• Sonuç bulunamadı

E R Z İN C A N -1992 D İN A R -1 9 9 5 A D A N A -1 9 9 8 M A R M A R A -1999

BĠNA&ĠġYERĠ HASARLARI

Devl et İ st ati sti k Enstit üsü ( Dİ E, 1999) 10 ve daha f azl a ki şi çalı şan i mal at sanayi i şyerl eri nde 17 Ağust os depr emi nden sonr aki dur umu sapt amak üzer e Bol u, Sakar ya, Kocaeli ve Yal ova ill eri nde bi r çalı ş ma yap mı ştır. Çal ı ş mada 1186 i şyeri il e yüz yüze gör üşül müşt ür. Bu kapsa ma depr emden sonr a yı kıl an i şyerl eri dahil edil me miştir. Sonuçl ar t abl o 5. 9‟ da veril miştir. Depr em nedeni yl e 1186 i şyeri nden 1025‟i nde ür eti min dur duğu bil diril miştir.

Tabl o 5. 9 On ve daha f azl a ki şi çalı şan i mal at sanayii i şyerl eri ni n depre m sonr ası dur u mu İll er Topl a m İ şyeri Sayı sı Ür eti mi Et kil enen İ şyeri Sayı sı Tah mi ni Fi zi ki Hasar Tut arı ( mil yar TL) Topl a m Ür eti m Kaybı ( mil yar TL) Topl a m Zar ar ( mil yar TL) Topl a m 1. 186 1. 025 295. 952, 6 355. 446, 2 651. 398, 8

Bol u ( Düzce dahil) 233 185 18. 754, 6 18. 372, 5 37. 127, 1

Kocaeli 690 590 167. 453, 5 234. 959, 8 402. 413, 3

Sakar ya 218 208 97. 031, 7 84. 959, 8 181. 618, 6

Yal ova 45 42 12. 712, 8 17. 527, 0 30. 239, 8

Çal ı ş mada 1- 9 ki şi çalı şan i mal at sanayii i şyerl eri ne ai t ür eti m kaybı 6, 5 t ril yon TL ol ar ak t ah mi n edil miştir. Bu dur umda genel t opl am zar ar (fi zi ki hasar + t opl am ür eti m kaybı) 657, 9 tril yon TL ol makt adır. Topl am ür eti m kaybı, Tür ki ye i mal at sanayii i çi nde %0, 95, depr em böl gesi i mal at sanayii i çi nde i se %5, 81 ol ar ak hesapl an mı ştır Dİ E, 1999)

Böl gede depr em öncesi i mal at sanayii ür eti m kapasit esi %87 i ken depr em sonr ası %51 sevi yesi ne geril emi ştir. Bu or anl ar Bol u‟ da %90‟ dan %55‟ e, Kocaeli‟ de %87‟ den %50‟ ye, Sakar ya‟ da %77‟ den %44‟ e ve Yal ova‟ da %98‟ den %68‟ e şekli nde ger çekl eş miştir ( Dİ E, 1999).

Er di k ( 2000) ‟i n belirtti ğine gör e, 1999 yılı nda Doğu Mar mar a Böl gesi‟ ni sar san i ki depr emi n yar attı ğı maddi kayı p, doğr udan ve dol aylı ol ar ak ger çekl eşen fi zi ki ve sosyo-ekono mik kayı pl arl a bi rli kt e 16- 20 mil yar dol ar ol makt adır, ki bu da ül keni n Gayri Safi Yurti çi Hasıl ası‟ nı n % 7- 9‟ una denk düşmekt edi r.

Depr em nedeni yl e sanayi t esi sl eri nde meydana gel en hasarl ar yüzünden çevr e ki rlili ği ri ski yl e de kar şıl aşıl mıştır. Yal ova‟ da bi r ki myasal t esi si n hasar gör en t ankl arı ndan 6400 t on Akril onitril ( ACN) maddesi ni n sı zar ak hava, deni z ve t opr ağa yayıl dı ğı t espit edil miştir. Tüpr aş‟t a meydana gel en yangı n ve hasarl ar nedeni il e de (şekil 5. 5) ci ddi anl amda hava ve deni z ki rlili ği riski yaşan mı ştır. Deni zden 825 t on petr ol ve t ür evl eri il e 10 t on kâğıt, t aht a, poşet ve a mbal aj mal zemel eri gi bi atı kl ar t opl andı ğı belirtil miştir ( T. C. Başbakanl ı k i nt er net sit esi ). Ayrı ca Dİ E ( 1999) r apor unda çeşitli sanayi kur ul uşl arı nı n depo ve t ankl arı nda meydana gel en sı zı ntıl arı n % 75 or anı nda deni ze, % 25 or anı nda akar sul ar a karı ştı ğı belirtil miştir.

