Mehmed Bin Mustafa nâm kimesne muvâcehesinde
Ehl-i Cefâ mahallesinde kâin tarafları kıblen ve garben tarîk-i âmm şarken Abacı menzili ve şimalen Hüseyin Paşa bostanı ile mahdûd ve mümtâz bir bâb mülk-i menzilin nısf hisse-i şayi‘ası benim ve nısf-ı ahiri dahi işbu merkûm Memi Mehmed’in müştereken mülkümüz olduğu ba‘de’t-tahkik menzil-i mezkûr kâbil-i taksim olduğundan menzil-i mahdûd-ı mezkûr meyanemizde mehabe-i bi’z-zemân olunması matlubumuzdur didikde ol-dahi cevâbında menzil-i mahdûd-ı mezkûr müddeî merkûm Ökkeş ile insâfen müşterek olduğunu tav‘an ikrâr ancak kendüsünün mesken-i ahirası olmadığından bahisle mehabe-i bi’z-zemân olunması meşru‘ olduğuna binâen tatbibü’l-gulub meyanlarında karye-i şer‘iyye eyledikde nevbet-i takdim Memi Mehmet tarafına isâbet eylediğine işbu târih-i i‛lâmdan itibaren altı mah müddetle Memi Mehmet menzil-i mezkûrede müstakilen sâkin olmak ve müddet-i mezbûre hitamında altı mah dahi merkûm Ökkeş sâkin olmak üzere muhâyat-ı bi’z-zemân ile hükm olunduğı tescil ve i‛lâm olundu. Tahriren fi’l-yevmi’l-hâmis ve’l-ışrin min Şevvalü’l-Mükerrem li-senete ihdâ ve selâsemiete ve elf.
[Belge No: 4]
Ma‛rûz-ı dâîleridir ki
Haleb vilâyet-i celîlesi dâhilinde medîne-i Ayntab mahallâtından Kastel mahallesi sâkinlerinden Hacı Fakı’nın oğlu Memik bin Hacı Mehmed nâm kimesne medîne-i mezbûre mahkeme-i şer‘iyyesine mahsûs odada ma‘kud meclis-i şer‘de Tışlaki mahallesi sâkinlerinden ve teba‘a-yı devlet-i aliyyeden bâisü’l-i‘lâm Kafadar’ın oğlu Hacı Hüseyin Ağa bin Mustafa nâm kimesne muvâcehesinde medîne-i mezbûrede Emindere caddesi üzerinde küçük debbağhane nâm mevki‘de kâin tarafları tarîk-i âmm ve işbu Hacı Hüseyin Ağa ve Hacı Abuşoğlu dükkânları ve bostan ile mahdûd mümtâz bir bâb mülk-i debbağ dükkânının cânib-i şimalinde takriben tûli on iki zira‘i mi‘mari divarın tamâmı benim mülküm olduğu halde merkûm Hacı Hüseyin Ağa divar-ı mezkûrun bir katını benim mülkümdür deyu izin ve icazetim olmayarak hadim iylediğinden sâlifü’z-zikr yalınkat divarımın hey’et-i asliyesine ircali ve kâle’l-evvel divar-ı mezkûrun ta‘mir ettirilmesi matlubumdur didikde ol-dahi cevâbında dükkân-ı mahdûd-ı mezkûr mukaddema gâib-i ani’l-meclis debbağ Salihin oğlu Hacı Halil Ağanın mülkü olub merkûm Hacı Halil Ağa dükkân-ı mezkûru iki bin guruşa müddeî-yi merkûm Memik Ağaya bundan dört sene akdem bey‘ iderek benim hadim iylediğim yalın kat divar benim mülküm olduğunu
