Kedilerde karşılaşılan pelvis ve kalça eklemi lezyonlarının oluşum nedeni çoğunlukla yüksekten düşme ve trafik kazası gibi şiddetli travmalardır. Kedilerde pelvis ve kalça eklemi lezyonlarına oldukça sık rastlanmaktadır.
Pelvis ve kalça eklemi lezyonlarının hayati önem taşıdığı bilinmektedir. Pelvis ve kalça eklemi lezyonları bulunan olguların öncelikle klinik, nörolojik ve radyolojik muayenelerinin dikkatli ve ayrıntılı bir şekilde yapılması gerekir.
Kırıkların tipi, lokalizasyonu, deplasman durumu, hastanın mizacı göz önünde bulundurularak endike olan konservatif ya da operatif sağaltım kısa sürede gerçekleştirilmelidir.
Deplasman bulunmayan pelvis kırıklarında destekli bandaj veya klasik kafes istirahati uygulamaları yeterli olabilir. Sıvı gıda alımı, ürinasyon ve defekasyon kontrolü, fizik tedavi, gittikçe artan yürüyüş egzersizleri gibi postoperatif bakım prognoz açısından önemlidir. Konservatif sağaltım uygulanan olgularda da bakım ve kontrol işlemleri rutin olarak sürdürülmelidir.
Operatif sağaltım kısa süreli hospitalizasyon ve erken fonksiyonel iyileşme sağlanması için tercih edilebilir.
Os pubis ve os ischii kırıklarında operatif sağaltım gerekli olmadığından, açık redüksiyon ve fiksasyon gerektiren diğer lezyonların sağaltıltımı ile bu kırık olgularında da başarılı sonuçlar alınmıştır. Olgularda kırıkların ağırlıklı olarak, arka ekstremitenin yüklenme bölgeleri olan sacroiliac eklem, os ilium ve acetabulum’da lokalize olduğu gözlendi. Minimum deplasmanlı sacroiliac ayrılmalarda konservatif sağaltım uygulamalarında fonksiyonel iyileşme sağlandı. Çalışmada en fazla os ilium kırığına rastlanmıştır. Corpus ilium kırığı belirlenen 8 olguda kemiğin ince yapısı,
kedilerin vücut ağırlığının az olması ve ekonomik nedenlerle interfragmental serklaj teli uygulaması gerçekleştirilirken, 2 olguda serklaj telinin kopması sonucunda fiksasyon bozulmuştur. Bu nedenle rijit fiksasyon için plak ile osteosentez öncelikli olarak düşünülebilir. Ayrıca kullanılan implantların direnci fiksasyonun devamlılığı için önemlidir.
Coxofemoral luksasyonlarda toggle pin ve eksizyon artroplastisi uygulamaları ile fonksiyonel iyileşmeler sağlanmış olup, özellikle kedilerin eksizyon artroplastisini çok iyi tolere ettiğini belirtmek gerekir.
Bu çalışmada, kedilerde karşılaşılan pelvis ve kalça eklemi lezyonlarının genel olarak tanımlanması, nedenleri, lokalizasyonu ve klinik olgularda endike olan sağaltım girişimleri ve sonuçları ile uygulanan sağaltım yöntemlerine ilişkin ayrıntılı bilgiler sunulmuştur. Ayrıca postoperatif döneme ilişkin komplikasyonlar aktarılmıştır.
ÖZET
Kedilerde Pelvis ve Kalça Ekleminin Travmatik Lezyonlarının Klinik ve Radyolojik Değerlendirilmesi
Bu çalışmada, travma sonucu kedilerde karşılaşılan pelvis ve kalça eklemi lezyonlarında endike olan konservatif veya operatif sağaltım seçeneklerinin aktarılması, sonuçlarının değerlendirilmesi ve yapılacak çalışmalara katkı sağlamanın yanında, bu konuda çalışan klinisyenler için yönlendirici olması amaçlanmıştır.
