1. Ders kitabında konular daha özenli ve konunun tüm özelliklerini içerecek şekilde anlatılabilir.
2. Ders kitaplarının içeriği düzenlenirken öğrencinin ilgi yetenek ve düzey düşünülerek öğrenciye uygun kitaplar yazılabilir.
3. Konu anlatımında çözümlü örneklere daha çok yer verip, öğrencinin konuyu çok da iyi kavraması sağlanabilir.
4. Ders kitabındaki sorular, her öğrencinin yapabileceği kadar basit soruları da öğrencinin yeteneğini geliştirecek soruları da içerebilir.
5. Alıştırma sorularında konuların kapsam geçerliğine dikkat edilebilir.
6. Ders kitabında konu sıralamasına dikkat edilebilir. Önce anlatılması gereken konu, sonrakine engel teşkil etmemesi için daha önde yer alabilir.
7. Öğrencilere ev ödevi verebilmek için konu sonlarında daha çok soru yer alabilir. Öğrencinin kendini kontrol etmesi, hatalarını düzeltebilmesi için soruların cevap anahtarları kitabın arka sayfasında yer alabilir.
8. Ders kitaplarında, öğrencinin kendini ifade edebilmesi, notlar alabilmesi, sorunun çözümünü yapabilmesi için yeterince boşluklar olabilir.
9. Matematik ders kitaplarında, günlük hayatta öğrencinin karşılaşmayacağı, anlaşılması zor konular çıkarılabilir, matematik dersi daha eğlenceli ve kolay hale getirilebilir.
10. Ders kitaplarında öğrencilerin ön bilgilerini ortaya çıkarmak için geçmiş yılların konuları hatırlatılabilir, birkaç örnekle hatırlanması sağlanabilir.
63
11. Ders kitabındaki etkinlikler, çok zaman almaması için öğrencilerin evlerinde tek başlarına uygulayabilmesi için daha anlaşılır ve basit düzeyde olabilir.
12. Öğrenci çalışma kitapları yeniden basılabilir, ya da ders kitaplarının bir bölümüne sadece sorulardan ve testlerden oluşan kısımlar eklenebilir.
13. Öğretmen kılavuz kitapları yeniden basılabilir, ya da hangi konu için kaç saat gerektiği, konularda hangi ayrıntıların öğrenciye aktarılıp hangilerinin aktarılmaması gerektiği, öğretmenlere bir kitapçık halinde veya sosyal ağlardan ulaşabilecekleri şekilde paylaşılabilir.
14. Ders kitapları basılırken, dağıtılmadan önce bu kitapların gerçek uygulayıcısı olan öğretmenlerin görüşleri dikkate alınabilir.
15. Öğretmenlerin ek kaynağa başvurmasına gerek kalmaması için, içinde en basitten en zora kadar, farklı tiplerde soruların bulunduğu, öğretmenlerin öğrencilere konu bitiminde veya konu anlatımında sunabileceği, öğrencilerle çözüp konunun kavranmasını sağlayacak sorular, öğretmene kitapçık halinde ya da sosyal ağlardan MEB sayfasından ulaştırılabilir.
16. Öğretmenlerin ders kitaplarını daha etkili kullanabilmesi için mesleki yeterlik uygulama örnekleri sunulabilir veya bu konuda hizmet içi eğitim verilebilir.
17. Araştırmacılar, her sınıf düzeyi için başka illerde daha detaylı bir çalışma yapabilirler.
18. Araştırmacılar, kademeli olarak kaldırılması planlanan matematik dersi öğretmen kılavuz kitabı ve öğrenci çalışma kitapları hakkında 7. ve 8. sınıf matematik öğretmenlerinin de görüşlerini araştırabilirler.
65
KAYNAKLAR
Aksu, M. (1994). İlköğretim okullarında matematik öğretimi ve sorunları. Ankara: TED
Alkan, C. (1979). Eğitim ortamları. Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları,14 (7), 375.
Altun, M., Yazgan, Y. ve Arslan, Ç. (2004), Lise matematik ders kitaplarının kullanım şekli ve sıklığı. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(2), 131-147
Altun, M. (2006). Matematik öğretiminde gelişmeler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XIX(2), 223-238.
Aycan, Ş., Kaynar, Ü. H., Türkoğuz, S. ve Arı, E. (2001). İlköğretimde kullanılan fen bilgisi ders kitaplarının bazı kriterlere göre incelenmesi. 26.08.2015 tarihinde
http://old.fedu.metu.edu.tr/ufbmek-5/b_kitabi/PDF/Fen/Bildiri/t60d.pdf adresinden alınmıştır.