merkûm Hacı Halil Ağa işbu müddeî-yi merkûm Memik Ağaya tefhim idüb kendü dahi yalınkat divar-ı mezkûr benim olduğunu bildiği halde ânifü’l-beyân iki bin guruşa dükkân-ı mezkûru iştirâ iylediğinden ol-vechle yalınkat divar-ı mezkûr benim mülküm olmağla bi-hak hadim iyledim müddeî-yi merkûm hadim olunan yalınkat divar-ı mezkûrda hakkı yokdur deyu müddeî-yi merkûmun inkârına mukarren def‘a tasaddi ve ber-minvâl-i muharrer def‘-i meşruhunu ahvâl-i memnu‘asına tevfikan mensûb oldukları mahallerinden zir-i mestûreye vaz‘-ı mühr ve imzâ iden debbağ esnafından Akyolluoğlu Ali bin Mehmed ve Abdulkadir bin Hasan ve Hacı Mehmed bin Hacı Mehmed ve Mehmed bin Memik nâm kimesnelerden evvelâsıra ve ba‘dehû Hacı Halil Ağa bin Salih ve İbrâhim bin Mehmed nâm kimesnelerden alenen lede’t-tezkiye adl ve makbûlü’ş-şehâde idükleri ihbâr olunan
Numero [Sayfa No]: 2
Kafadar’ın oğulları Mehmed ve Ali ibn-i Mustafa nâm kimesneler şehâdetleri ile bi’l-muvâcehe ber-nehc-i şer‘i isbât itmeğin mûcebince bade’l-hükm-ü şer‘i müddeî-yi merkûm Memik da‛vâ-yı mezkûrasıyla müddeî-müddeî-yi aleyh merkûm Hacı Hüsemüddeî-yin Ağa’ya bi-vech-i şer‘i muarazadan men‘ olunduğu tescil ve i‛lâm olundu. Tahriren fi’l-yevmi’s-sâdis ve’l-ışrin min Şevvalü’l-Mükerrem li-sene ihdâ ve selâsemiete ve elf.
[Belge No: 5]
Berât-ı şerif-i âlişân Hüseyin Paşa Evkâfı tevliyetine
Sivas Sancağı dâhilinde kâin Darende kazâsında merkûm Hacı Hüseyin Paşanın tesyar kılınan iki kıt‘a vakfiye-i ma‘mul bahası mûcebince medîne-i Ayntabda ve Ruhada cami‘i şerif ve medreseleri için mamul-ı mezkûre ile İzmir dahiline ve Kars bazarında vâki‛ kafafhâne ve bazazistan ve hamam ve müsakkafat-ı sâiresi ve vakfının tevliyeti vâkıf-ı müşârün-ileyhin evlâd-ı evlâd-ı zükûrundan Hacı İbrâhim Beg ibn-i Ahmed Beg bilâ-berât uhdesinde iken vuku‘u vefât cihetiyle mahlûlünden li-ebeveyn ammizâdesi olarak vâkıf-ı müşârün-ileyhin evlâd-ı evlâd-ı zikirûnun ıslah ve erşedi ve umûr-ı tevliyeti ruiyeti mekandar olan Abdullah Beg ibn-i Mehmet Beg zibn-ide kadruhuya meşrutibn-iyet üzere tevcibn-ihibn-ine daibn-ir varibn-id olan ibn-inhâ üzerine tedkikat-ı kaydiyye lede’l-icrâ vâkıf-ı müşârün-ileyhin Darende kazâsında vâki‛ müsakkafat ve müstakilat vakfının bin yüz otuz altı târihli müddeâ ve mukayyıd-ı vakfiyesinde vakf-ı mezbûrun tevliyeti evvela kendüye saniyen oğlu Yusuf Bey’e badehû evlâd-ı zükûrun ve evlâd-ı evlâd-ı zükûrunun batnen ba‘de batn