Çalışma 2011 - 2012 yıllarında, Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi Anabilim Dalı Kliniği’ne getirilen, klinik ve radyolojik muayeneleri sonrasında pelvis ve kalça eklemi lezyonları belirlenen değişik ırk, yaş ve cinsiyetteki 31 kedide gerçekleştirildi.
Olguların, laterolateral ve ventrodorsal alınan radyografik görüntülerinde, 9’u unilateral sacroiliac luksasyon, 2’si bilateral sacroiliac luksasyon olmak üzere 11 sacroiliac luksasyon, 8 olguda os ilium kırığı, 3 olguda os pubis kırığı, 5 olguda os ischii kırığı, 3 olguda os acetabulum kırığı, 6 olguda coxofemoral luksasyon ve 4 olguda caput femoris kırığı belirlendi. Bu olgulardan 8 olguda konsevatif sağaltım uygulanırken, operatif kırık ve luksasyonların sağaltımında 9 olguda interfragmental seklaj teli, 2 olguda iliosacral pin, 1 olguda iliosacral vida ve 11 olguda eksizyon artroplastisi uygulaması gerçekleştirildi.
Postoperatif dönemde, olguların 10, 21, 30 ve 45. günlerinde klinik ve radyografik kontrolleri yapıldı. Bu dönemde 21 olguda fonksiyonel iyileşme, 1 olgunun izlenememesine rağmen iyi olduğu öğrenildi, 3 olguda hafif topallık saptanırken, 6 olgu izlenemedi.
Anahtar Sözcükler: Kedi, kırık, luksasyon, pelvis, travmatik lezyon.
SUMMARY
Clinical and Radiological Evoluation of Traumatic Lesions on the Pelvis and Hip Joint in Cats
The aim of this study was, queto the options of conservative or operative treatmens of the pelvis and hip joint lesions encountered in cats as a result of trauma, evaluate the results of studies in contributing to guide for clinicians working in this field.
This study was conducted between 2011-2012, with 31 cats of different breed, age and sex, determined by clinical and radiological examination of the pelvis and hip joint lesions, that brought to Ankara University Faculty of Veterinary Medicine, Department of Surgery.
In the L/L and V/D evaluation of radiography, 9 of cases were found to have unilateral, 2 of cases to have bilateral, 11 sacroiliac luxation, 8 cases had os ilium fracture, 3 cases had os pubis fracture, 5 cases had os ischii, 3 cases had os acetabulum fracture, 6 cases had coxaefemoral luxation and 4 cases caput femoris fracture. While conservative treatment was performed in 8 cases, operative fractures and luxation seen in 9 cases interfragmental circlage wire, iliosacral pine of 2 cases, iliosacral screw in one cases and application of excision arthroplasty was performed in eleven cases.
Clinical and radiological evaluations and surveys were conducted at 10th, 21st, 30th and 45th days for all cases. In this survey period, fully functional recovery was observed in 21 cases, one of the cases was informed to recovered even if not monitored, while in 3 cases mild lameness was detected, 6 cases was not observed.
Key Words: Cat, fracture, luxation, pelvis, traumatic lesions.
KAYNAKLAR
AKSOY, Ö., ÖZSOY,S. (2003). Kedi ve köpeklerde ossa coxae kırıkları ile buna bağlı gelişen komplikasyonların sağaltımı ve geç dönem sonuçların klinik değerlendirilmesi. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 9(2):187-202.
ALTUNATMAZ, K., AKSOY, Ö., ÖZSOY, S. (2004). Kedi ve köpeklerde ossa coxae kırıkları ve bunlara eş zamanlı şekillenen ortopedik lezyonların radyografik olarak değerlendirilmesi (1992-2002): 621 Olgu. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 30(1): 1-9.
ARSLAN, T. (2006). Kedilerde Pelvis Kırıklarının, Klinik ve Radyolojik Değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Cerrahi Anabilim Dalı Dönem Projesi ASLANBEY, D. (2002). Veteriner Ortopedi ve Travmatoloji, 3. Baskı. Medisan
Yayın Serisi no: 19, Ankara, s.:55-131.
