Araştırmanın İkinci Alt Problemine İlişkin Bulgular ve Yorum

113 Çınar ve İlik (2013)’ün de belirttiği gibi deney grubu öğrencileri beyin fırtınası yaparak, grup arkadaşları ile ne, niçin, nasıl sorularını tartışarak problemlerini çözmeye çalışmışlardır. Dolayısıyla probleme dayalı öğrenme yaklaşımı öğrencilere konu üzerinde geniş bir biçimde düşünebilme ve muhakeme edebilme imkânı sağladığından problem çözme düzeyinin artmasına neden olduğu söylenebilir. Benzer şekilde Hmelo ve Ferrari (1997) de PDÖ’nün üst düzey düşünme becerilerini olumlu etkilediği sonucunu elde etmişlerdir.

4.1.2. Araştırmanın İkinci Alt Problemine İlişkin Bulgular ve Yorum

114 Alt Problem 2a’ya İlişkin Bulgular ve Yorum

Bu alt probleme cevap bulmak amacıyla deney ve kontrol gruplarındaki öğrencilerin son test öz-düzenleyici öğrenme becerileri ölçeğinden aldıkları puanlar Mann Whitney U-testine tabi tutulmuştur. Probleme dayalı öğrenmenin işe koşulduğu deney grubu ile PDÖ’nün sürece dâhil edilmediği kontrol grubunun son test öz-düzenleyici öğrenme becerileri ölçeğinden aldıkları puanların Mann Whitney U-Testi sonuçları Tablo 4.5‘te verilmiştir.

Tablo 4.5. Öz-Düzenleyici Öğrenme Becerileri Ölçeği Son test Puanlarının Gruba Göre U-Testi Sonucu

Grup n Aritmetik ortalama

Sıra Ortalaması

Sıra Toplamı

U P

Deney 19 140,37 26,58 505,00 84,000 ,002

Kontrol 21 127,48 15,00 315,00

Tabloya göre toplam on dokuz haftalık deneysel çalışma sonunda PDÖ’nün işe koşulduğu deney grubu ile kontrol grubu öğrencilerinin son test öz-düzenleyici öğrenme becerileri ölçeğinden aldıkları puanlar arasında anlamlı bir fark olduğu (U=84,00, p<.05) görülmektedir. Deney grubu öğrencilerinin öz-düzenleyici öğrenme becerileri ölçeğinden aldıkları puanların aritmetik ortalaması 140,37 iken kontrol grubu öğrencilerinin puanlarının aritmetik ortalaması 127,48 olarak bulunmuştur. Ayrıca deney grubu öğrencilerinin puanlarının sıra ortalaması 26,58 iken, kontrol grubu öğrencilerinin puanlarının sıra ortalaması 15,0 bulunmuştur.

Aritmetik ortalamaları ve sıra ortalamaları dikkate alındığında deney grubu öğrencilerinin aldıkları puanların daha yüksek olduğu görülmektedir. Buna sebep olarak deney grubundaki öğrencilerin süreç içerisinde hedef belirleme, kaynak arama, arkadaştan ya da öğretmenden yardım alma, sorgulama ve değişik öğrenme stratejileri kullanarak problem çözme gibi davranışlar sergilemeleri gösterilebilir.

Alt Problem 2b’ye İlişkin Bulgular ve Yorum

Bu alt probleme cevap bulmak amacıyla deney ve kontrol gruplarındaki öğrencilerin öz-düzenleyici öğrenme becerileri ölçeğinin “öğrenme öncesindeki beceriler” boyutundan aldıkları puanlar Mann Whitney U-testine tabi tutulmuştur.

115 Probleme dayalı öğrenmenin işe koşulduğu deney grubu ile kontrol grubunun son test öz-düzenleyici öğrenme becerileri ölçeğinin öğrenme öncesindeki beceriler boyutundan aldıkları puanların Mann Whitney U-Testi sonuçları Tablo 4.6‘da verilmiştir.