ıslah ve erşedinı vakfa ta‘yin itmiş isede tevliyet-i mezkûrenin henüz kimseye tevcih olunarak berât verildiğine dair kayıd bulunmadığı cihet-i kaleminden muharrac der kenardan anlaşılmış ve zikr olunan sadır-ı vakfiyeden biri vâkıf-ı müşârün-ileyhin sâlifi’z-zikr Ayntab ve Darende’de vâki‛ cami‘ ve mescid-i şerifleri içün dekakin vakfının ve diğeri Ayntab ve Ruha’da cami‘i şerif ve medreselerin içün İzmir ve Ayntab ve Ruha ve Adana’da Kars bazarında vâki‛ müsekkafât-ı vakfının olarak ve mezkûr vâkıfların yevmiye on beş akçe vazife ile tevliyetlerini minvâl-i meşruh üzere şart ve ta‘yin iylediği musarrah bulunmuş ve mezkûr vakfiye sûretlerinin mühr-i mutâbık ve malen şer‘i şerife muvâfık olduğu cânib-i fetevâhâneden tahşiye ve tahrir kılınarak ol-vechle kayıd ve ihtiyaca layık görünmüş olduğundan bu suretde mezkûr vakfiye suretlerinin dahi bi-baretha mezkûr cihât kalemine kayd ile sahibi yedinde ibkâ ve vâkıf-ı müşârün-ileyhin zikr olunan cem‘an üç kıt‘a vakfiyeleri mûceblerince evkâf-ı mezkûrenin yevmi on beş akçe ile mütevellilerinin bâ-berât mutasarrıf olan müteveffâ-yı mûmâ-ileyh İbrâhim Bey’in mahlûlünden ammizâdesi olub vâkıf-ı müşârün-ileyhin evlâd-ı evlâd-ı zikûrunun ıslah ve erşedi olduğu inhâ olunan mûmâ-ileyh işbu râfi‘-i tevzi‘ refi‘ü’ş-şân-ı hâkâni Abdullah Beg ibn-i Muhsin Beg zide-kadruhûya meşrutiyet üzere evkâf-ı mezkûre umûrunu hüsn-i idare ile be-her sene muhasebelerini ma‘rifet-i şer‘le ru’yet itmek şartıyla bi’t-tevcih mezkûr iki kıt‘a vakfiye suretleri müceddiden kalem-i mezbûre kayd ile yedine berât-ı şerifim itasberât-ı mahkeme-i teftiş-i evkâfdan i‛lâm olunduğu makam-berât-ı Nezâret-i Evkâf-berât-ı Hümâyûn’dan bâ-takrir lede’l-inhâ mûcebince tevcih olunmak ferman olmağın bin üç yüz senesi Zi’l-hicce’sinin ikinci günü târihiyle bi’l-kayd berât-ı hümâyûnu
Numero [Sayfa No]: 3
virdim ve buyurdum ki mir-i mûmâ-ileyh ber-mûceb-i vakfiye evkâf-ı mezkûre tevliyetlerine yevmi on beş akçe vazife ile evlâdiyet ve meşrutiyet ve şart-ı mezkûr üzere mutasarrıf ola. Tarriren fi’l-yevmi’t-tâsi‘ ışrin min şehr-i Cemaziye’l-Ahir li-seneti ihdâ ve selâsemiete ve elf.
