Avrupa Birliği ve Üye Ülkelerdeki Durum

AŞ’in GK’larında internet kullanımının sınırlarını belirlemek için öncelikle Avrupa Birliğinin (AB) konuya nasıl yaklaştığı ve konunun üye ülkelerin iç hukuklarına nasıl yansıtıldığı üzerinde durmak yararlı olacaktır.

126

M. Kaya, s. 213; TTKT, Genel Gerekçe, www.tbmm.gov.tr, s. 335.

127

Bilge, Genel Kurulda Đnternet, s. 226.

128

Fransa ve Finlandiya’da kanuni düzenlemelerle doğrudan oy kullanma imkânı getirilmiştir. Bkz. Bilge, Temsilen Oy Vermede Đnternet, s. 341–343.

AB, GK’ların karşı karşıya kaldığı en önemli sorun olarak kabul ettiği “güç boşluğu” problemini çözmek için GK’un elektronik ortama taşınması ve oyların elektronik ortamda kullanılması gerektiğini 04.11.2002’de yayımlanan “Şirketler Hukuku Alanında Yüksek Düzeyli Uzmanlar Grubunun Avrupa’da Modern Şirketler Hukukuna Đlişkin Çerçeve Şartlarına Dair Rapor”u129 ile üye ülkelere tavsiye etmiştir. Rapora göre, kamuyu aydınlatma ilkesinin kapsamı içinde HAAŞ, şirketle ilgili, devamlı olarak güncellenen bilgileri içeren bir internet sitesi açmalıdırlar130. Bu internet sitesinde GK’da bulundurulması gereken belgelerin yayımlanması ve GK’a elektronik ortamda katılım ve oy kullanılması131 ile ilgili olarak, pay sahiplerinin, elektronik ortamda soru yöneltme, görüş açıklama ve oy kullanma haklarını nasıl kullanacaklarının açıklanması gerekir132.

Rapor, AB üye ülkeleri için yalnızca yol gösterici bir nitelik taşıyor olmasına rağmen üye ülkelerin pek çoğu raporda yer alan tavsiyeler ışığında mevcut hukuk sistemlerinde değişiklik yapma yoluna gitmişlerdir. Burada, sadece, TTKT’nın hazırlanması sırasında da konuyla ilgili hukuki düzenlemelerinden yararlanılan bazı ülkelerin hukuk sistemlerindeki son gelişmelere değinilecektir.

Almanya’da şirketler hukuku alanında GK toplantılarında yeni iletişim teknolojilerinden yararlanma yolu, 25.01.2001’de yürürlüğe giren “Nama Yazılı Hisse Senetleri ve Oy Hakkının Kullanımının Kolaylaştırılmasına Dair Kanun (NaStraG)”133 ile açılmıştır. NaStraG, 1965 tarihli Alman “Anonim Şirketler Kanunu (AktG)”nun134 pek çok maddesinde değişiklik yapmış ve GK’da internetin kullanılması imkânlarını genişletmiştir.

129

Final Report of The High Level Group of Company Law Experts on a Modern Regulatory Framework for Company Law in Europe (Final Report), Brussels, 04.11.2002,

http://www.europa.eu.int/comm/internal_market/en/company/company/modern/index.html (son yararlanma: 07.08.2006). Bu rapor, Avrupa Komisyonu tarafından, 2001 yılında, Avrupa’nın önde gelen ticaret hukuku profesörlerinden oluşturulan bir grup tarafından hazırlanmıştır ve bir eylem planı niteliğindedir. TTKT, Genel Gerekçe, www.tbmm.gov.tr, s. 360–361.

130

Final Report, http://www.europa.eu.int/comm/internal_market/en/company/company/modern/index.html

(son yararlanma: 07.08.2006), s. 38–39.

131

Final Report, http://www.europa.eu.int/comm/internal_market/en/company/company/modern/index.html

(son yararlanma: 07.08.2006), s. 52–53.

132

Final Report, http://www.europa.eu.int/comm/internal_market/en/company/company/modern/index.html

(son yararlanma: 07.08.2006), s. 49–51.

133

“Gesetz zur Namensaktie und zur Erleichterung der Stimmrechtsausübung”, 18.01.2001 tarihli Bundesgesetzblatt (BGBI), http://217.160.60.235/BGBL/bgbl1f/b101004f.pdf (son yararlanma: 04.08.2006).

