• Sonuç bulunamadı

1.3. VERGĠ SUÇLARI

1.3.1. Ġdari Vergi Suçları

Ġdari vergi suçlarında devletin iki farklı kimlikle ortaya çıktığı görülmektedir.

Ġlk olarak devlet bir borcun alacaklısı konumundadır ve bu borcun ödenmesini yükümlüden istemektedir. Ġkinci olarak devlet verginin ödenmesi için bazı hükümler getiren ve bu hükümlere uymayı sağlamaya çalıĢan bir otorite konumundadır (Mutluer, 2006: 224). Ülkemizde idari vergi suçları kapsamında, vergi ziyaı suçu ve usulsüzlük suçları incelenmektedir.

1.3.1.1. Vergi Ziyaı Suçu

Vergi ziyaı, mükellefin veya sorumlunun vergilendirme ile ilgili ödevlerini zamanında yerine getirmemesi veya eksik yerine getirmesi yüzünden verginin zamanında tahakkuk ettirilememesi veya eksik tahakkuk ettirilmesidir ve vergi ziyaına sebebiyet verilmesi halinde mükellef veya sorumlu hakkında vergi ziyaı cezası kesilmektedir (VUK md. 341, md. 344). Mükellefin yerine getirmesi gereken ödevler ise Vergi Usul Kanunun ilgili maddelerinde belirtilmektedir. Bu ödevler mükelleflerin;

Bildirimde bulunmaları,

Kayıt nizamına uymaları,

Belge düzenleme ve vermeleri,

Belgelerin saklanması ve gerektiğinde gösterilmesi,

Defter tutulması ve defterlerin tasdik ettirilmesi,

Beyanname vermeleri,

Mükellefler arasındaki ödemeleri bankalar aracılığıyla yapmaları,

Aktiflerin değerlemesinin, amortisman ayrılmasının yasada belirlenen kurallara uygun yapmaları,

Ödeme kaydedici cihaz kullanma, vergi kimlik numarası alma ve kullanma, vergi levhası asmalarıdır (Bilici, 2010: 73-76).

1.3.1.2. Usulsüzlük Suçları

Usulsüzlük, Vergi Usul Kanununun 351. maddesinde “vergi kanunlarının Ģekle ve usule iliĢkin hükümlerine riayet edilmemesidir” Ģeklinde tanımlanmaktadır.

Yine kanuna göre usulsüzlük fiilleri I. derece usulsüzlükler, II. derece usulsüzlükler ve özel usulsüzlükler olmak üzere üç grupta incelenmektedir.

1.3.1.2.1. Birinci Derece Usulsüzlükler I. derece usulsüzlük sayılan fiiller;

Vergi ve harç beyannamelerinin süresinde verilmemiĢ olması,

Vergi Usul Kanununa göre tutulması mecburi olan defterlerden herhangi birinin tutulmamıĢ olması,

Defter kayıtlarının ve bunlarla ilgili vesikaların doğru bir vergi incelemesi yapılmasına imkân vermeyecek derecede noksan, usulsüz veya karıĢık olması,

Çiftçiler tarafından 245. madde hükmünde göre muhtar ve ihtiyar heyetlerince yapılan davete süresinde icabet edilmemesi,

Vergi Usul Kanununun kayıt nizamına ait hükümlerine uyulmamıĢ olması,

ĠĢe baĢlamanın zamanında bildirilmemesi,

Tasdiki mecburi olan defterlerden herhangi birinin tasdik ettirilmemiĢ olması

“Diğer ücretler” üzerinden salınan Gelir Vergisinde, tarh zamanı geçtiği halde verginin tarh ettirilmemiĢ olması,

Veraset ve intikal vergisi beyannamesinin 342. maddede belirtilen süre (ikinci on beĢ günlük süre) içerisinde verilmiĢ olmasıdır (VUK md. 352).

