Öğrenci Koçluğu ve Kuantum Öğrenme İlişkisi

53 İnanışları Değiştir

Hedef

Öğrenme Eylem

Geri Bildirim Şekil 2.11: Çift Döngülü Koçluk

Şekil 2.11 incelendiğinde tek döngülü koçluğa göre çift döngülü koçluk sürecinde hedefler aşamasında öğrenme ve eylem basamakları arasında öğrencinin hedeflerine inanması için inanışları değiştirme basamağı vardır. Bu basamak sayesinde öğrencinin hedeflerine ulaşmasında engel olabilecek tüm olumsuz düşüncelerin olumlu düşünceler ile yer değiştirilmesine çalışılmaktadır. Bu açıdan bakıldığında koçluk uygulamaları tıpkı dönüşümsel öğrenme gibi biliş ve özellikle bilinç ile ilgilidir. Çift döngülü koçluk sürecinde de dönüşümlü öğrenmede olduğu gibi öğrenenin alışkanlıkları, bakış açıları ve algılarında değişiklikler meydana gelmesi söz konusudur (Mezirow, 2003, 58-63).

54

olmayan ilişkileri meydana getiren ve kodlamanın oluşumuna olanak sağlayan teknikler gibi teknikler kullanılmaktadır. Bu teknikler, benzer ve farklı özellikteki bilgiler arası ilişkiler kurmaktadır. Böylece bu teknikler, öğrenilecek olanı daha anlamlı kılmaktadır ve hatırlamayı kolaylaştırmaktadır (Senemoğlu, 2005, 312). Bu teknikler genel manada üç sınıfta toplanabilmektedir. Bunlar “bağlama”, “yerleşim” ve “akrostiş”tir (Tezel, 2015, 40).

2.7.1. Kuantum Koçluk

Uluslararası Kuantum Koçluk ( International Quantum Coaching [IQC]), Uluslar Arası Koçluk Federasyonu (International Coaching Federation [ICF])’nun Temel Yeterliliklerini olduğu gibi kabul etmiş ve uygulamaya geçirmiştir. Bunlar 11 temel koçluk yeterliliği olup, koçlar tarafından kullanılan becerileri ve yaklaşım, teknikleri anlamak ve desteklemek için geliştirilmiştir. Efeçınar (2013, 30)’a göre;

Şekil 2.12: Uluslararası Koçluk Federasyonu Yetkinlikleri

Şekil 2.12’deki bu yeterlilikler koçların becerilerini geliştirir ve aldıkları koçluk eğitimlerinden edindiklerini etkili bir şekilde kullanmalarını kolaylaştırır.

2.7.2. Kuantum Koçluk İletişim ve Analiz Teknikleri 2.7.2.1. İlk İletişim

ICF Yeterlilikleri

Yapıyı Kurmak

İlişkiyi Birlikte ve Eş Zamanlı

Kurmak

Öğrenmeyi Kolaylaştırma

ve Sonuçlar Etkili

İletişim

55

İlk karşılaşmalar normal zamanlar bireyler hakkında karşılıklı bilgi edinmek adına oldukça önemlidir. Ancak koçluk görüşmelerinde diğerlerinden farklı olarak karşıdaki hakkında bir yargıda bulunmak doğru değildir. Bunun için koç olarak önce danışanı çözümlemeye çalışmalıyız bunu yaparken de karşıdakine güvenirlik mesajını vermeliyiz (Efeçınar, 2013, 40).

İlk iletişimde; el sıkışma fiziksel ilk temas olduğundan ve karşımızdakine bilinçaltı mesaj göndermek adına dikkat edilmesi gereken ilk husustur. Bununla birlikte karşınızdaki göz kontağı kuruyor ve el sıkışmasında bu durumu destekliyorsa koçla iletişime açık demektir. Burada koçun dikkat etmesi gereken diğer husus ses tonudur. Çünkü görüşmelerde karşınızdakinin ses tonundaki titreşimler onun ruh hali ve zihinsel durumu hakkında bilgi verir. Bu nedenle ilk karşılaşmada kullanılan kelimelere dikkat edilmelidir. Kullanılacak kelimeleri seçerek seansları sürdürmeliyiz. Çünkü %7’lik de olsa sözcüklerin iletişimde yeri vardır ve zihnimizi yansıtmaktadır (Efeçınar, 2013, 45). İletişimin en büyük yüzdesini teşkil eden beden dilinin bize ne anlattığını bilmek bir koçun danışanını tanıması adına oldukça önemlidir.