Aydın, İ. (2010). Sekizinci sınıf matematik ders kitabı hakkında öğretmen ve öğrenci
görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü Eğitim Programları ve Öğretimi, Zonguldak.
Baki, A. (2003). Okul Matematiğinde Ne Öğretelim Nasıl Öğretelim?, Matematik Dünyası
Dergisi, 6 (3), 11-15.
Baykul, Y. (2005). "2004-2005 yıllarında çıkarılan matematik programı üzerine düşünceler” Eğitimde Yansımalar: VIII Yeni İlköğretim Programlarını
Değerlendirme Sempozyumu. Kayseri: Erciyes Üniversitesi, 231-238.
Bulut, A. (2013). İlkokul matematik kitaplarının kullanımına ilişkin sınıf öğretmeni ve
öğrenci görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi,
66
Çakır, İ. (2009), İlköğretim 5. sınıf matematik ders kitaplarının öğretmen ve öğrenci
görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Dapgın, M. (2015), Ortaokul matematik öğretmenlerinin ders kitabı dışında kaynak
kullanımları üzerine bir araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
Demirel, Ö. & Kıroğlu, K. (Ed). (2006). Konu alanı ders kitabı incelemesi, (2. Baskı).
Ankara: Pegem A.
Duman, T., & Çakmak, M. (2011) Konu alanı ders kitabı incelemesi. Leyla Küçükahmet (Ed.), Ders kitabının nitelikleri içinde (s.28-29). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Ekinci vd., (2011). İlköğretim okulları ders kitapları, öğrenci çalışma kitapları ve
öğretmen kılavuz kitaplarının branşlara göre incelenmesi çalıştayları raporu, Dicle
Üniversitesi,http://duabpo.dicle.edu.tr/oygem/dosya/DERS_KiTAPLAR_iNCELEM E_RAPORU.pdf adresinden indirilmiştir.
Erden, M. (1997).Sosyal bilgiler öğretimi, İstanbul: Alkım.
Erdoğan, T. (2007). İlköğretim 3. sınıf türkçe dersi öğretmen kılavuz kitabı ve öğrenci çalışma kitabının yapılandırmacı yaklaşıma uygunluğu, Mehmet Akif Ersoy
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(8), 163-172.
Garner, R. (1992). Learning from school texts. Educational Psychologist, 27, 53–63. Gözen, Ş. (2006). Matematik ve öğretimi. İstanbul: Evrim Yayınevi
Gün, K,C. (2009). Ortaöğretim 9. sınıf matematik ders kitabına ilişkin öğretmen ve öğrenci
görüşleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
Harries, T. & Sutherland, R. (1998). A comparison of primary mathematics textbooks from
five countiries with a particular focus on treatment of number, A Research Project
67
Işık, C. (2008). İlköğretim ikinci kademesinde matematik öğretmenlerinin matematik ders kitabı kullanımını etkileyen etmenler ve beklentileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 163-176.
Kabapınar, Y. (2009). Yeni öğrenme anlayışının ışığında sosyal bilgiler ders kitapları, Cemil Öztürk (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi: Demokratik Vatandaşlık Eğitimi, I.
Baskı, Ankara: Pegema Yayıncılık.
Kaptan, F. (1999). Fen bilgisi öğretimi (3. baskı). İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel.
Kaya, R. (2007). Çözümlü analitik geometri. İstanbul: Bilim Teknik Yayınevi.
Keser, H. (2004). İlköğretim 4. sınıf bilgisayar ders kitaplarının görsel tasarım ilkelerine göre değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 2 (3)
Kılıç, A. & Seven, S. (Ed.) (2006). Konu alanı ders kitabı incelemesi, (6. Baskı). Ankara: Pegem A.
Korkut, D. (2005). 1948–1991 yılları ilköğretim 5. sınıf matematik ders programlarının
değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü Eğitim Programları ve Öğretimi, Muğla.
Kurtulmuş, Y. (2010). İlköğretim 8. sınıf matematik ders kitapları ile ilgili öğretmen
görüşleri, Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Hatay.