Tablo 4.6. Öz-Düzenleyici Öğrenme Becerileri Ölçeğinin Öğrenme Öncesindeki Beceriler Boyutuna İlişkin Son Test Puanlarının Gruba Göre U-Testi Sonucu

Grup n Aritmetik ortalama

Sıra

Ortalaması Sıra

Toplamı U P

Deney 19 27,68 23,89 454,00 135,00 ,079

Kontrol 21 25,43 17,43 366,00

Tablo 4.6’ya göre deney grubunda yer alan öğrencilerin ölçekten aldıkları puanların aritmetik ortalaması 27,68 iken kontrol grubundaki öğrencilerin ölçekten aldıkları puanların aritmetik ortalaması 25,43 olarak bulunmuştur. Deney grubundaki öğrencilerin ölçeğin öğrenme öncesindeki beceriler boyutundan aldıkları puanların sıra ortalaması 23,89 iken, kontrol grubundaki öğrencilerin aynı boyuttan aldıkları puanların sıra ortalaması 17,43 bulunmuştur. PDÖ’nün işe koşulduğu deney grubunun son test öz-düzenleyici öğrenme becerileri ölçeğinin öğrenme öncesindeki beceriler boyutuna ilişkin aldıkları puanların aritmetik ortalamaları ve sıra ortalamalarının kontrol grubuna göre yüksek olmasına rağmen iki grup puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı (U=135,00, p>.05) görülmektedir.

Bu verilerden yola çıkarak; deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin hedef belirleme ve plan yapma, çalışma ortamını düzenleme ve çalışma zamanını ayarlama/zaman yönetimi faktörlerine ilişkin benzer davranışlara sahip oldukları söylenebilir.

Alt Problem 2c’ye İlişkin Bulgular ve Yorum

Bu alt probleme cevap bulmak amacıyla deney ve kontrol gruplarındaki öğrencilerin öz-düzenleyici öğrenme becerileri ölçeğinin “Öğrenme sırasındaki beceriler” boyutundan aldıkları puanlar Mann Whitney U-testine tabi tutulmuştur.

Probleme dayalı öğrenmenin işe koşulduğu deney grubu ile kontrol grubunun son

116 test öz-düzenleyici öğrenme becerileri ölçeğinin öğrenme sırasındaki beceriler boyutundan aldıkları puanların Mann Whitney U-Testi sonuçları Tablo 4.7‘de verilmiştir.

Tablo 4.7. Öz-Düzenleyici Öğrenme Becerileri Ölçeğinin Öğrenme Sırasındaki Beceriler Boyutuna İlişkin Son test Puanlarının Gruba Göre U-Testi Sonucu

Grup n Aritmetik ortalama

Sıra Ortalaması

Sıra Toplamı

U p

Deney 19 61,32 24,50 465,50 123,500 ,039

Kontrol 21 56,09 16,88 354,50

Tablo 4.7’ye göre PDÖ’nün işe koşulduğu deney grubu ile kontrol grubunun son test öz-düzenleyici öğrenme becerileri ölçeğinin öğrenme sırasındaki beceriler boyutuna ilişkin aldıkları puanlar arasında anlamlı bir fark olduğu (U=123,50, p<.05) görülmektedir ve aritmetik ortalamaları ile sıra ortalamaları dikkate alındığında; deney grubu öğrencilerinin aldıkları puanların daha yüksek olduğu söylenebilir. Çünkü deney grubunda yer alan öğrencilerin ölçekten aldıkları puanların aritmetik ortalaması 61,32 iken kontrol grubundaki öğrencilerin ölçekten aldıkları puanların aritmetik ortalaması 56,09 bulunmuştur. Bu da deney grubu öğrencilerinin puanlarının daha yüksek olduğunu göstermektedir.

Yine tabloya göre her iki grubun ölçekten aldıkları puanların sıra ortalamaları arasında da deney grubu lehine farklılık olduğu görülmektedir. Deney grubundaki öğrencilerin ölçeğin öğrenme sırasındaki beceriler boyutundan aldıkları puanların sıra ortalaması 24,50 iken, kontrol grubundaki öğrencilerin aynı boyuttan aldıkları puanların sıra ortalaması 16,88 bulunmuştur.

