5.1. SONUÇ
Araştırma kapsamına alınan öğrencilerin demografik bilgilerini incelediğimizde, 265 öğrencinin 168‟inin kız, 97‟sinin ise erkek olduğu görülmektedir. Öğrencilerin, %46,0‟sı 14 yaşında, %33,6‟sı 13 yaşındadır ve yaşlarının ortalaması 13,51 olarak tespit edilmiştir.
Tüm öğrenciler göz önüne alındığında vücut ağırlığı normal aralık içinde olan öğrencilerin sayısı 140 (%52.8) iken, şişman olan öğrencilerin sayısı 83 (%31.3) ve zayıf olan öğrencilerin sayısı 42 (%15.9) olduğu belirlenmiştir. Öğrencilerin vücut ağırlıklarının ortalaması 48,08±10,78 kg‟dır. Tüm öğrencilerin 244‟ünün (%92.0) normal boy uzunluğu aralığı içinde bir boy uzunluğuna sahip olduğu ve boy uzunluğu ortalamasının 156,69±7,57 cm olduğu tespit edilmiştir.
Araştırmaya katılan öğrencilerin annelerinin 120‟si (%45.3) Karadeniz bölgesinden, 142 öğrencinin (%53.6 ) annelerinin uzun süre yaşadığı bölge Marmara bölgesi olarak belirlenmiştir. Araştırmaya katılan öğrencilerin babalarının 117‟si (%44.2) Karadeniz bölgesinden, 169 öğrencinin (%63.8) babası uzun süre yaşadığı bölge Marmara bölgesi olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin 232‟si (%87.5) çocukluklarının geçtiği bölgeyi Marmara bölgesi olarak belirtmişlerdir. Öğrencilerin 254‟ü (%95.8) en uzun süre yaşadıkları bölgeyi Marmara bölgesi olarak belirtmişlerdir.
Araştırma kapsamına alınan öğrencilerin babalarının eğitim durumlarına bakıldığında; 160‟ının (%60.4) babası ilköğretim okulu mezunuyken, annelerinin 140‟ının (%52.8) ilköğretim okulu mezunu olduğu tespit edilmiştir.
Araştırma kapsamındaki öğrencilerin babalarının meslek durumlarına bakıldığında; %52,1‟inin işçi olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin annelerinin meslek durumlarına bakıldığında; %90,9‟ünün ev hanımı olduğu tespit edilmiştir.
Öğrencilerin ailelerinin aylık toplam geliri dağılımına bakıldığında ailelerin %10,6‟sı asgari ücret ile yoksulluk sınırı arasında olduğunu belirtirken, ailelerin
62 %29,4‟ü aylık geliri 576-820 TL belirtmişlerdir ve ailelerin %34,3‟ü toplam geliri 821- 1000 TL olarak belirtmişlerdir.
Öğrencilerin %87,2‟i harçlık aldığı belirlenmiştir. Araştırmaya alınan örencilerin haftalık ortalama 6,03±4,03 TL aldığı tespit edilmiştir.
Tüm Öğrencilerin %51,3‟ü günlük 3 öğün, %29,1‟i günlük 4 öğün tükettiklerini belirttikleri saptanmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin %52,5‟i öğün atlarken, öğün atlayan öğrencilerin %24,2‟si isteksizlikten, %22,3‟ü okula geç kalma korkusundan, %2,3‟ü şişmanlamaktan koktukları için öğün atladıkları belirlenmiştir.
Araştırma kapsamına alınan öğrencilerin %87,9‟ü kantinden yiyecek satın alırken bu öğrencilerin %54,0‟ü kantinden cips, gofret, şekerleme türü yiyecekler aldıkları tespit edilmiştir. Araştırmaya alınan öğrencilerin %45,7‟sinin kantinden günde 1 kez yiyecek aldıkları tespit edilmiştir.
Araştırma kapsamına alınan erkek öğrencilerin %41,2‟si ara sıra spor yaptığını belirtirken, kız öğrencilerin %44,6‟si spor yapmadıkları tespit edilmiştir.