Küçükahmet, L. (Ed.) (2001). Hayat bilgisi 1-3, konu alan ders kitabi inceleme kılavuzu
(1. basım). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Küçükahmet, L. (Ed.) (2001). Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu matematik 1-8. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Küçükahmet, L. (Ed.). (2011). Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu. Ankara: Nobel.
M.E.B., (2012). Millî Eğitim Bakanlığı Ders Kitapları Ve Eğitim Araçları Yönetmeliği, 4 Eylül 2015 tarihinde http://mevzuat.meb.gov.tr/html/dersarac/dersarac.html sayfasından indirilmiştir.
68
Mutu, B.B. (2008). 6. ve 7. sınıf matematik ders kitapları hakkında öğretmen görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
Nicol, C. C., & Crespo, M. (2006). Learning to teach with mathematics textbooks: How
Preservice Teachers İnterpret And Use Curriculum Materials. Educational Studies in Mathematics, 62, 331–355.
Oğuzkan, A.F. (1994). İlköğretim Okullarında Matematik Öğretimi ve Sorunları, Ankara: T.E.D. Yayınları,
Sahin, Ü. (2007). İlköğretim I. kademede sınıf öğretmenlerinin yapılandırmacı yaklaşıma
dayalı olarak hazırlanan matematik dersi programına ilişkin algıları (denizli ili örneği).Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Denizli.
Semerci, Ç. & Semerci, N. (2004). İlköğretim matematik ders kitaplarının genel bir değerlendirmesi. Milli Eğitim Dergisi 162, 1-5.
Seven, S. (2001). “İlköğretim sosyal bilgiler ders kitapları hakkında öğretmen ve öğrenci
görüşleri.” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü, Manisa.
Somekh, B. & Levin C. (2005). Research methods in the social sciences, London : Sage Tutak, T., & Güder Y.(2012). 5. sınıf öğretmenlerinin matematik ders kitabı hakkındaki
görüş ve düşünceleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (2012) 16-28
Ünsal, Y. & Güneş, B. (2003), Bir kitap inceleme çalışması örneği olarak MEB ilköğretim 8.sınıf fen bilgisi ders kitabına fizik konuları yönünden eleştirel bir bakış, Kastamonu
Eğitim Dergisi, 11(2), 387-394.
Yıldırım, A., Şimşek, H. (2008). Nitel araştırma yöntemleri. (7. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yılmaz, A., Seçken, N. ve Morgil, İ., (1998). Lise 11.sınıf kimya 3 ders kitaplarının kimya eğitimine uygunluklarının araştırılması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi
69
Yüksel, E. (2010), İlköğretim 6. sınıf matematik ders kitaplarının öğretmen ve öğrenci
görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi, ,Yüksek Lisans Tezi, Çukurova
71
EKLER
72
Ek: Öğretmenlere Yönelik Görüşme Formu
Değerli Meslektaşlarım
Bu görüşme formumuzun amacı 5. ve 6. sınıf matematik ders kitaplarına ilişkin görüşlerinizi belirlemektir. Görüşme formumuz 5. ve 6. sınıf matematik ders kitapları, 5. ve 6. sınıf matematik dersi öğrenci çalışma kitapları, 5. ve 6. sınıf matematik dersi kılavuz kitapları ile ilgili soruları kapsamaktadır.
Formumuz tamamen açık uçlu sorulardan oluşmaktadır. Sorularımıza samimi ve detaylı cevaplar vermeniz araştırmamız için büyük bir önem arz etmektedir.
Vereceğiniz bilgiler kimseye açıklanmayacak, bilimsel bir araştırmada kullanılacaktır. Görüşme formumuzu yanıtlayarak araştırmaya sağlayacağınız değerli katkılar için şimdiden teşekkür ederim.
Feride Sena KOCAOĞLU ER Ankara Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Öğrencisi KİŞİSEL BİLGİLER
1. Cinsiyetiniz
( ) Erkek ( ) Kadın 2. Hizmet süreniz
( ) 1-5 yıl ( ) 6-10 yıl ( ) 11-15 yıl ( ) 16-20 yıl ( ) 21 yıl ve üzeri 3. En son bitirdiğiniz eğitim kurumu
( ) Öğretmen okulu ( ) Eğitim yüksek okulu ( )Eğitim fakültesi ( ) Diğer(belirtiniz)………...
4. Eğitim durumunuz
( ) Ön lisans ( ) Lisans ( ) Yüksek lisans ( ) Doktora 5.Okulunuzun bulunduğu yerleşim yeri hangisidir?
