Annenin Çalışmasının Çocuk Üzerindeki Olumlu ve Olumsuz

K31: Çok da zor değil ekstra bir şey yapmıyorum hafta sonlarında daha çok çocuğuma aileme ayırmaya çalışıyorum, hafta içi zaten çok aktif değiliz yani koşuşturmadan ne yaptığımızın biz bile farkında olmuyoruz.

4.2.8. Annenin Çalışmasının Çocuk Üzerindeki Olumlu ve Olumsuz

annelerin bence çocuğa yaratıcı düşsel zekasına daha çok etkileri olduğunu düşünüyorum.

K6: Olumsuz etkisi annesini yeteri kadar yanında bulamamak olabilir.

Zamanla ilgili sıkıntı yaşanıyor ama bunun da ayarlanabileceğini düşünüyorum. Annenin işine göre tabi burada meslek de çok önemli.

Ama onun yanında çalışan annelerin çocuklarına daha iyi rol model olduğunu ve daha faydalı olduğunu düşünüyorum çünkü karşısında güçlü bir anne var, kendi ayaklarında duran, bir şeyleri kendi başına yapabilen bir annenin çocuğu daha iyi yetiştirebileceğini düşünüyorum. Bu ev hanımları yetiştiremez anlamında değil, ben sadece çalışan bir kadın olarak kendi açımdan bakıyorum. Hani dünyada olan bitenin farkında olan, kendini geliştirmiş, bunun için illa çalışmak gerekmiyor ama çalışan kadınlar herhalde toplumda olanların daha farkında bence. Böyle bir bilinçte olan annenin bu bilinci çocuğuna da yansıtabileceğini, o bilinçle daha doğru çocuk yetiştirebileceğini düşünüyorum ve çocuğuna kaliteli zaman ayırabileceğini düşünüyorum. Ayrıca tabi maddi imkanlar olarak da çalışan annenin çocuğuna sunabileceği çok daha fazla olanak var.

Mesela bir doğum günü partisini hani eşinizle görüşmeden kendi imkanınız olduğu için kendiniz organize edip sadece haber vermeyi yerine getirip o şekilde sürdürebilirsiniz.

K33: Yani bir tek özlem olumsuz etkisi diyebilirim onun haricinde annenin kendi ayakları üzerinde durabildiğini görmek özellikle bir kız çocuk için çok çok önemli mesela neydi bizim zamanımızda benim annem çalışmıyordu babam çalışıyordu yani böyle bir para falan ihtiyaç olunduğunda bir şey istenildiğinde hep babaya gidilirdi ama şu an yani benim kızım annesinin kendi ayakları üzerinde durduğunu biliyor o yüzden yani sıkıntı yok mutluyuz biz, rol model olaraktan beni aldığını gayet iyi biliyorum şu an.

K7: Bence ikisi de oluyor. Olumsuz etkisi şöyle, tabi çocuk daha fazla anneyle zaman geçirmek istiyor, hani niye çalıştığımı niye gitmek zorunda olduğumu algılayamıyor. Ama annesi evde olan arkadaşları var mesela ve bana diyor ki “işte onun annesi gitmiyor sen de gitme hani babam gitsin babam çalışsın”, mesela bunları söylüyor üç buçuk yaşında.

Tabi ayrılmak hoşuna gitmiyor yani annenin gitmesi, istediği kadar anneyle bir şeyler paylaşamamak o olumsuz etkiliyor. Ama hani diğer taraftan daha ileride belki hani olumlu, iyi bir örnek olabilir, anne de kendi ayakları üzerinde durabiliyor hani rol model olarak belki onun da ilerde kız çocuk oldukları için onların da ilerde çalışmaları ne bileyim kendi ayakları üzerinde durması açısından bir rol model olduğunu düşünüyorum, o da olumlu bir etki herhalde. Bir de şu da var yani hep evde olduğunda da anne hani ondan da daralıyor. Hani tamam çalışmak zor aynı zamanda anne olmak ama hep evde olmak da belki anneyi sıktığı için belki çocuğa davranışları da daha yani uzun zaman geçiyor ama daha kalitesiz zaman geçiriyor olabilir.