1.3.1.2.2. Ġkinci Derece Usulsüzlükler II. derece usulsüzlük sayılan fiiller;

Veraset ve intikal vergisi beyannamelerinin süresinin sonundan baĢlayarak 342. maddenin ilk fıkrasında belirtilen süre (ilk on beĢ günlük süre) içinde verilmiĢ olması,

Ekim ve sayım beyanlarının süresi içinde veya kanunda istenilen bilgileri ihtiva edecek doğru bir Ģekilde yapılmaması,

Vergi kanunlarında yazılı bildirimlerin (iĢe baĢlama bildirimi hariç) zamanında yapılmamıĢ olması,

Vergi karnesinin süresinin sonundan baĢlayarak on beĢ gün geçtiği halde alınmamıĢ olması,

Tasdiki mecburi olan defterlerden herhangi birinin tasdik muamelesinin, süresinin sonundan baĢlayarak bir ay içinde yaptırılmıĢ olması,

Vergi beyannameleri, bildirimler, evrak ve vesikaların kanunen belli Ģekil ve muhteviyatı ve ekleri ile bunlarla ilgili olarak yapılan diğer düzenlemelere iliĢkin hükümlere uyulmamıĢ olması,

Hesap veya muamelelerin doğruluk ya da açıklığını bozmamak Ģartıyla bazı evrak ve vesikaların bulunmaması veya ibraz edilmemesidir (VUK md. 352).

1.3.1.2.3. Özel Usulsüzlükler

Özel usulsüzlük olarak nitelendirilen fiiller de vergi kanunlarınca öngörülen Ģekle iliĢkin ödevlerin yerine getirilmemesine dayanmaktadır. Aradaki fark ise özel usulsüzlük suçunun vergi yükümlülüğünü daha ağır noktalarda ihlal etmesi ve buna bağlı olarak vergi ziyaı yaratma açısından daha elveriĢli ortam yaratmasıdır (ġenyüz, 2005: 103). Vergi Usul Kanununda özel usulsüzlük halleri sayılan fiiller:

Verilmesi ve alınması gereken fatura gider pusulası, müstahsil makbuzu ile serbest meslek makbuzlarının verilmemesi, alınmaması veya düzenlenen bu belgelerde gerçek meblağdan farklı meblağlara yer verilmesi,

Perakende satıĢ fiĢi, ödeme kaydedici cihazla verilen fiĢ, giriĢ ve yolcu taĢıma bileti, sevk irsaliyesi, taĢıma irsaliyesi, yolcu listesi, günlük müĢteri listesi ile Maliye Bakanlığı’nca düzenlenme zorunluluğu getirilen belgelerin;

düzenlenmemesi, kullanılmaması, bulundurulmaması, düzenlenen belgelerin aslı ile örneğinde farklı meblağlara yer verilmesi veya gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin tespit edilmesi,

Günlük kasa defteri, günlük perakende satıĢ ve hasılat defteri ile Maliye Bakanlığı’nca tutulma ve günü gününe kayıt edilme mecburiyeti getirilen defterlerin, iĢ yerinde bulundurulmaması, bu defterlere yazılması gereken iĢlemlerin günü gününe defterlere kayıt edilmemesi veya yoklama ve

incelemeye yetkili olanlara istendiğinde ibraz edilmemesi, levha bulundurma veya asma zorunluluğu bulunan mükelleflerce bu zorunluluğa uyulmaması,

Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen muhasebe standartlarına, tek düzen hesap planına ve mali tablolara iliĢkin usul ve esaslar ile muhasebeye yönelik bilgisayar programlarının üretilmesine ve kullanılmasına iliĢkin kural ve standartlara uyulmaması,

Vergi kimlik numarasıyla iĢlem yapma mecburiyetine uyulmaksızın iĢlem yapılması,

Matbaaların belge basımı ile ilgili bildirim görevini tamamen veya kısmen yerine getirmemeleri,

ĠĢlemlerinde vergi kimlik numarası kullanma zorunluluğu getirilen kurum ve kuruluĢlardan yaptıkları iĢlemlere iliĢkin bildirimleri Maliye Bakanlığı’nın belirleyeceği standartlarda, araçlarla (yazı, manyetik ortam, disket, mikrofilm, mikrofiĢ gibi) ve zamanlarda yerine getirilmemesi,

Maliye Bakanlığı’nın özel iĢaretli görevlisinin ikazına rağmen yollarda durulmaması,

Damga vergisi ödenmemiĢ veya noksan ödenmiĢ kağıtları, vergi ve cezası tahsil edilmeden tasdik eden veya örneklerini çıkarıp veren noterlerin durumu,

Bilgi vermekten çekinilmesi,

Tahsilat ve ödemelerini, banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etme zorunluluğuna uyulmaması,

Elektronik ortamda beyanname verilmesi mecburiyetine uyulmamasıdır (VUK md. 353, 355, mük.355).