Mahruse-i Konstantiniyye
[Belge No: 6]
Ma‛rûz-ı dâîleridir ki
Haleb vilâyet-i celîlesi dâhilinde medîne-i Ayntab mahallâtından Tevbe mahallesi sâkinlerinden ve teba‘a-yı Osmaniyyeden Muytâb Hacı Hamid bin Mehmed nâm kimesne medîne-i mezbûre mahkeme-i şer‘iyyesine mahsûs odada
ma‘kud meclis-i şer‘i ‘ali-i ukudada medîne-i mezbûreye tabi‘ Semavin karyesi sâkinlerinden ve devlet-i aliyyeden Ahmed ve Mısdık Anbarlı Ali nâm kimesneler müvacehelerinde işbu merkûman Ahmed ve Mısdık bundan üç sene mukaddem kendiler mülk-ü âdilleri olmak zu‘amıyla karye-i mezbûre türabında vâki‛ bir kıt‘a tarlalarını dokuz yüz guruş bedel mukabilinde sahib-i arz izni olmaksızın bana ferağ ve ben dahi tefriğ ve kabûl iylediğim cihetle ferağ-ı mezkûrdan avdet itmek içün merkûman bedellerinden bin sekiz yüz guruşa bir kıt‘a sened dahi almışdım hâlâ mezkûr-ı merkûman yedinden gâib-i ani’l-meclis Savcılı Kelo nâm kimesne zabt iylediğinden el-hâletü hezihi merkûman-ı medfû‛um olan dokuz yüz guruşun tarafıma teslimini taleb iderim didikde merkûman cevâblarında husûs-ı mezkûr ber-minvâl-i muharrer üzere olub müddeî-yi merkûm Hacı Hamid Ağa’ya meblağ-ı mezbûr dokuz yüz guruş zimmetlerinde vâcibü’l-edâ deynleri olduğunu her biri bi’t-tav‘hümâ ikrar ve i‘tiraf itmeğin âlâ-mûceb-i ikrârhümâ meblağ-ı mezbûr dokuz yüz guruşu müddeî-yi merkûm Hacı Hamid Ağa’ya hâlâ edâ ve teslime müddeî-yi aleyhümâ merkûman Ahmed ve Mısdık’a ilzâm olunduğu i‛lâm. Tahriren fi’l-yevmi’s-sani ışrin Zi’l-ka‘de li-senete ihdâ ve selasemite ve elf.
[Belge No: 7]
Haleb vilâyet-i celîlesi dâhilinde medîne-i Ayntab mahallâtından Seng-i Tavil mahallesi sâkinlerinden iken bundan akdem fevt olan Tok‘ad redif taburu kâtibi Mehmed Efendi ibn-i Abdullah nâm kimesnenin sulbi kebîr oğlu Mehmed Sadık Efendi ibn-i müteveffâ-yı mûmâ-ileyh Mehmed Efendi nâm kimesne nefsinden asâleten ve müteveffâ-yı merkûmun sagîr oğlu Abdulkadir ve sagîre kızı Fatma Fahriyenin tesviye-i umûrlarına kıbel-i şer‘den bâ-hüccet-i şer‘iyye vasî-i mensûbları olmağın vesâyeten medîne-i mezbûre mahkeme-i şer‘iyyesine mahsûs odada ma‘kud meclis-i şer‘-î âli-i ukudede hâlâ medîne-i mezbûre Aşar Müdiri Halil Efendi mahzarında bi’l-asâle ve bi’l-vesâye ikrâr-ı tam ve takrir-i kelâm idüb mevrûsumız müteveffâ-yı mûmâ-ileyh hâl-i hayatında terhin iylediği İskenderzâde Hüseyin Ağa’nın bir bâb attar dükkânında olan hissesine pederim mûmâ-ileyh vefâtına değin mutasarrıf olub merkûm Hüseyin Ağa dükkân-ı mezkûru terk etmeyerek bizlerin taht-ı temininde iken merkûm Hüseyin Ağa hisse-i mezkûresini Güceklizâde karısı Afife hatuna izin ve icazet ve haberimiz olmaksısın terhin iylediğine ve o dahi fevt olmağla vârislerinden Güceklizâde Abdulkadir ve Mehmed Salih ve Hüseyin Efrendiler dükkân-ı mezkûre el-hâletü hezihi müdâhale iylediklerinden hâlâ
merkûmun vâki‛ olan mahkememize ve hakkımızı taleb ve da‛vâya ve lede’l-iktiza sulh ve ibrâya ve inde’l-icâb yerine ahiri mütevekkile ve husûs-ı mezkûrların mütevakıf olduğu umûrun küllisine tarafımdan işbu hâzır-ı mûmâ-ileyh Halil Efendi’yi vekîl ve nâib-i menâb nasb ve ta‘yin iyledim didikde mûmâ-ileyh Halil Efendi dahi ber-minvâl-i muharrer vekâlet-i mezkûreyi kabûl ve merâkin-i kemâyenbaği edâya ta‛ahhüd ve iltizâm iylediği mâ vaka‘a bi’t-taleb ketb ve imlâ olundu. Tahriren fi’l-yevmi’r-rabi‘ aşere min şehr-i Zi’l-ka‘dehü’ş-Şerife li-senete ihdâ ve selasemite ve elf.
