ĠLGĠLĠ ARAġTIRMALAR

Ġlgili literatür tarandığında meslek yüksekokulları ile ilgili eğitim-öğretim içerikli çalıĢmaların oldukça az sayıda olduğu dikkat çekmektedir. Bu durum araĢtırma sonuçlarının karĢılaĢtırılması yönünden sınırlılıklara neden olmaktadır. Program değerlendirme alanında yapılmıĢ olan bazı araĢtırmalara ve bu araĢtırma konusuyla benzerlik taĢıdığı düĢünülen araĢtırmalara aĢağıda yer verilmiĢtir.

Biddle (1999), Geography in Schools baĢlıklı çalıĢmasında Japonya, Ġngiltere, Galler, Hong Kong, Finlandiya, Amerika ve Avusturalya‟da okutulan coğrafya öğretim programlarını karĢılaĢtırmalı olarak değerlendirmiĢtir. Öğretim programının analizinde ana okulundan lise son sınıfa kadar coğrafya dersi okutulan ülkelerin Finlandiya, Ġngiltere ve Galler olduğu tespit edilmiĢtir. AraĢtırma sonucunda elde edilen sonuçlar:

Öğretmenler tarafından öğrencilere düĢünme becerilerini geliĢtirmeleri yönünde kendilerini cesaretlendirecek öğretim ve problem çözme teknikleri verilmektedir.

Öğrenciler karar verme, analiz etmenin değeri, temel tartıĢma konularıyla ilgili cesaretlendirilmektedir

Nüfus artıĢına dikkat edilmesi, çevre sisteminin hassaslığı ve çözümlerin sürdürülebilir Ģekilde geliĢtirilmesinin hedeflenmesi konularına vurgular vardır.

Finch (2000), tarafından Kore Cumhuriyeti Andong Ulusal Üniversitesinde yapılan “Koreli Üniversite Öğrencilerine Yönelik Görev Odaklı (Task-based) Ġngilizce Öğretim Programının Biçimlendirici (formative) Değerlendirmesi” adlı çalıĢmada araĢtırmacı, 1997 yılı Mart ayında deneme çalıĢması yapılan ve 1999 yılında tamamen uygulanan ve öğrencilerin Ġngilizce iletiĢim yetilerini güçlendirmeyi amaçlayan Ġngilizce KonuĢma Programını değerlendirmiĢtir. AraĢtırmacı, insani amaçları ve yöntemleri temel alan ve öğrenmeyi bir “süreç” olarak gören bir bağlamda programı görev odaklı (task based) bir

altyapı ile oluĢturmaya karar vermiĢtir. Dil öğrenmede görev odaklı (task based) bir süreci içeren altyapı dil öğreniminde uygun bir araç olarak görülmüĢtür. Çünkü bu tür bir yapılanmanın duyuĢsal, psiko-sosyal ve sosyo-kültürel öğrenmeyi olanaklı kıldığı görülmüĢtür.

Villani (1998), özel eğitim öğrencilerinin matematik ve okuma/konuĢma becerisi programını değerlendirmiĢtir. ÇalıĢma bir özel okulda yürütülmüĢtür. Güncel programın öğrenci ihtiyaçlarını karĢılayıp karĢılamadığı ve problem çözme, eleĢtirel düĢünce becerilerini öğrencilere kazandırıp kazandırmadığı gibi sorulara cevap aranmıĢtır. AraĢtırma verileri öğretmen ve öğrenciler ile yapılan görüĢmeler ve sınıf gözlemleri ile toplanmıĢtır. AraĢtırma sonucunda programın etkili, yaratıcı ve öğrenci ihtiyaçlarını karĢılar nitelikte olduğu bulunmuĢtur. Program düĢünme sürecinin geliĢtirilmesine odaklanmakta ve bağımsız çalıĢmalar ile projelerin yürütülmesine izin vermektedir.

ġahan (2007), “Ġlköğretim 3. Sınıf Matematik Dersi Öğretim Programının Değerlendirilmesi” konulu araĢtırmasında, ilköğretim 3. sınıf matematik programındaki hedeflenen davranıĢlarının ulaĢılma düzeylerini, davranıĢlar arasındaki örüntüyü, programın duyuĢsal özelliklere etkisini, deneysel olarak gerçekleĢen öğretme-öğrenme sürecinin hedeflenen davranıĢların ulaĢılabilirliğine ve duyuĢsal özelliklere etkisi ile öğretmenlerin programa iliĢkin görüĢlerini ve gerçekleĢen öğretme-öğrenme sürecinin etkililiğini belirlemeyi amaçlamıĢtır. AraĢtırmada betimsel ve deneysel araĢtırma modelleri birlikte kullanılmıĢtır. 536 öğrenci ve 180 öğretmenin katıldığı araĢtırmanın deneysel boyutu Beytepe Ġlköğretim Okulu‟nda gerçekleĢtirilmiĢtir. Deneysel boyuta yönelik grup denkleme çalıĢmasında “BiliĢsel GiriĢ DavranıĢları Testi” ve “Temel Kabiliyetler Düzeyi Testi” kullanılmıĢ, iki testten elde ettikleri ortalama puanlar arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farkın bulunmadığı dört 3. sınıf Ģubesinden tesadüfi olarak ikisi deney ikisi de konrol grubu olarak atanmıĢtır.