( ) Merkez ( ) Belde veya Köy 6. Ders kitabını nasıl seçmek istersiniz?
( ) Etkim olmasa da olur
( ) Zümre öğretmenleri ile seçmek isterim ( ) Kendim seçmek isterim
73
1) Matematik ders kitabını derste temel kaynak olarak kullanıyor musunuz?
EVET ( )
KISMEN ( )eksik yönü nedir?
HAYIR( ) ders kitabı yerine ne kullanıyorsunuz?
2) Matematik ders kitabındaki konuların yığılma ilkesine uygunluğu hakkındaki görüşleriniz nelerdir?
3) Matematik ders kitabı, öğrencilerin konu ile ilgili sahip oldukları ön bilgileri ortaya çıkaracak nitelikte sorular içermekte midir?
Evet () Kısmen ()
Hayır () sizin öneriniz nedir?
4) Matematik ders kitabındaki örneklerin öğrencilerin hazır bulunuşluğuna uygunluğu hakkındaki düşünceleriniz nelerdir?
5) Matematik ders kitabındaki uygulama sorularının kapsam geçerliği hakkında düşünceleriniz nelerdir?
74
6) Matematik ders kitabı, öğrencilerin kendilerini ifade etmesi için yeterli midir?
Evet () Örnek verebilir misiniz?
Kısmen () siz ne öneririsiniz? Hayır () siz ne önerirsiniz?
7) Matematik ders kitabındaki problemlerin öğrencilerin “Problem Çözme Becerilerine” katkısı hakkındaki düşünceleriniz nelerdir?
8) Matematik ders kitabındaki uygulama soru çeşitlerinin ölçme değerlendirme için yeterliliği hakkındaki düşünceleriniz nelerdir?
Yetersiz olduğunu düşünüyorsanız soruları çeşitlendirmek için çözüm yolunuz nedir?
9) Matematik ders kitabındaki ölçme ve değerlendirme sorularının kapsamını yeterli buluyor musunuz?
Evet ()
Kısmen () Sizce ne gibi eksikler var? Bu konuda ne önerebilirsiniz?
Hayır () Sizce ne gibi eksikler var? Bu konuda ne önerebilirsiniz?
10) Ders kitabının ölçme değerlendirme kısmıyla ilgili eklemek istediğiniz başka şeyler var mı?
75
11) Matematik ders kitabında önerilen etkinlikler öğrenci kazanımları ile örtüşmekte midir?
12) Matematik ders kitabında ödevlendirme için yeteri kadar alıştırma bulunuyor mu?
EVET ()ders kitabı dışında ödev vermiyorum.
KISMEN () eksikliği nasıl gideriyorsunuz?
HAYIR() ödevlendirme için hangi yöntemi uyguluyorsunuz?
13) Kazanımları gerçekleştirmek için ek kaynağa ihtiyaç duyuyor musunuz? EVET () kaynakları hangi kriterlere göre belirliyorsunuz?
KISMEN () ders anlatımında mı konuyu pekiştirmede mi ihtiyaç duyuyorsunuz?
HAYIR()ders kitabı her açıdan yeterlidir.
14) Matematik ders kitapları hazırlama komisyonunda yer alsaydınız hazırladığınız kitapta nelere dikkat ederdiniz?
15) Öğrencileri ödevlendirmek için çalışma kitaplarına ihtiyaç duyuyor musunuz?
EVET ()
KISMEN () hangi durumlarda ihtiyaç duyuyorsunuz?
76
16) Matematik dersi öğrenci çalışma kitaplarının gerekliliği hakkındaki görüşünüz nedir?
17) Matematik dersi kılavuz kitaplarının kademeli olarak kaldırılması planlanıyor.Bu yıl 5 ve 6. sınıf kılavuz kitapları basılmadı. bu konudaki düşünceleriniz nelerdir?
18) Kılavuz kitaplarının gerekliliği hakkındaki düşünceleriniz nelerdir?
19) Önceki yıllarda matematik dersi kılavuz kitaplarında kazanımlar yer almaktaydı. Şu an kılavuz kitaplarımız yokken kazanımları belirlemede problemlerle karşılaşıyor
musunuz?
Evet( ) bu problemi nasıl aşıyorsunuz?
Hayır( )
20) 5. ve 6. Sınıf matematik ders kitaplarının bir üst kuruma geçiş sınavlarına katkısı hakkındaki görüşleriniz nelerdir ?