K19: Bence olumlu etkileri var yani çalışan annelerin çocuklarını gözlemlerseniz daha yaşıtlarına göre daha olgun daha yani böyle ne bileyim daha sosyal daha olgun biraz daha ilerdeler diğerlerine göre şimdi mesela okulda bakın çocuklara aynı sınıftaki çocuklara biraz daha bir tık ilerdeler yani gelişimsel olarak diye düşünüyorum anne mutluysa hayatından tabi yani hani çok böyle çalıştığı için stres altında olup da zor koşullar yoksa çocuğuna etkisi pozitif bir etkisi olur ancak çalışan bir annenin her bakımdan bir kere rol model olur ondan sonra kendi ayakları üzerinde duran bir kadından daha iyi bir rol model olamaz hem bir kız için hem bir erkek için sonra mutlu dengeli bir hayatı olan kadın psikolojik olarak da çocuğa pozitif etkisi olur ömür boyu pozitif bir etkisi olur yani diye düşünüyorum.

Çalışan anneliğin çocuğa maddi imkanlar sunma açısından olumlu etkisi olduğunu belirten katılımcı ifadelerine göre;

K21: Onunla bire bir vakit geçiremediğim için hani hep başkalarından yardım olması, benim olmam gereken yerde başkası oluyor bu yüzden olumsuz ama biraz suçluluk duygusu ama onun için hele devrin getirdiği tek maaşla hayat şartları her şey onun için zaten o yüzden bir nebze bundan şey yapıyorum her şey onun için diyerek suçluluk duygumu bastırmaya çalışıyorum ona daha iyi şartlar sağlayabilmek için.

K32: Yani şöyle olumsuz etkilerine bakarsam öncelikle şu an için çocuğum çok küçük olduğu için çok fazla etkileniyor ve uyku saatinden evden çıkıyoruz bize gördüğünde ağlıyor sürekli hani biz vedalaşırken duygusal olarak ben de yıpranıyorum ve çocuğun her seferinde bize ağlarken göndermesini yani kaçarak gidiyorum çoğunda daha doğrusu vedalaştığımda da tatmin olmuyor çünkü o süre içinde benim evden çıkmam lazım bunu o süreci anlatırken zaman geçiyor ve ben servis saatimi kaçırıyorum olumlu yönlerine gelirsek tabi ki maddi olarak ben bu şeyi sağlıyorum ki çocuğuma hani diğer konuda işte hani eğitimidir ya da ne bileyim dışarıya çıktığımda çocuğumu başka şekilde tatmin edecek oyuncaktır şudur budur onları sağlayabiliyorum yine tabi ki olumlu ve olumsuz yönleri var.

K4: Çocuğum “çalıştığın için çok memnunum anne, isteklerimi çok rahat alabiliyorsun” diye yorum yapıyor bu olumlu etkisi. Olumsuz etkisi zaman kısıtlı. Büyüme süresince neler yaşadığını göremediğiniz için maddi imkanlar el verseydi bebeğime kendim bakmak isterdim.

K31: Olumsuz etkisi çocuğa zaman ayıramıyorsun haliyle o bundan etkileniyor tamam çalıştığının farkında ama zaman ayıramadığının da farkında böyle olunca akşam hani hem yorgun oluyorsun hem ona zaman ayırmak istiyorsun hem evdeki işleri yetiştirmeye çalışıyorsun ama hepsi bir arada olmuyor haliyle birinden biri olmuyor yani bu da hani yemek yemek mesela bugün de yemek yemeyeyim diyemiyorsun çocuk tabi ki etkileniyor o da işte seninle zaman geçirmek istiyor ama olmuyor

yani. Olumlu etkisi de hani maddi olarak ihtiyaçlarını daha rahat karşılayabiliyorsun.

Çalışan Annenin Çocuğa Olumsuz Etkileri

Bu konuda katılımcılar tarafından en sık belirtilen ifade zaman sıkıntısıdır, çocukla fazla zaman geçirememektir. Çocuğun anneden ayrılmasının olumsuz yansımaları, yorgunluğun çocuğu etkilemesi ve özlem diğer etkiler arasındadır.