AraĢtırma sonunda, program kapsamındaki toplam 76 davranıĢtan 40‟ının 0.75 düzeyinde ulaĢılmıĢ olduğu, geriye kalan 36‟sının ise öğretim süreci sonundaki ulaĢılma düzeyinin bu değerin altında kaldığı saptanmıĢ; Programın genel olarak bütün okul düzeylerinde öğrencilerin duyuĢsal özellikleri üzerinde etkili olduğu saptanmıĢ ve bu etkinin her bir okul düzeyi için istatistiksel olarak anlamlı olduğu, farklı düzey okullar arasında ise

programın duyuĢsal özelliklere etkisi açısından istatistiksel olarak anlamlı bir farkın olmadığı tespit edilmiĢtir.

Uyangör (2007), “Ġlköğretim 7. Sınıf VatandaĢlık ve Ġnsan Hakları Eğitimi Programının Değerlendirilmesi” konulu araĢtırmasında, öğrencilerin hedef davranıĢlara ulaĢma düzeyleri arasında anlamlı bir farkın olup olmadığı, her bir ünitedeki hedef- davranıĢlar arasında nasıl bir örüntü olduğu, programın öğrencilerin tutum düzeylerine etkisi ve programa iliĢkin öğretmen ve öğrencilerin görüĢleri tespit etmeyi amaçlamıĢtır. AraĢtırma örneklemini 9 okul ve bu okullarda öğrenim görmekte olan yaklaĢık 700 öğrenci ve bu okullarda dersleri yürüten öğretmenler oluĢturmuĢtur. Öğretmen ve öğrencilerle yapılan görüĢmeler sonucunda dersin hedef davranıĢlarının öğrencilerin seviyelerinin üzerinde olduğu, öğretmenlerin kazandırmakta zorlandıkları, öğretmenler tarafından zamanın yetersiz bulunduğu, öğrencilerin derste yer alan konuları günlük yaĢamlarında düĢünmelerine rağmen derste sıkıldıkları belirlenmiĢtir.

Yazıcı (2009), “Ġlköğretim matematik dersi 6. sınıf öğretim programının değerlendirilmesi üzerine bir çalıĢma” baĢlıklı araĢtırmasının amacı, 2006-2007 öğretim yılında uygulamaya konulan yeni Ġlköğretim Matematik Dersi 6. Sınıf Öğretim Programı‟nın değerlendirilmesidir. AraĢtırma, Konya il merkezinde, benzer sosyo-ekonomik bölgede bulunan 2 ilköğretim okulunun 6. sınıf öğrencileri üzerinde 2006-2007 öğretim yılının birinci yarıyılı boyunca gerçekleĢtirilmiĢtir. ÇalıĢma; deney ve kontrol gruplu, deneysel nitelikte bir çalıĢma olup deney ve kontrol gruplarında 60‟ar olmak üzere toplam 120 öğrenci üzerinde yürütülmüĢtür. Testler deney ve kontrol gruplarında eĢ zamanlı olarak uygulanmıĢtır. ÇalıĢma sonunda özetle Ģu sonuçlara ulaĢılmıĢtır: Öğrenme etkinliklerinin araĢtırmacı tarafından geliĢtirilip kullanıldığı deney grubunda, öğretmen kılavuzunda yer alan etkinliklerin kullanıldığı kontrol grubuna göre; gerek ortalama baĢarı ve mutlak baĢarı yüzdelerinde gerekse problem çözme baĢarısında daha yüksek baĢarı elde edilmiĢ ancak her iki grupta da elde edilen mutlak baĢarı yüzdeleri (0.56 ve 0.36) 0.75‟in altında olduğundan tam öğrenmenin gerçekleĢmediği belirlenmiĢtir. Ayrıca, deney grubuna uygulanan eğitimin grubu homojenleĢtirdiği ve deney grubu öğrencilerinin rutin iĢlem problemlerinde dahi çözüm aĢamasında bir ya da birkaç stratejiye birlikte baĢvurabildikleri gözlenmiĢtir. Deney grubu öğrencilerinin matematiğe olan tutumlarında olumlu yönde geliĢim gözlenirken kontrol grubunda herhangi bir değiĢimin gerçekleĢmediği belirlenmiĢtir.