Öğrencilerin BKİ değerlerine bakıldığında; erkeklerin öğrencilerin %44,3‟ünün normal, %30,9‟unun zayıf ve %24,7‟sinin şişman olduğu tespit edilmiştir. Kız öğrencilerin %60,1‟inin normal, %24,4‟ünün zayıf ve %15,5‟inin şişman olduğu saptanmıştır. Kızların BKİ ortalamaları 19.50 ±3.48, erkeklerin ise 19.21±3.41 olarak saptanmıştır.
Öğrencilerin %38,1‟inin alınan referans değerlerden daha düşük VYY (%15-25) sahip olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin %73,2‟si alınan referans değerlere göre normal VSY (%55-70) sahip olduğu tespit edilmiştir.
Öğrencilerin %31,3‟ünün 2000-2499 kkal arası enerji aldığı belirlenmiştir. Öğrencilerin enerji alımları ortalama 2432,41±576,70 kkal olarak tespit edilmiştir.
Öğrencilerin %37,4‟ünün 60-79 gram arası protein aldığı belirlenmiştir. Öğrencilerin protein alımları ortalama 75,88±23,01 gram‟dır.
Öğrencilerin %47,5‟ünün 100 ve üstü yağ aldığı belirlenmiştir. Öğrencilerin yağ alımları ortalama 100,32±37,54 gram‟dır.
63 Tüm öğrencilere karbonhidrat alımına bakıldığı zaman, öğrencilerin %46,4‟ünün günlük 200-299 gram karbonhidrat aldığı belirlenmiştir. Öğrencilerin karbonhidrat alımları ortalama 298,56±71,00 gram‟dır.
Araştırmaya alınan erkek öğrencilerin %81,4‟ünün günlük önerilen değerlerde enerji aldıkları saptanmıştır. Kız öğrencilerin %78,0‟inin günlük önerilen değerlerde enerji aldıkları saptanmıştır. Tüm öğrencilere bakıldığı zaman, öğrencilerin %79,2‟sinin günlük önerilen değerlerde enerji aldıkları tespit edilmiştir.
Araştırmaya alınan öğrencilerin %74,4‟ü proteinden gelen enerji değerinin alınan referans değerlerde olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin %75,1‟i yağdan gelen enerji değerinin alınan referans değerlere göre fazla olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin %65,7‟i karbonhidratlardan gelen enerji değerinin alınan referans değerlerden düşük olduğu tespit edilmiştir.
Tüm öğrencilerin günlük enerji harcamalarına bakıldığı zaman, öğrencilerin %34,3‟ünün 2500-2999 kkal arası enerji harcadığı belirlenmiştir. Öğrencilerin harcadıkları enerji ortalaması 3042,44±613,91 kkal‟dır ve aldıkları enerji miktarına göre harcadıkları enerji miktarının daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.
Araştırmaya alınan öğrencilerin yaş, vücut ağırlıkları ve boy uzunlukları ile BKİ arasındaki ilişkinin anlamlı olup olmadığına bakılmış ve aralarındaki ilişkinin anlamlı olduğu (p<0,05) saptanmıştır.
Öğrencilerin BKİ ile VYY arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır (p<0,05).
Enerji alımı ile BKİ arasında negatif yönlü bir ilişki bulunmaktadır. Enerji alımı ile BKİ arasında bu ilişkinin istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır (p<0,05).
Öğrencilerin BKİ ile protein yüzdesi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (p>0,05). BKİ ile yağ yüzdesi arasında negatif yönlü bir ilişki bulunurken bu ilişkinin istatistiksel olarak anlamlı olmadığı saptanmıştır. Öğrencilerin BKİ ile karbonhidrat yüzdesi arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (p>0,05).
64 Öğrencilerin BKİ ile enerji harcanması arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır (r= 0,734; p =0,000; p < 0,05).
Öğrencilerin BKİ ortalamalarının birbirine yakın olduğu görülmektedir. Ortalamalar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görülmüştür (t=0,672; p>0.05).
Araştırmaya alınan erkek öğrencilerin VYY ortalamaları (12,95), kız öğrencilerin VYY ortalamalarından (21,03) daha düşük olduğu görülmektedir. Ortalamalar arasındaki bu farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmüştür (t=8,569; p<0.05). Erkek öğrencilerin VSY ortalamaları (63,34), kız öğrencilerin VSY ortalamalarından (57,81) daha yüksek olduğu görülmektedir. Ortalamalar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmüştür (t=7,245; p<0.05).