BECK, A.L., PEAD, M.J., DRAPER, E. (2005). Regional load bearing of the feline acetabulum. Journal of Biomechanics. 38: 427-432.
BİLGİLİ, H., ÇAPTUĞ, Ö. (2006). Treatment of bilateral sacroiliac luxation in a cat with double-sided screw application. Veteriner Cerrahi Dergisi. 12(1-2-3-4), 45-47.
BURTON, N.J. (2011). Composite fixation comminuted ilial wing fractures in cats: 3 Cases. Journal Of Feline Medicine And Surgery. 13: 376-382.
ÇETİNKAYA, M.A., OLCAY, B. (2011). Köpek ve kedilerde koksafemoral eklem luksasyonlarının sağaltımında monofilament naylon dikiş materyali ile toggle pin uygulamaları ve klinik değerlendirmeler üzerine çalışmalar. Ankara Üniv Vet Fak Derg. 58: 167-174.
DENNY, H.R., BUTTERWORTH, S.J. (2000). A Guide to Canine and Feline Orthopaedic Surgery. 4 Ed. Blackwell Science, London, 441-494.
DURSUN, N. (2007, 2005, 2006). Veteriner Anatomi I, II, III. Medisan Yayınevi.
Ankara
FOSSUM, T.W. (1997). Small Animal Surgery, ed.: T.W. Fossum, St. Louis: Mosby Inc., p.: 834-853.
FOX, D.B. (2008). Fluoroscopic guidance of sacroiliac luxation repair: a minimally invasive approach. International Congress of the Italian Association of Companion Animal Veterinarians. 30 May-1 June 2008 Rimini, Italy.
HAMILTON, M.H., EVANS, D.A., LANGLEY-HOBBS, S.J. (2009). Feline ilial fractures: assessment of screw loosening and pelvic canal narrowing after lateral plating. Veterinary Surgery, 38: 326-333.
HOLSWORTH, I.G., DECAMP C.E. (2003). Coxofemoral Luxation. In: Textbook of Small Animal Surgery. 3rd Ed.: D. Slatter, Philadelphia: W. B. Saunders Co., p.: 2002-2008.
İKİ, Y., SAĞLAM, M. (2004). Köpeklerde caput ve collum femoris’in excision arthroplastisi. Veteriner Cerrahi Dergisi, 10(1-2): 43-47.
JOHNSON, A.L., DUNNING, D. (2005). Atlas of Orthopedic Surgical Procedures of the Dog and Cat. St. Louis: Elsevier Inc., p.: 42-48.
KAYA, Ü. (2002). Kedilerde acetabulum kırıklarının mini titanyum plaklarla sağaltımı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 13(1-2): 78-81.
LANGLEY-HOBBS, S.J., SISSENER, T.R., SHALES, C.J. (2007). Tension band stabilisation of acetabular physeal fractures in four kittens. Journal of Feline Medicine and Surgery, 9: 177-187.
LANGLEY-HOBBS, S.J., MEESON, R.L., HAMILTON, M.H., RADKE, H., LEE, K. (2009). Feline ilial fractures: a prospective study of dorsal plating and comparison with lateral plating. Veterinary Surgery, 38: 334-342.
LENEHAN, T.M., TARWIN, G.B. (1998). Fractures of the Hind Limb. In:
BOJRAB, M.J., ELLISON, G.W., SLOCUM, B. Current Techniques in Small Animal Surgery. 4th Ed. William & Wilkins, Company, Maryland-USA p.:1033-1040.
LISKA, W.D. (2008). Micro Total Hip Replacement For Small Dogs And Cats. 14th Esvot Congress, Munich. 10th-14th September 2008.
MEESON, R., CORR, S. (2011). Management of pelvic trauma. neurological damage, urinary tract disruption and pelvic fractures. Journal of Feline Medicine and Surgery, 13: 347-361.