Gordon(2008), denizcilik ve sahil koruma ajansının mesleki ve teknik eğitim programını değerlendirme çalıĢmasında, personele verilen mesleki teknik eğitimin yapısını, güçlü ve zayıf yönlerini örnek olay yöntemi ile araĢtırmıĢtır. Program personele yeni görevlerinin gerektirdiği ilave becerileri vermeyi amaçlamaktadır. AraĢtırma öğrenci öğrenmelerinin ölçülmesi ve programın değerlendirilmesi üzerine yoğunlaĢmıĢtır. AraĢtırma verileri iki anket ve bir görüĢme formu ile toplanmıĢtır. Anketlerden biri öğrenci öğrenmelerinin ölçülmesini ve diğeri ise programı değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu anketler kursa katılan on öğrenci ile dil ve anlaĢılırlığı açısından test edilmiĢtir. Anketlerle toplanan verilerin analizi sonucunda verilere açıklık getirmek amacıyla görüĢme formları geliĢtirilmiĢtir. Bu formlar açık uçlu sorulardan oluĢmaktadır. Ayrıca öğrenci öğrenmelerin değerlendirilmesi formu araĢtırma da kullanılmak üzere eğitim merkezi tarafından eğitimden dört ay sonra öğrencilere tekrar uygulanmıĢtır. AraĢtırma sonucunda kursiyerler, eğiticilerin teknik bilgilere sahip olmalarını ve öğretim yeterliklerini önemli bulduklarını ve eğiticilerin kiĢiliğinin öğrenmelerini etkilediğini belirtmiĢtir. Ayrıca araĢtırma bulguları ile varolan yetiĢkin eğitimi teorileri arasında iliĢki kurulmuĢtur.

State of California Department of Corrections and Rehabilitation (2009), kurumu tarafından Kaliforniya eyaletinde bulunan 8 hapishanede verilen 12 mesleki eğitim kursunun(oto mekaniği, elektrik iĢleri, bina bakımı, ısıtma havalandırma ve iklimlendirme, marangozluk, su tesisatı, kaynak gibi) kapsamlı bir değerlendirme raporu hazırlatılmıĢtır. Bu kursların program değerlendirmesi üç temel öğeyi içermektedir: a)ders kitaplarının içerik analizi b)her bir program için önerilen öğretim stratejilerini değerlendirme c)programın belirlenmiĢ amaçlarla ne kadar iyi iliĢkilendirildiği göz önünde bulundurulmuĢtur. Her kurs için iki değerlendirme metodu kullanılmıĢtır. Bunlardan ilki Keiser, Lawrenz, & Appleton, tarafından geliĢtirilen mesleki ve teknik eğitim kurslarının içerik ve gerçek uygulamalarının kalitesini değerlendirmek için kullanılan teknik eğitim programını değerlendirme(TECA) rubriği, ikincisi ise ders kitaplarını anlamak için gerekli eğitim seviyesini değerlendirmede kullanılan Flesch-Kincaid sınıf seviyesi testi. Kullanılan bu araçlarla, kurs programları çok iyi, iyi, yeterli ve zayıf Ģeklinde kategorilere ayrılmıĢtır. Elektrik iĢleri ve büro hizmetleri programı çok iyi derecede çıkarken, peyzaj programı zayıf derecede çıkmıĢtır.

Özkanal (2009), “EskiĢehir Osmangazi Üniversitesi Yabancı Diller Bölümü Ġngilizce Hazırlık Programının Değerlendirilmesi ve Bir Model Önerisi” baĢlıklı araĢtırmasında tarama modeli kullanılmıĢtır. Bu araĢtırmada 2006-2007 eğitim-öğretim yılında Ġngilizce Hazırlık

Programında öğrenim görmekte olan öğrenciler, programı bitirmiĢ fakültelerde öğrenim görmekte olan öğrenciler ve Ġngilizce Hazırlık Programında görevli okutmanlarla çalıĢılmıĢtır. AraĢtırma verileri anket ve görüĢme teknikleriyle elde edilmiĢtir. GeliĢtirilen iki anket Ġngilizce Hazırlık Programında öğrenim görmekte olan ve Programı bitirmiĢ öğrencilere uygulanmıĢtır. GörüĢme ise Programda görev alan okutmanlarla gerçekleĢtirilmiĢtir. AraĢtırma sonunda, Ġngilizce Hazırlık Programının hemen her boyutunda sorunların olduğu, Programın istenilen nitelikleri bir ölçüde kazandırdığı ancak Teknik Ġngilizce konusunda eksikliklerin görüldüğü, öğretim yöntemleri ve hazırlık eğitimi modeli alanlarında yeniliklere gereksinim olduğu belirlenmiĢtir.