Şekil 5. 5 Tüpr aş yangı nı 5. 2. 2. 1. Al t yapı Kayı pl arı

Enerji nakil hatları ve traf ol ar da öne mli hasarl ar meydana gel miş, bazı böl gel er e uzun sür e el ektri k sağl ana ma mı ştır.

Depr em neti cesi nde, böl geden geç mekt e ol an Anadol u ot oyol unun İ z mit Doğu Kavşağı – Akyazı böl ü münü kapsayan yakl aşı k 60 k m l i k kesi minde ot oyol gövdesi nde çatl akl ar, çök mel er, kabar mal ar ve deri n yarı kl ar ol uş muş, ot oyol üzeri ndeki sanat yapıl arı da büyük hasar gör müşt ür. Haydar paşa – Arifi ye ar ası nda yer al an çift hatlı de miryol unun Gebze – Körf ez ar ası ndaki 29 k m l i k kesi mi ort a, Körf ez – Arifi ye ar ası ndaki 61 k m l i k kesi mi i se ağır hasar gör müşt ür. Güzer gâht aki el ektrifi kasyon, si nyali zasyon ve t el ekomüni kasyon t esi sl eri nde hasarl ar mevcutt ur. Tür ki ye Vagon Sanayii‟ ne ai t t esi st e bul unan 43 vagon da enkaz al tı nda kal mıştır ( Öz men, 2000). (şekil 5.6)

Depr e m sonr ası bazı yerl eşi m yerl eri ne hi z met ver en t el ef on santr all arı, enerji ve trans misyon si st emleri ile bi nal ar zar ar gör mekl e bi rli kt e esas hasar aboneye ul aşan eri şi m si st emleri nde ol muşt ur. Ayrı ca bu ol umsuzl ukl ar a ek ol ar ak yakı nl arı na ul aş mak i st eyenl eri n ve kurt ar ma/ or gani zasyon eki pl eri ni n ol uşt ur duğu yüksek haci mli t el ef on tr afi ği, tr ans misyon si st emleri düşük tr afi k hesabı na gör e t esi s edil di ği nden t üm t el ekomüni kasyon si st emini f el ç et miştir. Depr em nedeni yl e hasar

gör en Bol u – Göl yaka, Bol u – Hacı sül ey manl ı, Bol u – Düzce, Adapazar ı – Mer kez ve Kocaeli – Ul aşlı santrall arı devr e dı şı kal mıştır ( Öz men, 2000).

Şekil 5. 6. Fabri ka yapı sıyl a bi rli kt e hasar gör en vagonl ar 5. 2. 2. 2. Eği ti m Tesi sl eri Kaybı

Depr emde hasar gör en ve yı kıl an il k ve ort a dereceli okull arı n dur umunu göst er en t abl o aşağı dadır (t abl o 5.10).

Tabl o 5. 10 Depr em Böl gesi nde Hasar Gör en Okull ar

Topl am Okul Sayı sı Yı kıl an Okul Sayı sı Hasarlı Okul Sayı sı İl k öğr eti m Ort a öğr eti m İl k öğr eti m Ort a öğr eti m İl k öğr eti m Ort a öğr eti m Bol u 466 64 0 1 29 7 Bur sa 731 160 1 0 24 8 Eski şehi r 536 76 0 0 28 15 İ st anbul 2. 270 602 3 1 52 26 Kocaeli 472 109 9 9 72 28 Sakar ya 500 64 7 9 33 16 Yal ova 94 23 2 1 29 10 Topl a m 5. 069 1. 098 22 21 267 110

Bunun yanı sır a Abant İ zzet Baysal, İ st anbul, Kocaeli ve Sakar ya üni versit el eri il e Gebze Yüksek Teknol oj i Enstit üsü‟ nde çeşitli der ecel er de hasar ve kayı pl ar söz

öğr eni mde aksa mal ar ger çekl eş miştir. Ayrı ca İ st anbul‟ daki bazı üni ver sit el er e ai t yapıl arı n bi r kı s mı nda da öğr eni m yılı boyunca sür en onarı mlar a ger ek duyul muşt ur. Bunun yanı sır a Kr edi Yurtl ar Kur umu‟ na bağl ı Kocaeli ve Sakar ya‟ da bul unan bazı yurt bi nal arı nı n t ama men çökt üğü bil diril miştir ( Özmen, 2000).

