• Sonuç bulunamadı

Ġstek - Emir

Belgede Türkçede sıfat fiil kategorisi (sayfa 124-131)

2. BÖLÜM: SIFAT FĠĠLLER

2.1. Sıfat Fiillerde Fonksiyonlar

2.1.5.1. Ġstek - Emir

Emir, istekin en Ģiddetli yansıtıldığı alt fonksiyondur.

“Geçti; istemem gelmeni, Yokluğunda buldum seni;

Bırak vehminde gölgeni,

Gelme, artık neye yarar?” (Ç 196)

103 2.1.5.1.1. Ġstek - Emir / Acıma

“Husumet‟e mi, yoksa muhabbet‟e mi taraftar olsunlar?” (KEN 30) “Bari sokakta ölmesin.” (A 46)

“Ne yapsın, analık!” (A 130)

2.1.5.1.2. Ġstek - Emir / Ġhtâr

“Izdırap çekmek istiyorsan öyle bir kızı sevmek yerine bir bölüğü kumanda edemediğini

düşün, yeter!” (RA 276)

“Niçin olmasın?” (RA 161)

“Dünyaya vedâ ettik, atıldık dolu dizgin;

En son koĢumuzdur bu! Asırlarca bilinsin!” (KGK 25)

“… bu düĢüncenizi sakın patron duymasın;…” (GE 163) “Bana o kadar güvenmeyin.” (RA 11)

“Dolaşma gece vakti, ihtiyar hâlinle.” (AVBY 12) “Yeme tırnağını, diye bağırdı.” (AVBY 20)

“Kalk Peyami, pantolonunun üstüsünü bozacaksın.” (AG 9)

2.1.5.1.3. Ġstek - Emir / Ġmhâl

“Dönülmez akĢamın ufkundayız. Vakit çok geç.

Bu son fasıldır ey ömrüm, nasıl geçersen geç!” (KGK 92) “Ben yolcuyum bugün

104 “Türkçe‟de varsın bu inkılâp da olsun.” (ED 136) “Târihini aksettirebilsin diye çehren,

Kaç fâtihin altın kanı mermerle karıĢmıĢ.” (KGK 20) “Görebilsin diye sonsuzluğa her yerden iyi

SeçmiĢ Ġstanbul‟un ufkunda bu kudsî tepeyi” (KGK 10) “Senin dediğin olsun, bakalım.” (K 27)

“Atın ölümü arpadan olsun beyim…” (MH 55) “Sizin olsun gün, saat…

Sizin olsun su, sizin olsun ekmek…” (BBRB 24) “Bırakayım, kırsınlar.” (Y 196)

“Ġskeleye yanaşsın

Yolcular çıksın hele.” (Bġi.77) “NeĢeli ol, neĢeli,

Varsın desinler deli!...” (HD 223)

2.1.5.1.4. Ġstek - Emir / Ġntizâr

“Yere batsın bu düzenler!” (GE 356)

“… Fakat, yazıklar olsun destan yazmak arzusu duymayan gençlere…” (GE 354) “Ey genç adam, bu düstur sana emanet olsun;

Ötelerden habersiz nizama lânet olsun!..” (Ç 486) “Allah belanı versin deyyus; dedim.” (AVBY 27) “Tohum saç, bitmezse toprak utansın!

105

“Yazıklar olsun, seni sevmesini bilmeyenlere; ey gamlı ülke!” (Y 84)

2.1.5.1.5. Ġstek - Emir / Öneri

“Türkiye‟deki politikacı elit mensuplarına Türk halkı hakkındaki kanatlarını sorunuz.” (TKVM 58)

“Bunları anlamak için hemen ayaklarına bakınız.” (Y 44)

2.1.5.1.6. Ġstek - Emir / Rica

“Onları dinlemeyiniz, Corneille kadar milliyetperver olunuz.” (ED 220) “Hadi gel, çay yapmama yardım et!” (ADM 379)

“Bir de çay söyle oğlum.” (AVBY 51)

“ „Gel Gül, kapatıver Ģu Ģunları…‟” diyordu.” (A 45) “Bizi aç bırakma… dedemizi iĢten çıkarma…” (A 84) “Allah aĢkınıza söyleyin.” (A 89)

“Artık inan bana muhacir kızı

Dinle ve kabul et itirafımı” (MH 19)

2.1.5.1.7. Ġstek - Emir / Sınırlama

“Yeni müdekkidlerimiz bu suâli pek erken vârid olmuĢ addederler; onlar arzû ediyorlar ki önce yazı ve söz namına ne kadar Türk eseri varsa toplansın, tasnîf edilsin, kılı kırk yararcasına okunsun, ancak o zaman bir hüküm verilsin.” (ED 61)

“Benzetmek olmasın sana dünyada bir yeri; Eylül sonunda böyledir Ġsviçre gölleri” (KGK 26)

106 “Nafile zahmet edip bakmayınız.” (KEN 109)

“Ama düĢününce, sürülmeyen tarla tarla değilken, ana olmayan neden kadın olsun? (ADM 76)

“Kimin çekilmesi gerektiğini kılıçlar söylesin!...” (DKu. 155)

“… Kasa defterinin kenarındaki mürekkep lekesi on iki senelik olsun.” (AVBY 33)

2.1.5.1.8. Ġstek - Emir / Tahrik

“Seni ben bekliyorum, göğsüm açık, bağrım açık;

Hançer ol, göğsüme saplan; ecel ol, karĢıma çık!” (HD 49)

“Bir Ģey dinleme artık, artık bir Ģey dinleme!