Araştırmaya alınan erkek öğrencilerin günlük enerji alımı ortalamaları (2624,49), kız öğrencilerin günlük enerji alımı ortalamalarından (2321,50) daha düşük olduğu görülmektedir. Ortalamalar ortalamalar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmüştür (t=4,251; p<0.05).
Erkek öğrencilerin proteinden gelen enerji yüzdesi ortalamaları (13,47), kız öğrencilerin enerjiden gelen protein yüzdesi ortalamaları (12,54) daha yüksek oranda olduğu görülmektedir. Ortalamalar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmüştür (t=2,631; p<0.05).
Araştırmaya katılan erkek öğrencilerin yağdan gelen enerji yüzdesi ortalamaları ile kız öğrencilerin enerjiden gelen yağ yüzdesi ortalamalarının birbirine yakın olduğu görülmektedir. Ortalamalar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görülmüştür (t=0,084; p>0.05).
Araştırmaya öğrencilerin karbonhidrattan gelen enerjiden yüzdesi ortalamalarının birbirine yakın olduğu görülmektedir. Ortalamalar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olmadığı görülmüştür (t=0,896; p>0.05).
Araştırmaya alınan erkek öğrencilerin günlük enerji harcaması ortalamaları (3209,32), kız öğrencilerin günlük enerji harcamaları ortalamalarından (2946,08) daha
65 düşük olduğu görülmektedir. Ortalamalar arasındaki bu farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmüştür (t=3,430; p<0.05).
Yapılan ANOVA (F testi) sonucunda erkek öğrencilerin VYY, VSY, enerjiden gelen yağ, karbonhidrat yüzdeleri ve günlük enerji harcanması ile BKİ arasındaki ilişki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Proteinden gelen enerji yüzdesi ve günlük enerji alımı ile BKİ arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (p>0.05).
Kız öğrencilerin VYY, VSY, enerjiden gelen protein ve yağ yüzdeleri ve günlük enerji harcanması ile BKİ arasındaki ilişki istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). Karbonhidrat gelen enerji yüzdesi ile BKİ arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir ilişki bulunmamıştır (p>0.05).
66 5.2. ÖNERĠLER
1. Öğrencilere beslenmelerine verecekleri önemin kişisel ve fiziksel gelişimlerinde önemli rol oynayacağı öğretilmelidir.
2. İlköğretim okullarında beslenme eğitimi zorunlu ders olarak verilmelidir. 3. Öğrenci ve ailelerin beslenme konusunda bilinçlendirilmesi için ülke genelinde seminer, konferans ve panellerin düzenlenmesi gerekir. Ayrıca okullarda beslenme ile ilgili broşürler dağıtılmalıdır.
4. Besin ögelerinin kaynaklarının bilinmesi ve ona göre davranılması gerekir. Öğrencilerin beslenmelerinde besin değeri yüksek olan besinlere menüde yer vermelidir.
5.Öğrencilerin harçlıklarıyla şeker, çikolata, sandviç, hamburger, tost gibi yiyecekler yerine daha sağlıklı besinler almaları sağlanmalıdır.
6. Kola, gazoz gibi gazlı içeceklerin tüketimi sınırlandırılarak, bunların yerine taze sıkılmış meyve suyu tüketimi artırılmalıdır.
7. Öğrencilerin sağlıklı beslenme için besin ögelerinden protein yağ ve karbonhidrattan önerilen miktarlarda almaları gerekmektedir.
8. Günlük enerji alımı ile günlük enerji harcanmasının eşit olmasına özen gösterilmelidir.
9. Öğrencilerin öğün atlamamaları (özellikle kahvaltı) ve ara öğünlerde yemek yemeleri sağlanmalıdır.