5. 2. 2. 3. Sağlı k Tesi sl eri Kaybı

Öz men ( 2000) „i n çalı şması na gör e ka mu hast anel eri, sağlı k ocakl arı ve Sosyal Hi z metl er Çocuk Esi r geme Kur umu‟ na ai t t esi sleri n hasar dur uml arı sırası yl a t abl o 5. 11, t abl o 5. 12 ve t abl o 5. 13 „t e veril miştir.

Tabl o 5. 11 Hast anel eri n Hasar Dur u mu

Hast ane Adı Yat ak Sayı sı Hasar Dur u mu

Yal ova Devl et Hast anesi 125 Hafif

İ st anbul Balt ali manı Ke mik Hast alı kl arı Hast anesi 151 Hafif

Sakar ya Devl et Hast anesi 275 Ort a

Sakar ya Doğu m ve Çocuk Hast anesi 150 Hasar sı z

Kocaeli Acil Yar dı m Hast anesi 50 Hafif

Düzce Devl et Hast anesi 350 Kı s men Ağır

Akçakoca Devl et Hast anesi 30 Amel i yat hane-Ağır

Göl yaka Sağl ı k Mer kezi 30 Ağı r

Gebze Devl et Hast anesi 100 Ağı r

Kocaeli Devl et Hast anesi 300 Ağı r

Göl cük Devl et Hast anesi 100 Acil Ser vi s- Ort a

Kar amür sel Devl et Hast anesi 50 Hafif

Adapazarı SSK Hast anesi 305 Ağı r

Kar amür sel SSK Hast anesi 154 Ağı r

Bozüyük SSK Hast anesi 28 Ağı r

Tabl o 5. 12 Sağl ı k Ocakl arı nı n Hasar Dur umu

İll er Özelli ği Hasar Dur u mu Adedi

Kocaeli Sağl ı k Ocağı Ağı r 6

Kocaeli Sağl ı k Ocağı Ort a 7

Sakar ya Sağl ı k Ocağı Ağı r 5

Sakar ya Sağl ı k Ocağı Ort a 8

Bol u Sağl ı k Ocağı Ort a 2

Yal ova Sağl ı k Ocağı Ağı r 1

Yal ova Sağl ı k Ocağı Ort a 3

Tabl o 5. 13 SHÇEK Genel Müdürl üğüne Ait Tesi sl eri n Hasar Dur umu

İll er Özelli ği Hasar Dur u mu Adedi

Bol u Yeti ştir me Yur du Ort a 2

Bol u Huzur evi Ort a 1

Sakar ya Yeti ştir me Yur du Ort a 2

Sakar ya Huzur evi Ağı r 1

Sakar ya Çocuk Yuvası Ağı r 1

Sakar ya Rehabilit asyon Mer kezi Ağı r 1

Kocaeli Huzur evi Ağı r 1

Kocaeli Yeti ştir me Yur du Ağı r 1

Kocaeli Çocuk Yuvası Ağı r 1

Yal ova Rehabilit asyon Mer kezi Hafif 1

Ayrı ca, Kocaeli Üni ver sitesi‟ ne ai t hast aneni n yat aklı ser vi sl eri il e acil ser vi st e öne mli öl çüde, Bol u- Abant İ zzet Baysal Üni ver sit e hast anesi nde i se kı s men hasar gör ül müşt ür ( Öz men, 2000).

5. 3. Yal ova’ da Ze mi n Yapı sı ve Kent sel Depr e m Davr anı Ģı

Bayı ndırlı k ve İ skân Bakanl ı ğı‟ na gör e depr em böl gesi nde t espit edil en yanl ı ş uygul a mal ar;

 Af et böl gel eri nde yapıl acak yapı yönet meli ği ne uyul ma ması,

 Ze mi n koşull arı di kkat e alı nmadan yüksek katlı binal ar a yapı i zni veril mesi ,

 Yerl eşi m yerl eri nde af et ri ski ni n göz ar dı edil mesi,

 Far klı amaçl arl a t aşı yı cı kol onl arı n kesil mesi,

 Af et acil yar dı m pl anl arı na ger ekli önemi n veril memesi ,

 Pl anl ar a uygun eğiti m ve t at bi katl arı n yapıl ma ması ol ar ak sır al anmakt adır.

