Şartların İhlali Halinde Gelir Vergisi Stopaj Teşvikinin Durumu

personelinin gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlandırılması çalışmamızın önceki

221RG T/S : 06.02.2004 / 25365.

222 Teşvik uygulamasının süresi; 28.02.2009 tarih ve Mükerrer 27155 Sy. Resmi Gazete’de yayımlanan 5838 Sy. Kanun ile yapılan değişiklik ile 31.12.2009 tarihine, 05.02.2010 tarih ve 27484 Sy. Resmi Gazete’de yayımlanan 5951 Sy. Kanun 10. maddesiyle yapılan değişik ile 31.12.2012 tarihine kadar uzatılmıştır.

223 5746 Sy. Kanun ile öngörülen Gelir Vergisi Stopaj Teşviki uygulaması ile 5084 Sy. Kanun ile öngörülen Gelir Vergisi Stopaj teşvikinin aynı mahiyette olup olmadığı hususunun tartışmalı olduğunu belirten görüş için Bkz: İmdat Türkay, “Ar-Ge Faaliyetlerine Sağlanan Gelir Vergisi Stopaj Teşvikinin Esasları”, Maliye Postası, S.Eylül-2008, s.83. / Cevdet Okan Bahar, “Ar-Ge ve Yenilik Projelerinde Çalışan Personelin Ücretlerinde Gelir Vergisi İstisnası”, Yaklaşım, S.185 (Mayıs-2008), s.148. / Altan Yılmaz, “5746 Sy. Kanunla Araştırma ve Geliştirme Faaliyetlerinde İstihdam Edilen Personele Tanınan Gelir Vergisi Stopajı Teşvikinin Uygulama Esasları”, Maliye Postası, S:Eylül-2008, s.105.

224 Tahir Erdem, “Ar-Ge Yasası Kapsamında Öngörülen Gelir Vergisi Stopaj Teşviki Uygulaması”, Vergi Sorunları, S.247 (Nisan-2009), s.172.

225 Niyazi Özkaya, “5746 Sy. Kanun Sonrasında Ar-Ge Faaliyetlerinde Gelir Vergisi Stopaj Desteği”, Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, S.61 (Ocak-2009), s.106.

119

bölümlerinde belirtildiği üzere özel şartlara bağlanmıştır. Bu şartlar; kapsama dahil edilen işletmeler ve personel yönünden getirilmiş olan özel şartlardır. Örneğin, bir Ar-Ge merkezinde Ar-Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerinde istihdam edilen Ar-Ar-Ge ve destek personeline gelir vergisi stopaj teşvikinin uygulanabilmesi için; asgari Ar-Ge personeli sayısı ( tam zaman eşdeğer-TZE- cinsinden Ar-Ge personeli sayısı) olan 50’nin, fiilen ve tam zamanlı olarak çalışan personelin üçer aylık dönemlerin ortalaması itibariyle sağlanması gerekir²²⁶. Üçer aylık dönemler itibariyle ortalama Ar-Ge personeli sayısı 50’nin altında olan Ar-Ge merkezlerinde istihdam edilen Ar-Ge ve destek personeline yönelik olarak şartı sağlamayan üç aylık dönemde²²⁷ gelir vergisi stopaj teşvikinden faydalanılması imkanı bulunmamaktadır.

Örneğin; (X) Ar-Ge merkezinde aylar itibariyle tam zaman eşdeğer cinsinden çalışan Ar-Ge personeli sayısı aşağıdaki gibidir:

AYLAR

226 5746 Sy. Kanun Md.4/3. Ar-Ge merkezlerinde; Gelir Vergisi Stopaj teşviki uygulamasında ortalama Ar-Ge personeli sayısı hesaplanırken; üç aylık dönemde toplam çalışan Ar-Ge personeli sayısının 90’a bölüneceğine ilişkin bir düzenlemeye gerek Kanun gerekse Yönetmelikte rastlanılmamıştır. Ancak izleyen bölümlerde açıklayacağımız üzere; Sigorta Primi teşviki uygulamasında ise; 25.09.2008 tarih ve 2008-85 nolu SGK Genelgesi’nin 10. başlığında ortalama Ar-Ge personeli sayısı hesaplanırken; üç aylık dönemde toplam çalışan Ar-Ge personeli sayısının 90’a bölüneceği belirtilmiştir. Bu çerçevede çalışmamızın bu bölümünde Gelir Vergisi Stopaj teşviki ile ilgili verilecek örnekte ilgili aydaki ve üç aydaki günler toplamı esas alınarak Ortalama Ar-Ge personeli sayısı hesaplanmıştır.