10. Ailelere, öğrencilere ve öğretmenlere sağlıklı beslenme ile ilgili bilgi verilmelidir.
Genel olarak enerji alımları ve harcamaları önerilen değerlerden çok farklı olmamasına rağmen besin öğelerinden sağlanan enerji dağılım dengesi çok riskli olduğunu göstermektedir. bu nedenle bu yaş grubunun eğitime çok ihtiyacı vardır. Bu
67 şekilde devam eden beslenme alışkanlıkları ileride önemli ve kalıcı sağlı problemlerine neden olabilir.
68 BÖLÜM VI
6. KAYNAKÇA
Aksoy M., Gezmen M., Çetinkaya Ç., Tuluk H. ve İncekara B. (2006). 7-12 Yaş Arası Sokak Çocuklarının Farklı Yerlerdeki Yaşıtlarıyla Karşılaştırmalı Beslenme Durumları; Hacettepe Ü. Beslenme ve Diyet. Böl. Bes. Bilim. Ankara. 15: 1- 11 Alphan E., Figan G. ve Söylemez D. (2002). 14-18 Yaş Grubundaki Lise Öğrencilerinin
Beslenme Alışkanlıklarının Saptanması ve Değerlendirilmesi. Türk Aile Hekimliği Dergisi. 6: (4): 159-164
Anonim. (2008). Beslenme.www.taf.gov.tr/Portals/taf.gov.tr/Documents /Belge_139 beslenme. pdf. 17.04.2008
Arabacı R. ve Çankaya C. (2007), Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Fiziksel Aktivite Düzeylerinin Araştırılması. Eğitim Fakültesi Dergisi.20: (1) :1-15
Arslan P., Karaağaoğlu N., Duyar İ. ve Güleç E. 1994. Yükseköğretimde Gençlerin Beslenme Alışkanlıklarının Puanlandırma Yöntemiyle değerlendirilmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi. 22: (2) : 195-208
Aslan D., Gürtan E., Hacım A., Karaca N., Şenol E. ve Yıldırım E. (2003). Ankara‟da Eryaman Sağlık Ocağı Bölgesi‟nde Bir Lisenin İkinci Sınıfında Okuyan Kız Öğrencilerin Beslenme Durumlarının ve Bazı Antropometrik Ölçümlerinin Değerlendirmeleri. C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi. 25: (2): 55–62.
Bacanlı H. (2002). Gelişim ve Öğrenme. (6.Baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
Baltacı G., Ersoy G., Karaağaoğlu N., Derman O. ve Kanbur N. (2008). Ergenlerde Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Yaşam. Sağlık Bakanlığı Yayınları.
Baltacı G. (2008). Çocuk ve Spor, Hacettepe Üniversitesi - Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölümü. Sağlık Bakanlığı Yayınları. Ankara Baysal A. (1995). Genel Beslenme. Besinlerin Enerji Değerleri. Enerji
69 Baysala A. (2002). Beslenme. Enerji Metabolizması. Hatipoğlu Yayınları. Ankara
Baysalb A. (2002). Diyet El Kitabı. Hatiboğlu Yayınları. Ankara
Baysal, A. (2007). Beslenme. (11. Baskı). Hatiboğlu Basın ve Yayınları. Ankara. Bebis (2009). Beslenme Bilgi Sistemi. Öğrenci Versiyonu. Active Desing. İstanbul. Bek N. (2008). Fiziksel Aktivite ve Sağlığımız. Sağlık Bakanlığı Yayınları. Ankara Bertan M. ve Güler Ç. (1997). Halk Sağlığından Yenilikler. Güneş Yayınları. Ankara. Bodur S. ve Uğuz M. (2007). 11-15 Yaş Çocuklarda Vücut Yağ Yüzdesinin Beden
Kütle İndeksi ve Biyoelektriksel İmpedans Analizi ile Değerlendirilmesi. Genel Tıp Dergisi. 17 (1).
Borradaile K. (2007). Stick a fork in it: psychometric evaluation of a food frequency quastionnaire and an activity frequency questionnaire, Doctoral dissertation, University of Pennsylvania, Pennsylvania.
Budak N., Öger E., Kovalı S. ve İnceiş N. (2005). Kahvaltının Öğrencilerin Beslenmesine Katkısı ve Akademik Başarıya Etkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 32: (1): 47-54.
Butcher-Powell L.M., Bordi L.P., Borja M., Cranage D. ve Cole C. (2003). Factors affecting breakfast intake in children. Topics in Clinical Nutrition. 18: (2): 130- 135.