K2: Yani galiba olumsuz etkileri var çünkü annenin evden gitmesi onu bırakması onda bir olumsuzluk yaratıyor gibi çünkü öyle hissediyorum.

Kapıdan çıkarken özellikle ilk zamanlar o ilk bırakma anları ve onun bir yabancıyla kalması ya da anneannesi bile olsa hani kalması, annenin onu bırakıp gidiyor olması galiba onda böyle bir güvensizlik duygusu yaratabiliyor ama zamanla buna alışıp da hani düzeni kurunca da bunu öğrendiğini görmek de güzel bir şey hani. Ama anne çalışmalı evde de sürekli çocukla da olmamalı. Yani nefes almak ve ikisinin de farklı ortamlarda bulunması bence olumlu tarafı. Birbirlerini boğmadan sıkmadan. Belki özlemek de ayrı bir tat katıyordur belki de. Çocukların geleceği için çalışmak gerekli.

K7: Bence ikisi de oluyor. Olumsuz etkisi şöyle, tabi çocuk daha fazla anneyle zaman geçirmek istiyor, hani niye çalıştığımı niye gitmek zorunda olduğumu algılayamıyor. Ama annesi evde olan arkadaşları var mesela ve bana diyor ki “işte onun annesi gitmiyor sen de gitme hani babam gitsin babam çalışsın”, mesela bunları söylüyor üç buçuk yaşında.

Tabi ayrılmak hoşuna gitmiyor yani annenin gitmesi, istediği kadar anneyle bir şeyler paylaşamamak o olumsuz etkiliyor. Ama hani diğer taraftan daha ileride belki hani olumlu, iyi bir örnek olabilir, anne de kendi ayakları üzerinde durabiliyor hani rol model olarak belki onun da ilerde kız çocuk oldukları için onların da ilerde çalışmaları ne bileyim kendi ayakları üzerinde durması açısından bir rol model olduğunu düşünüyorum, o da olumlu bir etki herhalde. Bir de şu da var yani hep evde olduğunda da anne hani ondan da daralıyor. Hani tamam çalışmak zor aynı zamanda anne olmak ama hep evde olmak da belki anneyi sıktığı için belki çocuğa davranışları da daha yani uzun zaman geçiyor ama daha kalitesiz zaman geçiriyor olabilir.

K26: Bence olumlu etkisi annenin çalışması çocuğu ileriki hayatı için hani biraz daha motive ettiğini düşünüyorum çocuğun da iş hayatı annesine bakarak örnek alarak bir rol model olarak düşünelim o rol model olarak biraz daha kendisini de bu konuda itekleyen bir güç olabileceğini düşünüyorum. Olumsuz etkisi işte biraz daha az vakit ayırmak olabilir onun dışında bir olumsuz etkisi olabileceğini düşünmüyorum ben annenin çalışmasının.

K13: Bana göre çocuk okula başlayıncaya kadar annesinin çalışması çocuk üzerinde olumsuz etki ediyor. Çocuğun annesine çok ihtiyaç duyduğu dönemde özellikle dört yaşı bitinceye kadar çalışması annesine yoksunluk hissi ve ihtiyaçlarının tam karşılanamadığı hissi terk edilmişlik hissi ve tam hani sevgiye doymamışlık hissi oluşturuyor bence olumsuz, dört yaşından sonra da olumlu etkileri var çünkü annesine daha hani saygı duyan toplumda söz sahibi olan daha güçlü bir figür olarak görüyor özellikle kız çocukları üzerinde bu olumlu etki yaratıyor, özgüveni açısından.

K27: Olumlu etkileri tabi ki belki onda ileriki zamanlarda anlayacak şu an tabi ki anlayacağını düşünmüyorum şu an yaşı çok küçük olduğu için olumsuz etkileri de tabi zaman ayırmama bir tek onu düşünüyorum ona yeteri kadar zaman ayırdığımı düşünmüyorum tabi ama dediğim gibi ileriki zamanlarda belki daha iyi sorumluluk sahibi olduğunda anlayacağını düşünüyorum beni daha iyi anlayacağını düşünüyorum.