Bu verilerden yola çıkarak; deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin öğrenme stratejilerini kullanma ve kaynak bulma, yardım alma faktörlerine ilişkin sahip oldukları beceriler arasında farklılık olduğu, deney grubundaki öğrencilerin bu faktörlere ilişkin becerilerinin daha yüksek olduğu söylenebilir. Çünkü deney grubunda bulunan öğrenciler, süreç içerisinde sıklıkla gerek sınıf kitaplığı, gerek okul kütüphanesi gerek bilgisayar laboratuvarı gibi ortamlardan bolca yararlanma imkânı bulmuşlar ve süreç içerisinde kendilerine sunulan senaryodaki problemleri çözmek için bol bol araştırma yapmışlardır. Oysa kontrol grubundaki öğrenciler,

117 her derste farklı ortamlarda araştırma yapma imkânına sahip olmamışlardır.

Öğretmenin belirlediği kaynaklardan yararlanmışlardır. Deney grubundaki öğrenciler, problemleri için belirledikleri hipotezlerini test etmek için kendileri deney tasarlarken, kontrol grubundaki öğrenciler öğretmenin belirlediği deneyleri yapmışlardır. Dolayısıyla bu beceriler bakımından her iki grup puanları arasında istatistiksel olarak fark bulunmuştur.

Alt Problem 2d’ye İlişkin Bulgular ve Yorum

Bu alt probleme cevap bulmak amacıyla deney ve kontrol gruplarındaki öğrencilerin öz-düzenleyici öğrenme becerileri ölçeğinin “Öğrenme sonrasındaki beceriler” boyutundan aldıkları puanlar Mann Whitney U-testine tabi tutulmuştur.

Probleme dayalı öğrenmenin işe koşulduğu deney grubu ile kontrol grubunun son test öz-düzenleyici öğrenme becerileri ölçeğinin öğrenme sonrasındaki beceriler boyutundan aldıkları puanların Mann Whitney U-Testi sonuçları Tablo 4.8‘de verilmiştir.

Tablo 4.8. Öz-Düzenleyici Öğrenme Becerileri Ölçeğinin Öğrenme Sonrasındaki Beceriler Boyutuna İlişkin Son Test Puanlarının Gruba Göre U-Testi Sonucu

Grup n Aritmetik ortalama

Sıra

Ortalaması Sıra Toplamı

U p

Deney 19 19,16 24,92 473,50 115,500 ,021

Kontrol 21 16,81 16,50 346,50

Tablo 4.8’e göre PDÖ’nün işe koşulduğu deney grubu ile kontrol grubunun son test öz-düzenleyici öğrenme becerileri ölçeğinin öğrenme sonrasındaki beceriler boyutuna ilişkin aldıkları puanlar arasında anlamlı bir fark olduğu (U=115,50, p<.05) görülmektedir. Aritmetik ortalamaları ve sıra ortalamaları dikkate alındığında; deney grubu öğrencilerinin aldıkları puanların daha yüksek olduğu anlaşılmaktadır.

Tabloya göre deney grubunda yer alan öğrencilerin ölçekten aldıkları puanların aritmetik ortalaması 19,16 iken kontrol grubundaki öğrencilerin ölçekten aldıkları puanların aritmetik ortalaması 16,81 bulunmuştur. Bu da deney grubu

118 öğrencilerinin puanlarının daha yüksek olduğunu göstermektedir. Yine tabloya göre her iki grubun ölçekten aldıkları puanların sıra ortalamaları arasında da deney grubu lehine farklılık olduğu görülmektedir. Deney grubundaki öğrencilerin ölçeğin öğrenme sonrasındaki beceriler boyutundan aldıkları puanların sıra ortalaması 24,92 iken, kontrol grubundaki öğrencilerin aynı boyuttan aldıkları puanların sıra ortalaması 16,50 bulunmuştur.

Bu verilerden yola çıkarak; deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin kendini değerlendirme ve sonuç çıkarma faktörlerine ilişkin sahip oldukları beceriler arasında farklılık olduğu, deney grubundaki öğrencilerin bu faktörlere ilişkin becerilerinin daha yüksek olduğu söylenebilir. Bu gruptaki öğrencilerin başarıya ulaşıp ulaşmadıklarını kontrol ettikleri, başarısızlıklarının nedenlerini araştırdıkları ve hedeflerine ulaşmak için çeşitli yollar denedikleri söylenebilir. Deney grubundaki öğrenciler, problemlerine ilişkin hipotezlerini test ederken deneme-yanılma yapmışlar, beklenen sonuçlara ulaşamadıklarında deneylerini tekrar etmişler, değişkenlerini değiştirmişler ve sonuca ulaşmak için pek çok yol denemişlerdir.