Şuhûdü’l-hâl
Numero [Sayfa No]: 4 [Belge No: 8]
Haleb vilâyet-i celîlesi dâhilinde medîne-i Ayntab kazâsı kurrasından Araban karyesi sâkinlerinden vech-i ahir-i cerikeden ve Şabih kabilesinden iken bundan akdem vilâyet-i mezbûre dâhilinde Antakya kazâsında fevt olan Hacı Bilal ibn-i Ali Mirza nâm kimesnenin kerimesi ve vârisi olduğunu iddiâ iden Devlet Hatun bint-i Hacı Bilal nâm kimesne tarafından zikr-i âtî meblağı da‛vâya vekâleti zât-ı mezbûreye ârifân ve lede’t-tezkiye adl ve makbûlü’ş-şehâde idükleri ihbâr olunan Hacı Vakkas bin Ali bin Abdullah ve Ali bin Mustafa bin Ali nâm kimesneler şehâdetleriyle sâbit ve sübût-ı vekâletine hükm-i şer‘i lâhik olan şabih kabilesinden Ali bin Hacı İsmail bin Işralı nâm kimesne medîne-i mezbûre mahkeme-i şer‘iyyesine mahsûs odada ma‘kud meclis-i şer‘de cezik taifesinden Zekeriya bin Ahmed nâm kimesne muvâcehesinde müteveffâ-yı merkûm Hacı Bilal Ağa’nın cihet-i karz-ı şer‘iden vâcibü’l-edâ işbu merkûm Zekeriya zimmetinde alacak hakkı olan yüz guruşu kable’l-ahz ve’l-istifâ vefât itmekle meblağ-ı mezbûrdan elli guruş müvekkilem mezbûre Devlet Hatun’a mevrûs olmağın hâlâ meblağ-ı mezbûr elli guruşu bi’l-vekâle taleb iderim deyu ba‘de’d-da‛vâ ve’s-suâl ol-dahi cevâbında fi’l-hakika müteveffâ-yı merkûme cihet-i karz-ı şer‘den vâcibü’l-edâ yüz guruş deyni olduğunu bi’t-tav‘ ikrâr ve i‘tiraf ancak müvekkilem mezbûre Devlet Hatun müteveffâ-yı merkûmun sulbiyye-i kebîre kızı olduğu ma‘lumum değildir didikde müddeî-yi vekîl-i merkûm Bey’in müvekkilesi Devlet Hatun müteveffâ-yı merkûmun sulbiyye-i kebîre kızı olduğunu ve verâsını hisserâ müvekkilem mezbûre ile diğer kerimesi Nuriye Hatun’a münhasıra olduğunu sâlifü’l-ism şâhidân şehâdetleri ile bi’l-muvâcehe ber-nehc-i şer‘i isbât itmeğin mûcebince bade’l-hükm
ve’t-tebyin yine müvekkile-i mezbûre tarafından zikr-i âtî hususı ikrâr ve takrire kezâlik vekâlet-i şâhidân-ı merkûman şehâdetleriyle sâbit ve sübût-ı vekâletine hükm-i şer’i lâhik olan kezâlik medyûn-ı merkûm Zekeriya Ağa meclis-i şer‘-i şerif-i enverde merkûm Ali Beg bin Hacı İsmail bin Işralı mahzarında ikrâr-ı tam ve takrir-i kelâm idüb müvekkile-i mezbûre Devlet Hatun nâm kimesnenin pederi Hacı Bilal