K9: Olumlu etkisi bence yani bu biraz kişiye göre de değişir ama eğer anne işyerinde tatminse yaptığı işi seviyorsa ve kariyerini çocuğum için feda ettim izlenimini çocuğa yaratmayacak bir ortamı varsa yani anne bütün hayatını bir çocuk için feda edip işini bırakıp sanki hayatı daha önce hiç olmamış gibi davranıp daha sonra bunun acısını çocuktan çıkarıyorsa bu olumsuz yansır ama bunu hissetmiyorsa anne işyerinde memnunsa anne kariyerinde gösterdiği ilerlemeden memnunsa hayatının bir başka yönünü de yaşayabiliyorsa bence çocuk için çok olumlu çünkü özgüveni yüksek bir anne bence çocuklar için her zaman çok daha iyidir annenin çalışıyor olması çocuğun annenin klasik geleneksel rollerle adlandırılmasını biraz engelleyebilir yani anne eşittir özellikle erkek çocuğu yetiştiriyorsanız anne eşittir evde bulaşık yıkayan çamaşır yıkayan yine görüyor yaparken ama bir insan eşitlemesi yapmıyor a anne de çalışıyormuş kadınlar çalışabilirmiş düşüncesini çocuğun öğretilmesi açısından çok önemli olduğunu düşünüyorum yani çocuk için çok olumlu etkisinin olduğunu düşünüyorum artı annenin okumuş olmasının bu anlamda okuyup çalışan bir anne olmasının yani belli bir eğitim düzeyinde annesinin olmasının çocuğun yetiştiriliş açısından da çok faydalı olabileceğine inanıyorum. Olumsuz etkisi dediğim gibi o zamanı nasıl kullandığıyla da alakalı tabi ki çocuk siz evden çıkarken bakıcıyla kalmak istemiyor ağlıyor onun anlık kendini bir yarım saatlik kötü hissettiği bir dönem var ben ona inanıyorum yani ben işe gittikten bir yarım saat boyunca sürekli kendini kötü hissettiği bir durum var ama çok iyi hissettiği bir dönem de var mesela saat dört buçukta eve gidiyorsam ya da beşte eve gidiyorsam o saat diliminde annenin eve geldiği kapıda ümitle beklediği bir durum da var dolayısıyla hani olumsuz etkisi evet çocuğunu bırakıyor olmanın onun senle vakit geçiremiyor olmasının onda yarattığı bir negatif taraf vardır kesinlikle yani onu da yalan söyleyemeyiz ama ayrıca bakıcıya bırakıyorsunuz bakıcıyı her ne kadar iyi seçmeye gayret etseniz de bakıcı neticede kendi çocuğu değil kendi çocuğu gibi bakıyor olsa da ona yemek yedirmek daha çok fizyolojik ihtiyaçlarıyla fiziksel ihtiyaçlarıyla ilgileniyor onun psikolojik ihtiyaçları onları çok

ilgilendirmiyor yani konuşayım onun konuşması ilerlesin onunla oyun oynayayım gibi bir şeyleri yok işte bu anlamda aslında kreşler biraz daha iyi oluyorlar bakıcılara nazaran bana göre ama tabi ki bakıcınızın iyi niyetine ya da verdiğiniz kreşin iyi niyetine kalmış durumdasınız fiziksel zarar verebilecekleri gibi psikolojik zarar da verebilirler çok yanlış şeyler de öğretebilirler çünkü başında değilsiniz. Ben her zaman söylerim bir anneyi yine en iyi bir çocuğa en iyi annesi bakar annenin yeri doldurulamaz dolayısıyla olumsuz etkisi muhakkak vardır ama özgüveni eksik anne olmasındansa çalışan, özgüveni yüksek bir annesinin olması tabi her çalışanın da özgüveni yüksektir demiyorum öyle bir çıkarımım yok ama çok daha iyidir diyorum.

4.2.9. Anneliğin Özel Yaşama ve Kariyer Yaşamına Etkileri