134

“Aktiengesetz”, 06.09.1965 tarihli BGBI, http://bundesrecht.juris.de/bundesrecht/aktg/gesamt.pdf (son yararlanma: 04.08.2006).

Almanya’da bu konudaki diğer bir düzenleme, “Özel Hukuktaki Şekle Dair Hükümlerin Günümüz Hukuki Đşlemlerine Uyarlanmasına Dair Kanun (FormanpassungsG)”dur135. Bu düzenlemeyle, elektronik ortamda hazırlanan belgelerin diğer yazılı belgelerle olan eşdeğerliliği açıkça kabul edilmiş ve buna ilişkin olarak ilgili tüm kanunlarda yazılı şekil şartına dair değişiklikler getirilmiştir136. Bu şekilde pay sahiplerinin, kendilerini GK’da temsil edecek olan kişilere elektronik araçlarla temsil yetkisi verebilmesi, şirket esas sözleşmesinde bu yönde herhangi bir hüküm bulunmasa bile mümkün hale gelmiştir137.

Alman hukukunda AktG’in pek çok maddesinde değişiklik öngören yeni bir kanun tasarısı da hazırlanmış bulunmaktadır138. Bu değişikliklerle, şirket ilanlarının elektronik araçlarla yapılabilmesi; denetçilerin belirli durumlarda bizzat bulunmaksızın görüntü ve seslerinin nakli yoluyla GK’u takip edebilmeleri; GK’un ses ve görüntü olarak nakledilebilmesi imkânları getirilmektedir139.

Fransız hukukunda hâkim olan görüş de anonim şirketlerin GK’larında internet kullanılmasının hukuki bir sakıncası olmadığı yönündedir. 15.05.2001 yılında yürürlüğe giren kanunla140 kurumsal yönetim ilkelerinin etkisi altında elektronik ortamda GK yapılmasına ve oy kullanılmasına ilişkin hükümler yürürlüğe girmiştir141.

Đsveç Şirketler Kanununda (Swedish Companies Act) da önce 01.01.1999 yılında, pay sahipliği haklarının kullanımının daha aktif hale getirilmesi için bazı değişiklikler yapılmış142,

135

“Gesetz zur Anpassung der Formvorschriften des Privatrechts und anderen Vorschriften an den modernen Rechtsgeschaeftsverkehr”, 18.07.2001 tarihli BGBI, http://195.20.250.97/BGBL/bgbl1f/b101035f.pdf (son yararlanma: 04.08.2006).

136

Şenocak, Zarife: Digital Đmza ve Digital Đmzanın Borçlar Kanunu Hükümleri Açısından Ele Alınması, AÜHFD, C. 50, S. 2, Ankara 2001, s. 114; Bilgili, s. 567; Bilge, Temsilen Oy Vermede Đnternet, s. 345.

137

Bilge, Temsilen Oy Vermede Đnternet, s. 345; M. Kaya, s. 213–214.

138

“Gesetzentwurf zur weiteren Reform des Aktien - und Bilanzrechts, zu Transparenz und Publizitat (TransPuG)”, 26.11.2001, http://www.bmj.bund.de/images/11112.pdf (son yararlanma: 04.08.2006).

139

Bilge, Genel Kurulda Đnternet, s. 230–231; M. Kaya, s. 213.

140

2001–420 numaralı kanun, http://www.droit.org/jo/20010516/ECOX0000021L.html (son yararlanma: 30.09.2006).

141

M. Kaya, s. 215; TTKT, Genel Gerekçe, www.tbmm.gov.tr, s. 339.

142

Skog, Rolf: The Institution of General Meeting and New Communication Technology - a few considerations de lege lata and de lege ferenda, http://www.jura.uni-duesseldorf.de/service/hv/nts.doc (son yararlanma: 04.08.2006).

son olarak 01.01.2006 tarihinde yürürlüğe giren değişikliklerle pay sahiplerinin oylarını e- posta, faks veya elektronik ortamda temsilci aracılığıyla kullanmalarına imkân verilmiştir143.

Đngiliz hukukunda ise elektronik ortamda hazırlanan belgelerin diğer yazılı belgelerle eşdeğer olduğu 22.12.2000 yılında yürürlüğe giren kanunla144 kabul edilmiş ve şirketlerin pay sahipleriyle olan ilişkilerinde, özellikle pay sahiplerinin bilgilendirilmesi ve haklarını kullanmalarının kolaylaştırılması açısından modern iletişim teknolojilerinden yararlanmalarını sağlayacak değişiklikler yapılmıştır145.