Carthy H. ve Jarrett K. (2000). Obesity and overweight in chidren problems with definition and asessment. Kongre kitabı(konferans). Ankara. 105.
Corliss C. D. (2005). An ınvestıgatıon of factors affectıng the overweıght status Of Alabama hıgh school adolescents, Doctoral dissertation, Auburn University, Alabama.
Çelen N. (2007). Ergenlik ve Genç Yetişkinlik. Papatya Yayıncılık. İstanbul. Demir H. (2008). Adolesan beslenmesi. Güncel pediatri. Ankara.
70 Demireli O., Kayhan Eser Ş. ve Şahin T.K. (2000). Konya‟da İki Yetiştirme Yurdunda
Barınan Adölesanların Beslenme Durumları. Beslenme ve Diyet Dergisi, 29: (2): 25-33.
Demirezen E. ve Coşansu G. (2005). Adölesan çağı öğrencilerde beslenme alışkanlıklarının değerlendirilmesi. Sürekli Tıp Eğitim Dergisi. 14: (8): 174-178. Doğan G. (2003). İlköğretim 4 ve 5 sınıfa devam eden öğrencilere farklı yöntemlerle
verilen beslenme eğitiminin etkinliğinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Ece A., Ceylan A., Gürkan F., Dikici B., Bilici M., Davutoğlu M. Ve Karaçomak Z. (2004). Diyarbakır ve Çevresi Okul Çocuklarında Boy Kısalığı, Düşük Ağırlık ve Obezite Sıklığı. Van Tıp Dergisi. 11: (4): 128-136.
Erselcan T., Candan F., Saruhan S. ve Ayca T. (2000) Comparison of Body Composition Analysis Methods İn Clinical Routine. Annals of Nutrition and Metabolism. 44: 243-248..
Erkan T. 2003. Sağlıklı Çocuğun Beslenmesinde Sık Karşılaşılan Sorunlar. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri. Sempozyum Dizisi. 35: 85- 92
Erkan T. 2008. Ergenlerde Beslenme. İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Sürekli Tıp
Eğitimi Etkinlikleri. Sempozyum Dizisi. 63: 73-77
Figueroa-Color R., Arani R.B., Goranmi A. (2000). Paternal body fat is a longitidunal predictor of changes in body fat in premenarcheal girls. American Journal of Clinical Nutrition, 71: 829.
Garibaoğlu M., Mergen Ö. ve Öner N. (2005). Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Yüksekokulu Öğrencilerin Ağırlık Durumları ile Beslenme Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. İstanbul Tıp Fakültesi Dergisi. 15: (3) :173-180
Gibson R. S. 1990. Principles Of Nutrition Assessment. Oxford University Pres. Newyork.
71 Goulding A., Rockel J., Black E., Grant M., Jones E. ve Williams M. (2004). Children who avoid drinking cow‟s milk are at ıncreased risk for prepubertal bone fractures. Journal of the American Dietetic Association, 104: 250-253. Grimm B. (2004). Factors associated with soft drink consumption in school aged
children. Journal of the American Dietetic Association, 104;1244-1250.
Güler A. (2003). İlköğretim II. Kademede Eğitim Gören Öğrencilere Verilen Beslenme Eğitiminin Öğrencilerin Beslenme Durumu, Bilgi ve Alışkanlıklarına Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
Güneş (2007). Glisemik İndeksi Yüksek Besinlerin Tüketimiyle Vücut Ağırlığı Arasındaki İlişki. Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Aile Ekonomisi ve Beslenme Eğitimi Anabilim Dalı. Ankara.
Güneyli N. ve Yücecan S. (1986). Farklı sosyo-ekonomik bölgelerdeki lise öğrencilerinin beslenme alışkanlıkları ve sorunları. Diyabet yıllığı 4, İstanbul, temel matbaası. 227-43
Hackett A., Gibson M., Stratton G. ve Hamill L. (2002). Dietary intake of 9-10 year old and 11-12 year old children in liverpool. Public Health Nutrition. 5: 449- 455.