227 Aylık muhtasar beyanname veren mükellefler açısından, aylık bazda asgari personel şartını taşıdığı halde üçer aylık dönem ortalaması itibariyle asgari personel şartının gerçekleştirememiş olan Ar-Ge merkezlerince, gelir vergisi stopajı teşvikinden faydalanılarak verilmiş olan muhtasar beyannamelerin daha sonradan düzeltilerek noksan tahakkuk ettirilmiş olan vergilerin vergi ziyaı cezalı olarak geri aranması kanaatimizce mükelleflere getirilmiş ağır bir yüktür. Belirtilen durumların oluşmaması adına bizce; 5746 Sy. Kanun ile getirilen Gelir Vergisi Stopaj teşvikinden faydalanmak isteyen Ar-Ge merkezlerine ya muhtasar beyannamelerin 3’er aylık dönemler halinde verilmesi zorunluluğunun sağlanması ya da muhtasar beyannameyi aylık olarak veren işletmelerde asgari personel şartının aylık ortalama bazda aranması gerekir.

120

Nisan 30 1.350,00 45,00

4.570,00 50,22

Mayıs 31 1.400,00 45,16

Haziran 30 1.820,00 60,67

Temmuz 31 1.100,00 35,48

4.400,00 47,83

Ağustos 31 1.400,00 45,16

Eylül 30 1.900,00 63,33

Ekim 31 1.800,00 58,06

4.950,00 53,80

Kasım 30 1.700,00 56,67

Aralık 31 1.450,00 46,77

(*): Aylık Ortalamanın hesabında ilgili aydaki gün sayısı dikkate alınmıştır.

(**) Üçer Aylık Dönem Ortalamasının hesabında ilgili üç aydaki toplam gün sayısı dikkate alınmıştır.

Tablodan görüldüğü üzere Ocak ve Mart aylarında; Ar-Ge merkezinde istihdam edilen Ar-Ge personeli sayısı, aylık bazda asgari personel şartını sağlanmakla birlikte Şubat ayında istihdamın düşük olması nedeniyle birinci üç aylık dönem olan

“Ocak-Şubat-Mart” döneminin ortalaması (49,28) itibariyle asgari personel şartı (50) gerçekleştirilememiştir. Bu nedenle söz konusu Ar-Ge merkezinde Ocak-Şubat ve Mart aylarına ilişkin olarak Ar-Ge ve destek personelinin gelir vergisi stopaj teşvikinden faydalandırılması imkanı bulunmamaktadır.

İkinci üç aylık dönem olan “Nisan-Mayıs-Haziran” dönemine baktığımızda;

Nisan ve Mayıs aylarında asgari personel şartı gerçekleşmediği halde, Haziran ayında istihdamın arttırılması nedeniyle ikinci üç aylık dönemin ortalaması (50,22) itibariyle asgari personel şartı gerçekleştirilmiştir. Bu nedenle söz konusu Ar-Ge merkezinde Nisan, Mayıs ve Haziran aylarına ilişkin olarak Ar-Ge ve destek personelinin gelir vergisi stopaj teşvikinden faydalandırılması imkanı bulunmaktadır.

Üçüncü üç aylık dönem birinci üç aylık dönem ile, dördüncü üç aylık dönemde ikinci üç aylık dönemde belirtilen özellikleri taşıdıklarından; üçüncü üç aylık dönem olan Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında gelir vergisi stopajı teşvikinden faydalanılamayacak, Ekim, Kasım ve Aralık aylarında ise gelir vergisi stopajı teşvikinden faydalanılabilecektir.

5746 Sy. Kanun’da öngörülen şartları taşımadığı halde gelir vergisi stopajı teşvikinden faydalanılması durumunda, zamanında tahakkuk ettirilmemiş gelir vergisi

121

yönünden vergi ziyaı doğmuş sayılır²²⁸. Eksik tahakkuk eden ve gelir vergisi tutarının gecikme faizi ve vergi ziyaı cezalı olarak vergi dairesine ödenmesi gerekir²²⁹.

5.6. Damga Vergisi İstisnası Uygulaması