Ni t eki m Er zi ncan, Di nar, Adapazarı , Göl cük, Yal ova gi bi büyük hasarl arl a kar şıl aşan yerl eş mel eri n en başt a gel en sor unu al üvyon ze mi nl er üzeri nde kur ul u ol mal arı f akat bunun ger ektirdi ği f or ma aykırı geli ş miş ol mal arı dır.

Adapazarı‟ nda el veri şsi z ze mi nl er, gel en depr em dal gal arı nı n peri yodunu büyüt müş ayrı ca meydana gel en sı vıl aş ma il e bi rli kt e altyapı ve bi nal ar da büyük t ahri bat meydana getir miştir. Çoğunl uğu bu böl gede yer al an ve son yıll ar da yapıl an 4- 5 katlı bi nal arı n % 80‟i ot ur ul amaz dur umdadır. Sakar ya kent büt ünündeki hasar dağılı mına bakıl dı ğı nda ze mi n dur umunun et ki si açı kça görül mekt edi r. Aynı t ekni k özelli kl er e sahi p yapıl ar da ni spet en i yi ze mi ne sahi p böl gel er de bu or an t er si ne dön mekt edi r ( Sakar ya Üni ver sit esi, 1999).

Bu bağl amda, Yal ova kent mer kezi ör neği nde ze mi n yapı sı ve kent sel geli ş me yönl eri harit al arl a göst eril ecek, yı kı mın en ağır yaşandı ğı böl gel erl e zemi n yapı sı ar ası ndaki ili şki ort aya konacaktır.

5. 3. 1. Yal ova Bel edi yesi Ze min Et üd Rapor unun Ġ ncel enmesi

17 Ağust os depr emi ni n ar dı ndan Bayı ndırlı k ve İ skân Bakanl ı ğı Af et İ şl eri Genel Müdürl üğü t ar afı ndan yayı nl anan 17 Ağust os 1999 Mar mar a Depr emi Sonr ası nda Pl anl ama ve Yapıl aş mal arl a İl gili İ şl emler konul u genel ge doğr ult usunda Yal ova mer kez yerl eşi mi i çi n Zemi n Et üd Pr oj esi yapıl mıştır.

Yal ova‟ nı n genel t opogr afi k yapı sı Güney- Kuzey yönünde uzanan sırtl ar ve bunl arı n ar ası nda kal an al üvyon t abanl ı vadil er den ol uş makt adır. Bu vadil er de, kent i çi nden geçen akar sul ar şekill en miştir. Rapor da ( Yal ova Bel edi yesi, 2000) Saf r an ve Bal aban Der esi al üvyonl arı nı n, sırtl arı n bur un hi zal arı ndan i ti bar en açılım yaptı ğı kesi mler e kadar kill eri n, açılı mın ger çekl eşti ği kesi mden deni ze kadar kuml arı n daha geni ş yayılı m göst er di ği belirtil mekt edi r. Kenti n j eol oji harit ası şekil 5. 7‟ de veril miştir. Şekil 5. 8‟ de veril en uydu f ot oğr afı nda, kenti n deni z kı yı sı nda ve der e yat akl arı nı n i ki yanı nda vadi i çl eri ne sokul an düzl ükl er boyunca yoğun bi r yapıl aş mayl a geli şi m göst er di ği i zl enebil mekt edi r.

Yal ova i mar pl anı sı nırl arı i çi nde düzl ük al anl ar i mar a açı ktır. Ancak der el eri n ar al arı nda kal an sırtl ar da kı s men i mar a açı k sahal ar bul unur. Bunun yanı nda, yeni yapıl an l okal j eol oji k-j eot ekni k çalı ş mal arl a, mevcut sakı ncalı sahal arı n mevzi pl anl arl a mevcut i mar a ekl entil eri de yapıl makt adı r ( Yal ova Bel edi yesi, 2000).