Adıgüzel ve Çardak (2009), “Türkiye‟de Meslek Yüksekokulu Bilgisayar Teknolojisi ve Programlama Programının Bir Değerlendirilmesi” konulu araĢtırmalarını, 2006 – 2007 öğretim yılında Anadolu Üniversitesi Porsuk Meslek Yüksekokulu Bilgisayar Teknolojisi ve Programlama programına kayıtlı 12 ikinci sınıf öğrencisi ile gerçekleĢtirmiĢlerdir. AraĢtırmada öğrenciler tarafından yazılan dökümanlar ve yarı yapılandırılmıĢ görüĢme formu ile veriler toplanmıĢtır. Verilerin analizi sonucunda dört farklı tema altında programa ait sorunlar belirtilmiĢtir. Bu temalar aĢağıda sıralanmıĢtır:

DüĢük kaliteli eğitim(%54)

Stajların yönetimindeki sorunlar(%21)

Program tarafından sunulan uzmanlaĢma seçeneklerinin azlığı(%18) Çevresel faktörler ve fırsatların yetersiz oluĢu(%5).

Baraz (2005), “ Büro Yönetimi ve Sekreterlik Önlisans Programının Değerlendirilmesi” konulu araĢtırmasında, 2003-2004 öğretim yılında, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Büro Yönetimi ve Sekreterlik Önlisans Programı'na kayıt yaptıran 1345 öğrencinin % 25'i olan 337 öğrenciye gönderilen anketlerden elde edilen verilerle gerçekleĢtirmiĢtir. Anket toplam 9 konu baĢlığından ve 34 sorudan oluĢmaktadır. Bu konu baĢlıkları, kiĢisel bilgiler, programa iliĢkin sorular, kitapların içeriği, televizyon programları, deneme sınavları, alıĢtırma yazılımları, akademik danıĢmanlık, çalıĢma yöntemi ve sınav değerlendirmesidir. Ankette yer alan sorulara verilen cevapların frekans (f) ve yüzdesi (%) alınmıĢ, yüksek oranda katılım alan yargılar, cinsiyet, yaĢ ve çalıĢma durumu açısından değerlendirmeye tabi tutulmuĢtur. AraĢtırma soncunda, öğrencilerin genel olarak program hakkında olumlu görüĢler taĢıdığı ortaya çıkmıĢtır. Sözgelimi öğrenciler genel olarak

programın içeriği ve programın en önemli bileĢenlerinden biri olan kitapları, televizyon programlarını ve sınavları olumlu olarak nitelendirmiĢlerdir. Diğer yandan bilgisayar destekli eğitim faaliyetlerinin ve akademik danıĢmanlık hizmetlerinin çeĢitli nedenlerle sıklıkla kullanılmadığı ortaya çıkmıĢtır. Yayın saatleri nedeniyle televizyon programlarından sıkıntı çeken öğrenci sayısının da yüksek olduğu belirtilmiĢtir.

ġekerci (2006), “Dumlupınar Üniversitesi Kütahya Meslek Yüksekokulu Görsel Sanatlar Programları Bölümü Uygulamalı Takı Teknolojisi Programının Ġncelenmesi” konulu araĢtırmasında 80 öğrenciye anket uygulamıĢtır. AraĢtırma bulgularına göre Uygulamalı Takı Teknolojisi Programının bölüm öğrencilerinin kendi tercihleri olması ve bunun neticesinde ise ikinci sınıf öğrencilerinin kısmen olmakla beraber diğer öğrencilerin bölümü sevdiği belirtilmiĢtir. Programda yer alan derslerin içerikleri, çeĢitliliği, öğretim yöntemleri ve ölçme-değerlendirme teknikleri kısmen beklentilerine cevap verse de çoğunlukla öğrencilerin beklentilerini tam karĢılayamadığı görülmüĢtür.