Hanley A.J.G., Harris S.B. ve Gittelson J. (2000). Overweight among children and adolescents in a Native Canadian community: Prevalence and associated factors. American Journal of Clinical Nutrition. 71: 693.
Humenikova L. (2001). Cross-cultural comparıson of factors influencıng body mass index ın czech and amerıcan school-aged chıldren, degree of doctor of philosophy, Oklahoma State University, Stillwater.
Ilgaz Ş. (2001). Obesite ve Tedavisi. Sağlık Bakanlığı Ana ÇocukSağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü Yayınları,
İçlin E., Mete E., Toksöz P. ve Çelik Y. 1987. Farklı Sosyo-Ekonomik Düzeyde Bulunan İki İlkokulda Çocukların Beslenme Durumları Üzerine Bir Araştırma. Beslenme Ve Diyet Dergisi. 16: 7-16
72 Johnson B. ve Hackett A.F. (2003). Eating habits of 11–14-year-old schoolchildren living in less affluent areas of Liverpool. UK. Journal of Human Nutrition and Dietetics 10: (2): 135-144.
Karasar N. (1999). Bilimsel Araştırma Teknikleri. (9. Basım). Nobel Yayınları. Ankara.
Kaya Z. (2001). Eğitimin Psikolojik Temelleri. Ö. Demirel ve Z. Kaya. (Editörler). Öğretmenlik Mesleğine Giriş. Pegem A Yayınları. Ankara.
Kaya H. ve Özçelika O. (2005). Tıp Öğrencilerinde Bir Yılda Vücut Kompozisyonlarında Meydana Gelen Değişimlerin Belirlenmesi. Fırat Tıp Dergisi;10(4): 164-168
Kılıç E. ve Şanlıer N. (2007). Üç Kuşak Kadının Beslenme Alışkanlıklarının Karşılaştırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi. 15: (1): 31-44
Kırkıncıoğlu M. (2003). Çocuk Beslenmesi. İstanbul: YA-PA Yayın Pazarlama Sanayi. Kızıltan G. (2000). Başkent Üniversitesi Yiyecek İçecek Programına Kayıtlı
Öğrencilerin Beslenme Bilgi Düzeyi ve Beslenme Durumuna Beslenmenin Etkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi. 29: 34-41
Köksal O. (2001). Gıda ve Beslenme. Erciyes Üniversitesi Yayınları. Erciyes
Kutlu R. ve Çivi S. (2009). Özel bir ilköğretim okulu öğrencilerinde beslenme alışkanlıklarının ve beden kitle endekslerinin değerlendirilmesi. Fırat Tıp Dergisi; 14(1): 18-24.
Küçükkömürler S. (2003). Gebe, Emzikli ve 0-1 Yaş Çocuk Beslenmesi. Anne ve Çocuk Beslenmesi. Pegem A Yayınları. Ankara
Küçükkubaş N., Hazır T. ve Açıkada C. 2006. 15-17 Yaş Ergen Erkeklerde Biyoelektrik İmpedans Yönteminde Ölçüm Aralığının Belirlenmesi. Spor Bilimleri Dergisi. 17: (2): 38-47
73 Lee R. D. ve Nieman D. C. (2003). Nutritional Assessment. Boston: McGraw-Hill
Hinger.
Marotz, L.R. (2009). Health, Safety, and Nutrition For The Young Child. Delmar Cengage Learning, USA.
Massa G. (2002). Body Mass İndex Measurements And Prevalence of Overweight and Obesity in School Children Living in the Province of Belgian Limburg. European Journal of Pediatrics. 16: 343-6.
Mazıcıoğlu M. ve Öztürk A. (2007), Üniversite 3 Ve 4. Sınıf Öğrencilerinde Beslenme Alışkanlıkları ve Bunu Etkileyen Faktörler. Erciyes Tıp Dergisi. 25:4:172-178 Montgomery C., Reilly J.L. ve Jackson D.M. (2004). Relation Between Physical
Activity and Energy Expenditure in a Representative Sample of Young Children. American Journal Clinical Nutrition. 80:591.
Monsegue D. M. (2005). A comparison of selected predictors of overweight in black and white adolescents twelve to nineteen years old, Doctoral dissertation, Howard University, Washington DC.