Şekil 5. 8. Yal ova kent sel al anı nı n uydu gör ünt üsü ( Yal ova valili ği i nt er net sayf ası) 17 Ağust os Mar mar a depr emi nde özelli kl e Sakarya‟ da gör ül en ze mi n sı vılaş ması nı n yapı hasarl arı na, daha çok bi nal arı n ze mi ne gö mül mesi ne veya düşeyl e açı yapacak şekil de yat mal arı na neden ol ar ak kull anıl maz hal e getir di ği gör ül müşt ür. Yüksek yer i v mesi ni n suya doygun gr anül er ze mi nl er de meydana getir di ği bu sı vıl aş ma pr obl emi Yal ova i mar pl anı i çi n de i ncel enmiştir. Bu a maçl a yapıl an sı vılaş ma ri ski yüksek sahal ar böl gel endi ril er ek sı vıl aş ma harit ası hazırl anmı ştır (şekil 5. 9). Sı vıl aş ma i çi n 7, 5 magnit üdünde ve 0, 4 g yat ay yer i v mesi nde depr em senar yosu esas al ı nmıştır. Sı vıl aşmanı n ger çekl eşebil mesi i çi n ze mi nde ku m, silt, siltli ku m, ku ml u silt, killi kum gi bi lit ol ojil eri n suya doygun ol ması, yani yer altı suyu t aşı mal arı ger eki r. Aynı za manda bu t ür ze mi nl eri n gevşek ol ması da sı vıl aş ma f akt ör üdür. Sı vıl aş ma pot ansi yeli göst er en böl gel er de i mar pl anı na gör e genelli kl e 3- 5 katlı yapıl aş mal ar haki mdi r; seyr ek de ol sa 10 katı bul an bi nal ar vardı r ( Yal ova Bel edi yesi, 2000).

Son depr eml er den sonr a Adapazarı‟ nda 0, 40 g ve Bol u‟ da 0, 63 g yat ay yer i vmel eri ne neden ol an har eketl er meydana gel miştir. 17 Ağust os Mar mar a depr emi nde sı vıl aş ma et kil eri Yal ova‟ nı n doğusundaki Subaşı Bel edi yesi ar azil eri i çi nde gör ül müşt ür. Et üd sahası i çi nde sı vıl aşma pr obl emini n gör ül me mesi yer i vmesi ni n 0, 23 g ci varı nda kal ması, bi r başka deyi şl e Yal ova „ da öl çül en yat ay yer i vmesi ni n Sakar ya‟ yı et kil eyen i v meni n yarı sı mert ebesi nde ol ması dır. Bur ada meydana gel ebil ecek büyük bi r depr em senar yosuna gör e har eket et mek zor unl ul uğu var dır. Hazırl anan sı vıl aş ma pot ansi yeli harit ası da bu kabul e dayandırıl mıştır ( Yal ova Bel edi yesi, 2000).

Jeofi zi k çalı ş mal ar dan el de edil en veril er değerl endi ril di ği nde ze mi n haki m titr eşi m peri yotl arı nı n al üvyonda 0, 40 – 0, 86 sani ye ar alı ğı nda ol duğu belirl enmiştir. Ze mi ni n

büyüt me değerl eri i se 5‟ t en büyük ol up 9, 5‟ e kadar ul aş makt adır. Zemi n haki m titreşi m peri yotl arı nı n yüksek ol ması, yer altı su sevi yesi ni n yüksek, al üvyonun kalı n, kes me dal gası ( S) hı zları nı n düşük ol ması na bağl anmı ştır ( Yal ova Bel edi yesi, 2000).

5. 3. 2. Yal ova Bel edi yesi Zemi n Et üd Rapor una Gör e Yerl eĢi me Uygunl uk Değerl endi r mesi

Yal ova Bel edi yesi Ze mi n Et üd pr oj esi nde yapıl an i ncel emel er sonucunda hazırl anan yerl eşi me uygunl uk haritası şekil 5. 10‟ da gör ül mekt edi r. Buna gör e pr oj e al anı nda yerl eşi me uygun t anı mı na uyan al anl ar a r astl anma mı ştır. Keza, pr oj eye konu ol an sahal ar üzeri nde yerl eşi me uygun ol mayan al anl ar de gör ül me miştir. İ ncel eme al anı nı n t ama mı yerl eşi me önl em şartlı uygun al anl ar ol ar ak t anı mlanmı ş, Önl em Şartlı Al anl ar –1 ( ÖŞA1) ve Önl em Şartlı Al anl ar – 2 ( ÖŞA2) ol ar ak sı nıfl andırıl mıştır. Önl em şartlı al an sı nırl arı nın, sı vıl aş ma pot ansi yelini göst eri r harit a (şekil 5. 9) il e ar asındaki uyuml ul uk di kkat çek mekt edi r.