MONTAVON, P.M., VOSS, K., LANGLEY-HOBBS, S.J. (2009). Feline Orthopedic Surgery and Musculoskeletal Disease. Saunders Elsevier, Philadelphia, p.: 423-455.
PIERMATTEI, D.L., JOHNSON, K.A. (2004). An Atlas of Surgicals Approaches to the Bones and Joints of the Dog and Cat. 4rd ed. WB Saunders, Philadelphia, p.: 277-328.
PIERMATTEI, D.L., FLO, G.L., DECAMP, C.E. (2006). Fractures of the Pelvis.
The Hip Joint. In: Handbook of Small Animal Orthopedics and Fracture Repair Ed.: D.L. Piermattei. G.L. Flo, C.E. Decamp, Philadelphia: W.B.
Saunders Company. p.: 433-508.
PLUHAR, G.E. (2010). Acetabular Fractures. WVOC, Bologna (Italy), 15th-18th September. Proceedings of the 15th ESVOT Congress.
PRASSINOS, N.N., ADAMAMA-MORAITOU, K.K., GOULETSOU, P.G., RALLIS, T.S. (2007). Symphyseal distraction-osteotomy using a novel spacer
of spirally fashioned orthopaedic wire for the management of obstipation.
Journal of Feline Medicine and Surgery, 9: 23-28.
SHALES, C.J., WHITE, L., LANGLEY-HOBBS, S.J. (2009). Sacroiliac luxation in the cat: defining a safe corridor in the dorsoventral plane for screw ınsertion in lag fashion. Veterinary Surgery. 38: 343-348.
SHALES, C., MOORES, A., KULENDRA, E., WHITE, C., TOSCANO, M., LANGLEY-HOBBS, S. (2010). Stabilization of sacroiliac luxation in 40 cats using screws inserted in lag fashion. Veterinary Surgery, 39: 696-700.
ŞENGÖZ, Ö. (2005). Koksafemoral Eklem Luksasyonlarının Modifiye Knowles Toggle Pin Tekniği ile Redüksiyonu. Ankara Üniversitesi Cerrahi Anabilim Dalı Seminer Sunumu. Seminer no:2
TOMLINSON, J.L. (2003). Fractures of the Pelvis. In: Textbook of Small Animal Surgery. 3rd Ed.: D. Slatter, Philadelphia: W. B. Saunders Co., p.: 1989-2001.
TÜZÜN, B., SAĞLAM, M. (2009). Kedilerin yüksekten düşme sendromu. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 56(3):193-199.
ÜNSALDI, E. (1995). Kedilerde pelvis kırıklarının osteosentez ile sağaltımı. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 42: 129-137.
ÜNSALDI, E., GÜZEL, N. (1995). Köpeklerde deneysel os ilium kırıklarının metal plak, steinman çivisi ve kemik plak ile sağaltımı. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 42:
61-69.
WHITELOCK, R. (2004). Hip Luxation in the Cat. 12th ESVOT Congress. 10-12th September 2004, Munich, Germany.
ÖZGEÇMİŞ I. Bireysel Bilgiler
Adı: Erinç
Soyadı: YÜKSEL ÇALIK
Doğum yeri ve tarihi: KÜTAHYA 06.03.1984 Uyruğu: T.C.
Medeni durumu: Evli
İletişim adresi ve telefonu: erincyuksel@hotmail.com 05442791585 II. Eğitim
2003-2009: Hazırlık-Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi 1998-2002: Kütahya Ali Güral Anadolu Lisesi
1996-1998: Kütahya Atatürk Lisesi 1996-1991: Kütahya Azot İlkokulu Yabancı dili: İngilizce
III. Unvanları
Veteriner Hekim-2009 IV. Mesleki deneyimi
2011-Halen: İlçe Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğünde Veteriner Hekim 2009-2011: Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Cerrahi Kliniği, Kuki- Obuz Veteriner Kliniği