Oysa kontrol grubunda bulunan öğrenciler, sadece verilen ödevleri yaparken ya da sınıf içerisinde sorulan soruları yanıtlarken kendilerini değerlendirme fırsatı bulabilmişlerdir. Deney grubundaki öğrenciler problemle karşılaştıkları için problemi çözmek için sık sık durup düşünmek ve bir değerlendirme yapmak zorunda bırakılmışlar, bu da öğrencilerin değerlendirme yapma becerilerini geliştirmiştir. Oysa kontrol grubundaki öğrenciler, deney grubunda olduğu gibi o tür problemlerle karşılaşmadıkları için puanları daha düşük bulunmuştur.

Alt Problem 2e’ye İlişkin Bulgular ve Yorum

Bu alt probleme cevap bulmak amacıyla deney ve kontrol gruplarındaki öğrencilerin öz-düzenleyici öğrenme becerileri ölçeğinin “güdülenme” boyutundan aldıkları puanlar Mann Whitney U-testine tabi tutulmuştur. Probleme dayalı öğrenmenin işe koşulduğu deney grubu ile kontrol grubunun son test öz-düzenleyici öğrenme becerileri ölçeğinin güdülenme boyutundan aldıkları puanların Mann Whitney U-Testi sonuçları Tablo 4.9‘da verilmiştir.

119 Tablo 4.9. Öz-Düzenleyici Öğrenme Becerileri Ölçeğinin Güdülenme Boyutuna

İlişkin Son Test Puanlarının Gruba Göre U-Testi Sonucu

Grup n Aritmetik ortalama

Sıra

Ortalaması Sıra Toplamı

U p

Deney 19 29,00 24,34 462,50 126,500 ,047

Kontrol 21 25,23 17,02 357,50

Tablo 4.9’a göre PDÖ’nün işe koşulduğu deney grubu ile kontrol grubunun son test öz-düzenleyici öğrenme becerileri ölçeğinin güdülenme boyutuna ilişkin aldıkları puanlar arasında anlamlı bir fark olduğu (U=126,50, p<.05) ve sıra ortalamaları dikkate alındığında; deney grubu öğrencilerinin aldıkları puanların daha yüksek olduğu görülmektedir.

Deney grubunda yer alan öğrencilerin ölçekten aldıkları puanların aritmetik ortalaması 29,00 iken kontrol grubundaki öğrencilerin ölçekten aldıkları puanların aritmetik ortalaması 25,23 bulunmuştur. Bu da deney grubu öğrencilerinin puanlarının daha yüksek olduğunu gösterebilir. Yine tabloya göre her iki grubun ölçekten aldıkları puanların sıra ortalamaları arasında da deney grubu lehine farklılık olduğu görülmektedir. Deney grubundaki öğrencilerin ölçeğin güdülenme boyutundan aldıkları puanların sıra ortalaması 24,34 iken, kontrol grubundaki öğrencilerin aynı boyuttan aldıkları puanların sıra ortalaması 17,02 bulunmuştur.

Bu verilerden yola çıkarak; deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin motivasyonu arttırma ve kendini ödüllendirme faktörlerine ilişkin sahip oldukları beceriler arasında farklılık olduğu, deney grubundaki öğrencilerin bu faktörlere ilişkin becerilerinin daha yüksek olduğu söylenebilir.

Yapılan bu çalışmanın alanyazındaki çalışmalar ile örtüştüğü; PDÖ’nün öz-düzenleme ve öz-düzenleyici öğrenme üzerinde olumlu etkisi olduğu bulunmuştur.

Bu çalışmada deney grubundaki öğrencilerin öğrenme sırasındaki beceriler (kaynak bulma, yardım alma ve öğrenme stratejilerini kullanma) boyutuna ilişkin son test puanları kontrol grubununkilere göre anlamlı düzeyde farklı bulunmuştur.