Nahcivan N.Ö. (2006). Bir ilköğretim okulundaki öğrencilerde süt tüketim durumu. STED, 15(3): 38-44.
Pekcan G. (1993). Şişmanlık ve saptama yöntemleri. Şişmanlık-Çeşitli Hastalıklarla Etkileşimi ve Diyet Tedavisinde Bilimsel Uygulamalarda. Ed. Arslan P. Türkiye Diyetisyenler Derneği Yayını. 4: 7-37.
Pekcan G. ve Beğenmez N. (1998). Ergenlik çağı gençlerin beslenmenin annenin çalışma durumuna etkisi. Beslenme ve diyet dergisi. 17: (1): 59-66.
Pekcan G. (1983). 10-12 Yaş Grubu İlkokul Çocuklarının Beslenme ve Sağlık Durumları Üzerine Bir Araştırma. Beslenme ve Diyet Dergisi. 12: 43-56
Sağlam F. (1991). Hızlı Hazır Yemek Sistemi(Fast-Food) Üzerine Bir Çalışma. Beslenme ve Diyet Dergisi. 20: 187-97.
74 Sivaslı E., Bozkurt A., Özçırpıcı B., Şahinöz S. ve Coşkun Y. (2006). Gaziantep Yöresinde 7-15 Yaşındaki Çocuklarda Vücut Kitle İndeksi Referans Değerleri Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. 49: 30-35
Spruijt-Metz D. Lindquist C.H. ve Birch L.L. (2002). Relation Between Mother‟ Child-Feeding Practices and Children‟s Adiposity. American Journal of Clinical Nutrition. 75:581.
Şanlıer N. (2005), Gençlerde Biyokimyasal Bulgular, Antropometrik Ölçümler, Vücut Bileşimi, Beslenme ve Fiziksel Aktivite Durumlarının Değerlendirilmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 25: 3: 47-73
Şanlıer N. ve Güler A. (2005). İlköğretim 2. kademesinde eğitim gören öğrencilere verilen beslenme eğitiminin öğrencilerin beslenme bilgi düzeyi ve alışkanlıklarına etkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi. 32: (2): 31-38.
Tatlı F. ve Keskin Y. (2000). Özel ve devlet okullarında 12-18 yaş grubundaki çocukların beslenme alışkanlıkları ve karşılaştırılması. Lisans bitirme tezi, İstanbul.
Taner F. (1975). Bazal Metabolizma ve Ölçülmesi. Metabolizma ve Nütrüsyon Fizyopatolojisi. Ankara Üniversitesi Yayınları. Ankara.
Tezcan S., Ertan A. ve Aslan D. (2003). Beş Yaş Altı Çocuklarda Malnütrisyon Durumunun Değerlendirilmesi. Temel Klinik Tıp Bilimleri. 23: 420-429.
Tezcan S., Aslan D., Ersin A., Mutlu M.F., Nalbantoğlu B., Şenoğuz M., Şentürk Ç. ve Zümrütbaş A.E. (2002). Ankara'da bir ilköğretim okulunda 6. 7. ve 8. Sınıf öğrencilerinin beslenme alışkanlıklarının ve durumunun saptanması araştırması. http://www.dicle.edu.tr/~halks/m8.5.htm#_ftn3 adresinden 9 Eylül 2009 tarihinde alınmıştır.
Tokgöz P., Ertem M., Çelik F., Gökçe Ş., Saka G. ve Hatunoğlu R. (1995). Üniversite Öğrencilerinin Beslenme Alışkanlıklarının Saptanmasına İlişkin Bir Araştırma. Beslenme ve Diyet Dergisi. 24: (2): 229-238.
75 Topbaş M., Elmacıoğlu F., Dündar C., Canbaz S. ve Pekşen Y. (2000). Obezite ile Günlük Tüketilen Bazı Besin Ögeleri Arasındaki İlişki. Beslenme ve Diyet Dergisi. 29: (2): 62-67.
Topses G. (2004). 11-18 Yaş Ergenlik., A. Ataman. (Editör). Gelişim ve Öğrenme. Gündüz Eğitim ve Yayıncılık. Ankara.