Çağır, bütün günahkâr ruhları cehenneme!” (Ç 180)

2.1.5.1.9. Ġstek - Emir / Tavsiye

“Oku, Ģâyed sana bir hisli yürek lâzımsa;

Oku, zira onu yazdım; iki söz yazdımsa.” (Sa. 3)

“Bana sor sevgili kaari‟, sana ben söyliyeyim, Ne hüviyette Ģu karĢımda duran eĢ‟arım…” (Sa. 3)

“Önce bu ansiklopedideki tasavvuf maddesini oku.” (RA 181)

2.1.5.1.10. Ġstek - Emir / Tehdit

“Defol haddini bilmez herif!” (GE 123) “Karışma be!” (GE 154)

107 “Nesin sen hakikat olsan da çekil!

YetiĢ körlük, yetiĢ, takma gözde cam!...” (Ç 17)

“Kız demin verdik ya, ne arsız Ģeysin sen, defol!...” (MH 34) “YanlıĢ konuĢtun mu baĢını yok bil.” (K 148)

2.1.5.1.11. Ġstek - Emir / Telkin

“Ayılıp neĢ‟eni yükseltici sarhoĢluktan,

Yılma korkunç uçurum zannedilen boĢluktan” (KGK 97)

“Keyfine bak.” (GE 132)

“Git bu mevsimde, gurup vakti, Cihangir‟de bak! Bir zaman kendini karĢındaki rü‟yâya bırak;” (KGK 30) “Ey Ģehîd oğlu Ģehîd, isteme benden makber,

Sana âğûĢunu açmıĢ duruyor Peygamber” (Sa. 427) “Gel beri, kurtuluĢ ordusunun tuğu ol!

Hürriyet mi dileğin, Allah‟ın tutuğu ol!” (Ç 455) “Yol onun, varlık onun, gerisi hep angarya;

Yüzüstü çok süründün, ayağa kalk, Sakarya!” (Ç 400) “Ne güne dek böyle gider bu devran?

Zeybeğim, bir sel ol, bir çığ ol, davran!” (Ç 384) “El gibi dolaşma Anadolu‟da

ArkadaĢ, yurdunu içinden tanı.” (HD 122)

“Bağırma oğlum, bağırma çocuğum!” (AVBY 39) “Ye de biraz et, can tut…” (MH 22)

108 “Aldırma be güzelim.” (At. 26)

“Aman etme, güzel kardeĢim.” (Y 79)

“Siz mutlu olun, beni düşünmeyin.” (At. 156) “Yolcu kıyar mı basmağa

Lâleye, gülle zambağa Öyle hafifle, toprağa

Gölde bırakmadan yürü!” (BBRB 308) “Peygamber çiçeğinin aydınlığında ara Sana doğru uzanan çaresiz ellerimi.” (MR 43) “Kıskanma, güzelim, kıskanma

Senin yerin baĢka,

Onun yeri baĢka.” (Bġi 84)

“Ağla da dertlerin erisin.” (DKu. 65)

2.1.5.1.12. Ġstek - Emir / Temenni

“Allah gönlüne göre versin…” (RA 25) “Bulutlar dağılsın, bahâr olsun artık,

Duyulsun bir engin seher mûsıkîsi” (KGK 45)

“Sizlersiniz bu âni ıĢıklarla Türk eden!

Eksilmesin Ģu mutlu Ģafaklar bu ülkeden” (KGK 37)

“Yerin altında sinen zelzeleler fışkırsın;

109 “Hüznün, ferahlığın bizim olsun kıĢın, yazın,

Hiçbir zaman kader bizi senden ayırmasın.” (KGK 27) “O ustalar neslinin cümlesine rahmet olsun.” (YKI 32) “Her mihnet kabulüm, yeter ki

Gün eksilmesin penceremden!” (OBY 121) “Allah seni baĢımızdan eksik etmesin.” (A 118)

“Yaşasın demokrasi, yaşasın millet, yaşasın cumhuriyet.” (AVBY 12) “Allah rahatlık versin.” (A 98)

“Söylediklerini iletti, eksik olmasın.” (K 164) “BaĢın sağ olsun kızım, dünya hâli bu…” (A 47) “Öyle bir havada gel ki

Vazgeçmek mümkün olmasın.” (Bġi. 52)

“Allah devlete, millete zeval vermesin!” diye dua etti.” (DKu. 183)

2.1.5.1.13. Ġstek - Emir / Yeterlik

“Gönlüm isterdi ki mazîni dirilten san‟at,

Sana târîhini her lâhza hayal ettirsin.” (KGK 39)

Belgede Türkçede sıfat fiil kategorisi (sayfa 124-131)

Benzer Belgeler