Benzer şekilde Tosun ve Taşkesenligil (2010) de yaptıkları çalışmada PDÖ’nün, kimya dersine karşı motivasyonları, bilişsel ve biliş üstü öz-düzenleme ve kaynakları yönetme stratejileri açısından deney grubu lehine anlamlı düzeyde farklılık gösterdiğini bulmuşlardır. English ve Kitsantas (2013) da yapmış oldukları çalışmanın sonunda PDÖ’deki öğrenme çevresi ve öğretim uygulamalarının,

120 öğrencilerin öz-düzenleyici öğrenme becerilerini desteklediği sonucuna ulaşmışlardır.

Erdoğan (2012) de yaptığı çalışmasında öz-düzenleme ölçeğinin, öz-düzenlemede işe koşulan öğrenme becerileri/stratejilerini (öz-düzenleyici öğrenme becerilerini) oluşturan boyutlardan elde edilen puanlar dikkate alındığında, deney ve kontrol grupları arasında anlamlı bir farkın olmadığı sonucuna ulaşmıştır. Diğer bir deyişle, elde edilen bulgular, probleme dayalı öğrenmenin öğrencilerin öz-düzenlemede işe koştukları öğrenme becerileri/stratejileri üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığını göstermiştir. Ancak yapılan bu çalışmada öğrenme sırasındaki beceriler alt boyutunda deney grubu lehine anlamlı fark elde edilmiştir. Dolayısıyla yapılan bu iki çalışmada benzer sonuç elde edilememiş olmasının, örneklemleri oluşturan öğrenci düzeylerinin farklı olmasından kaynaklanmış olabileceği düşünülmektedir.

Tosun ve Taşkesenligil (2012) de yapmış oldukları çalışmalarında PDÖ yönteminin öğrenme stratejileri açısından öğrencilerin ayrıntılandırma, kritik düşünme ve biliş-üstü öz düzenleme, zaman ve çalışma çevresinin düzenlenmesi, çabanın düzenlenmesi, arkadaştan öğrenme ve yardım arama gibi becerileri artırdığını ancak tekrarlama ve örgütleme becerilerine herhangi bir etkisinin olmadığı sonucuna ulaşmışlardır. Öğrenme öncesindeki beceriler boyutunda yapılan bu çalışma ile paralellik göstermese de öğrenme sırasındaki beceriler boyutunda birbirini desteklediği söylenebilir.

Turan (2009), yapmış olduğu “Probleme dayalı öğrenmeye ilişkin tutumlar, öğrenme becerileri ve başarı arasındaki ilişkiler” başlıklı tez çalışmasında öğrencilerin öz-düzenleyici öğrenme ölçeğinden ve üst biliş ölçeğinden aldıkları toplam puanlarda cinsiyete, öğretim görülen dile ve ortaöğretimde mezun oldukları okullara göre fark belirlenmemiş; dönemlere, ortaöğretim sırasında öğrenen merkezli uygulamalara yer verilmesine ve akademik başarı düzeylerine göre fark belirlenmiştir. Her iki ölçekten dönem III öğrencilerinin aldıkları puanların daha düşük olduğu görülmüştür. Her iki ölçekten ortaöğretim sırasında öğrenen merkezli uygulamalara yer verildiğini belirten öğrencilerin ve akademik başarısı yüksek olan öğrencilerin aldıkları puanların daha yüksek olduğu bulunmuştur.

Bu çalışmada öğrenme öncesindeki beceriler boyutu altında ele alınan zaman yönetimi faktöründe deney ve kontrol grubu puanları arasında anlamlı bir fark

121 bulunmamasına rağmen deney grubu öğrencilerinin puan ortalamalarının daha yüksek olduğu görülmüştür. Hurk (2006)’nın yapmış olduğu çalışmada daha iyi zaman planlaması yapan öğrencilerin ve kendini daha iyi kurgulayan öğrencilerin bireysel çalışma zamanlarını daha etkili düzenlediklerini, grup toplantıları için daha iyi hazırlık yaptıklarını ve biliş testlerinden daha yüksek puanlar aldıklarını göstermiştir.

4.1.3. Araştırmanın Üçüncü Alt Problemine İlişkin Bulgular ve