Türkiye‟ye Özgü Beslenme Rehberi. Ankara (2004)._http://www.saglik.gov.tr/ TSHGM/_(Son erişimi tarihi 10.12.2009).
Vançelik S., Önal S., Güraksın A. ve Beyhun E. (2007), Üniversite Öğrencilerinin Beslenme Bilgi ve Alışkanlıkları ile İlişkili Faktörler. Türk Silahlı Kuvvetleri Koruyucu Hekimlik Bülteni. 6: (4) : 242-248
Vaizoğlu S. (2004), Genç Erişkinlerde Fiziksel Aktivite Düzeyinin Belirlenmesi. Türk Silahlı Kuvvetleri Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2004: 3 (4)
Vermorel M., Vernet J. ve Bifar A. (2002). Daily Energy Expenditure, Activity Patterns And Energy Cost of The Various Activities in French 12-16 Years Old Adolescents in Free Living Conditions. Europan Journal of Clinical Nutrition. 56:819.
Veugelers P.J. ve Fitzgerald A.L. (2005). Prevalence of and Risk Factors For Childhood Overweight and Obesity. Clinical M. American Journal, 173: (6): 607-613. Wang Y. (2001). Cross-national Comparison of Childhood Obesity: The Epidemic and
Relationship Between Obesity and Socioeconomic Status. International Journal of . Epidemiology. 30: (5):1129-1136.
Wetherilt H. (2008). Beslenme Rehberi. www.ito.org.tr/ITOPortal/ Dokuman/ Kitaplar/ 2006-0.pdf . 28.04.2008
Wickelgren I. (1998). Obesity: How Big A Problem. Science. 280:1364-1367. WHO (2007). Growth Reference Data for 5-19 Years.
76 Yaman M., Yalçınkaya H. ve Korkmaz M. (2006). Afyon ilköğretim okulu 1. ve 2. kademe öğrencilerin beslenme alışkanlıklarının karşılaştırılması. Milli Eğitim, 171: 257-275
Yaşar A., Ilıca B. ve Rakıcıoğlu N. (1999). Ankara‟da devlete ait ve özel ilköğretim okullarında eğitim gören çocukların beslenme durumlarına ilişkin bir araştırma. Beslenme ve Diyet Dergisi, 28 (1), 21-28.
Yurttagül M. (1995). Hafif Şişman ve Şişman Kadınların Beslenme Alışkanlıkları ve Zayıflamaya İlişkin Davranışları. Beslenme ve Diyet Dergisi. 24: (1): 59-73. Yücecan S., Pekcan G. ve Açık S. 1994. Ankara Yaz Okullarında Devam Eden Çocuk
77 BÖLÜM VII 7.EKLER 7.1. Ek 1. DEMOGRAFİK BİLGİLER Adınız Ve Soyadınız: Numaranız : Sınıfınız :
1-Cinsiyetiniz: a-Erkek b-Kadın
2. Yaşınız :…………..yıl
3-Vücut Ağırlığınız:………..kg 4- Boy uzunluğunuz:…………cm
5. Aşağıdaki tabloyu annenize, babanıza ve size uygun olan bölgeyi seçerek cevaplandırınız.
Mar mar a E g e İç A na d o lu A k d e n iz K a ra d e n iz D oğ u A n a d o lu Gü ne yd oğ u A n a d o lu
Anneniz hangi bölgeden 1 2 3 4 5 6 7
Annenizin en uzun süre yaşadığı bölge 1 2 3 4 5 6 7
Babanız hangi bölgeden 1 2 3 4 5 6 7
Babanızın en uzun süre yaşadığı bölge 1 2 3 4 5 6 7
Çocukluğunuzun geçtiği bölge 1 2 3 4 5 6 7
Sizin en uzun süre yaşadığınız bölge 1 2 3 4 5 6 7
6. Anne-Babanızın eğitim durumu belirtiniz.
Eğitim Durumu Baba Anne
1 Okur-yazar 2 İlköğretim mezunu 3 Lise mezunu 4 Üniversite mezunu 5 Okur-Yazar değil 6 İlkokul mezunu
7. Anne-Babanızın mesleğini belirtiniz.
Meslek Baba Anne
1 Ev hanımı 2 Devlet memuru 3 İsçi