Sakarya (2006), “Meslek Yüksekokulları Tekstil/Konfeksiyon Programının Öğrenci ve Öğretim Elemanları GörüĢlerine Göre Değerlendirilmesi” konulu araĢtırmasında 413 öğrenci ve 67 öğretim elemanına anket uygulamıĢtır. AraĢtırma bulgularına göre öğrencilerin meslek yüksekokuluna en çok sınavsız geçiĢ kontenjanı (%62) ile ikinci olarak sınavsız geçiĢle (%38) yerleĢtirildikleri sonucuna varılmıĢtır. Meslek yüksek okullarında dıĢarıdan görevlendirme ile derse giren öğretim elemanlarının Tekstil/Konfeksiyon programı için %48 olduğu ve genel olarak MYO‟da öğretim elemanı sıkıntısı yaĢandığı belirtilmiĢtir. Öğrenciler sözü edilen programa en çok (%31,5) kendi alanlarının devamı niteliğinde olduğu için yerleĢmektedirler. Tekstil/Konfeksiyon programı II. sınıf öğrencileri bölümlerinden %80 oranında memnundurlar. AraĢtırmacı III. ve IV. yarıyıllarda ders sayılarının oldukça fazla olduğunu belirlemiĢtir. Ayrıca öğretim elemanları arasında öğretim görevlilerinin çoğunluğu teĢkil ettiği ve yeterli olmadıklarını yorumlamıĢtır.

Çınar (2002), “Türkiye Fiziki Coğrafya Ders Programına (Amaç, Ġçerik, Öğretim Süreçleri ve Değerlendirme Boyutlarına) ĠliĢkin Öğretmen GörüĢleri” konulu araĢtırmasında, dersi okutan 197 coğrafya öğretmenine anket uygulamıĢtır. Öğretmenlerin her madde hakkındaki görüĢlerinin sonucunda ortaya çıkan puanların aritmetik ortalama ve standart sapmaları hesaplanmıĢtır. GörüĢler t testi, ANOVA ve Sheffe tekniklerinden yararlanılmıĢtır.

Sonuçlar incelendiğinde öğretmenlerin en çok soru-cevap ve anlatım yöntemini kullandığı, genellikle yazılı ölçme araçlarını kullandıkları, sınıfların genelde kalabalık olduğu ve bu durumun etkili öğretimi engellediği ve bu sorunların öğretim kurumlarının genel sorunları olduğu gözlemlenmiĢtir.

Koçak, (2006), “Bilgisayar Teknolojisi ve Programlama Eğitim Programının Sorunları” konulu tezinde Çukurova Üniversitesi‟ne bağlı meslek yüksekokulları ile Adana Ġlinde biliĢim sektöründe faaliyet gösteren iĢletmeler evren almıĢtır. AraĢtırma örneklemi 6 meslek yüksekokulunda görevli toplam 22 öğretim elemanı, son sınıfta öğrenim gören toplam 214 öğrenci ile Adana Ġlinde biliĢim sektöründe faaliyet gösteren 5 iĢletmenin iĢverenlerinden meydana gelmektedir. AraĢtırmada veriler, araĢtırmacı tarafından ilgili literatür taranarak ve uzman görüĢüne baĢvurularak hazırlanan anket formları ve yarı yapılandırılmıĢ görüĢme formu kullanılarak toplanmıĢtır. AraĢtırma verilerinin analizinde yüzde ve frekans dağılımları kullanılmıĢtır. AraĢtırmada öğretim elemanı, öğrenci ve iĢveren görüĢleriyle ilgili olarak ulaĢılan sonuçlar aĢağıda özetlenmiĢtir:

1. Meslek yüksekokulları bölümlerine öğrenci alımında uygulanan sistem ya kısmen onaylanmakta ya da hiç onaylanmamaktadır. Sınavsız GeçiĢ Uygulaması, MYO‟larda verilen eğitim kalitesini düĢürdüğü sonucu ortaya çıkmıĢtır.

2. Bilgisayar Teknolojisi ve Programlama basılı eğitim programında, program öğelerinden “amaç ve davranıĢlara” ayrıntılı olarak yer verilirken, diğer program öğelerine iliĢkin açıklamalar yeterli değildir.

3. Bilgisayar Teknolojisi ve Programlama eğitim programının içerik öğesi, mesleki alandaki güncel ve geçerli bilgileri kısmen içermektedir.

4. Ölçme ve değerlendirme etkinliklerinde sonuca yönelik uygulama sınavı, yazılı sınav tekniklerine yer verilirken, davranıĢ listeleri, gözlem formları gibi ölçme ve değerlendirme tekniklerine çok az yer verilmektedir.

3 BÖLÜM III

YÖNTEM

Bu bölümde araĢtırmanın modeli, evren ve örneklem, veri toplama araçları ve geliĢtirilmesi, verilerin toplanması, verilerin çözümlenmesi ve yorumlanmasına yer verilmiĢtir.