Aşağı da veril en değerl endi r mel er, anıl an r apor da ( Yal ova Bel edi yesi, 2000) önl em şartlı al anl arı t anı mlayan ve yapıl aş mayl a il gili sı nırl andırı cıl arı ve öneril eri i çer en böl ümler den alı nmıştır.

5. 3. 2. 1. Önl e m ġartlı Al anl ar – 1 ( ÖġA1)

Önl em Şartlı Al anl ar – 1 ( ÖŞA1) de t aşı yı cı ze mi ni n çok zayıf ol ması nı n yanı sır a, ol ası bi r büyük depr emde sı vıl aş ma pot ansi yel i ni n yüksek gör ül düğü al anl ar dır. Yerl eşi m harit ası nda ayı kl anan bu böl gel er de bi na t emell eri nde mutl aka i yil eştir me ger ek mekt edi r. Bu maksatl a par sel bazı nda yapıl acak ze mi n et üdl eri nde t aşı yı cı ze mi ni n belirl en mesi, taşı yı cı ze mi n ve t emel ar ası nda i yil eştir me pr oj esi ni n ür etil mesi nden sonr a i nşaat a geçil meli dir. Yapı t emeli ni n i yil eştiril mesi i çi n ze mi n deği ştir mesi, kazı k, enj eksi yon, v. b. pr oj el er yapılabil ecektir.

Böl geni n öne mli bi r kırık zonu üzeri nde bul un ması ve yerl eşi m ze mi ni ni n al üvyon çökell erl e t emsil edil mesi, yer altı suyu sevi yesi ni n yüksek ol ması gi bi nedenl er den yapıl aş manı n yüksek katlı ol ması ri sk t aşı makt adır. Bu nedenl e yapılar mutl aka bodr u m i l aveli 2 kat ( ze mi n + 1) ol ar ak pr oj el endi ril meli dir. Kat sı nırl andır ması ger eği j eofi zi k ar aştır mal arı nı n i l k sonuçl arı üzeri nde değerl endi r me yapıl dı ğı nda da ort aya çı k makt adır. Böl gede ze mi n haki m titreşi m peri yodu 0, 4 – 0, 9 sani ye ar ası bul un muşt ur. Bu değerl er i se 4 – 9 kat ar ası yapı l arı n ol ası depr em har eketl eri nden maksi mu m et kil enecek yapıl ar ol duğu ger çeği ni ort aya koy makt adır. Aynı za manda

değeri ni artır makt adır. Ayrı ca bili ndi ği üzer e 17 Ağust os Mar mar a depr emi Göl cük mer kezli dir. Böyl e bi r depr emi n yar attı ğı yı kı m, hasar ve kayı pl arı n büyük boyutt a ol ması nı n yanı sır a, Yal ova ili ni n 1- 2 k m kadar açı kl arı ndan geçen f ayı n yar at acağı ol umsuz et kil eri ni n çok daha f azl a ol acağı da bi r ger çektir.

Önl em Şartlı Al anl ar – 1 ( ÖŞA1) de yapıl ması i st enil en çalı ş mal ar aşağı da veril miştir:

 Bu böl gel er de sondajlı ze mi n ar aştır mal arı nın sonucu sı vıl aş ma ri ski ol mayan sağl am ze mi ni n deri nli ği sapt an mal ı ve buna gör e t emel deri nliği t espit edil meli dir. Bu a maçl a yapıl acak sondaj deri nli ği 15. 00 met r eden az ol ma mal ı dır.

 Okul , hast ane, PTT, v. b. t opl u kull anı m a maçl ı r es mi yapıl ar il e si nema, ti yatr o, alı ş veri ş mer kezl eri gi bi kitl esel kul l anı ma açı k yapıl ar i çin düzenl enecek ze mi n et üdl eri nde en az yapı eni ni n 1, 5 katı deri nli ğe kadar

Benzer Belgeler