2.7.2.2. Dikkatle Dinlemek

Koç danışanını herhangi bir arkadaşını dinler gibi dinlememelidir yoksa tüm ipuçlarını kaçırabilecektir. Bunun için; danışan ile iletişime geçildiği ilk andan itibaren tüm düşüncelerin zihninden uzaklaştırılması gerekmektedir, odak noktası danışanı olmalıdır, dinlerken kendine ait duygu düşünce aktarımı yapmak anlamına gelen transferansdan uzak durmak adına objektif olmalıdır, karşıdakinin söylediklerini sonuna değin dinleyip tepki vermemelidir ve ne anlattığını anlayarak ona bunları kısa bir özet olarak tekrarlamalıyız (Efeçınar, 2013, 46). Transferans danışma durumunda danışanın danışmana karşı meydana getirdiği duygusal süreçtir (Tuzcuoğlu, 2013).

2.7.2.3. Dikkatle Gözlemlemek

Tecrübeyle gelişen gözlem yeteneği ile danışan hakkında bilgi ipuçlarını yakalamaya gayret edilmelidir. Danışan ile yapılan görüşmelerde soru sorduğunuzda onun gözlerine dikkat edin sorduğumuz soruya cevap vermeden önce gözleri hangi yöne kayıyor? Birkaç sorudan sonra gözlerinin hareketleri size temsil sistemi hakkında bilgi verebilir. Örneğin geçmişe yönelik soru sordunuz ve gözleri geçmiş yaşantı yönü olan sağa, gelecekle ilgili soru sordunuz ve gözleri gelecek yönü olan sola kaydıysa. Bu size ne kazandıracaktır?

56

Örneğin kendisine önerdiğiniz çalışma programını uygulayıp uygulamadığını sorduğunuzda size programa uyduğunu söylerken gözleri sağa kayıyorsa bu onun programa uyduğunu, yaşantı haline getirdiğini sola kayıyorsa, kurgu yönüne ise büyük ihtimalle size doğru söylemediğini anlamamalısınız (Efeçınar, 2013, 57).

2.7.2.4. Temsil Sistemini Saptamak

Temsil sistemlerini hakkında bilgi sahibi olmak koçlukta olmazsa olmazlardandır.

Çünkü her birey dünyayı kendi temsil sistemine göre algılar ve yaşamaya çalışır. Bunu bilmek öğrenci koçluğu yapıyorsanız danışanınıza bilgiyi nasıl daha rahat depolayacağı ve istediğinde daha rahat geri getirebileceği hakkında ona yol göstermenize olanak sağlayacaktır (Efeçınar, 2013, 52). Bir öğrenme durumunun başlarında ilk iş bireyin tarzını görsel, işitsel veya kinestetik olarak ortaya koyabilmektir. Belli oranlarda her birey bu tarzların üçünü de öğrenmede kullansa da çoğu birini diğerlerine göre daha çok kullanacaktır (Güllü, 2010, 40).

İşitsel tarzdaki bireyler dersi veya sunumu dinlemeyi tercih ederler bu sırada not almaya çalışsalar da dinlediklerini kaçırırlar. Görsel tarzdaki bireyler yazıları okuyarak tahtada sunulanları izlemeyi tercih ederler ve mükemmel not alırlar. Kinestetik, dokunarak öğrenme tarzındaki bireyler de elle yapılan aktivitelerde en iyisini ortaya koyarlar.

2.7.2.5. Uyum Sağlamak

Danışanla uyum sağlamak için ona aynalama yapmalıyız çünkü yapılacak olan aynalama danışanın bilinçaltı tarafından fark edilince “bu aynı bana benziyor o halde güvenebilirim” şeklinde çıkarımda bulunulur bu da danışanın beden dilini aynalama, ses tonunu aynalama ve dil kalıplarını aynalama ile olabilir (Efeçınar, 2013, 50).

2.7.2.6. Alışkanlıkları ve Davranış Kalıplarını Fark Etmek

Davranış kalıplarımız bilinçaltında çalışan otomatik sistemlerdir. Düşünmeden ortaya konan davranışlar bu sistemin ürünüdür. Fakat bu sistemde olumsuz, faydalı olmayan görevlerde işlenmiştir, biz bu görevler üzerinde düşünmeyiz sadece ona göre davranırız.

Koçun buradaki görevi bu otomatik sistemin devrede olduğu davranışları tespit ederek danışanın değiştirmek istediği zaman bunun yerine yenisini koymada yardım etmek (Efeçınar, 2013, 102).

2.7.2.7. Değişim İhtiyacını ve İsteğini Belirlemek

57

Koçun danışanın değişime olan ihtiyacının farkına varmasını sağlamak ve böyle bir durumda danışanın hedefine ulaşabileceği yönde fikir ve düşünce değişimi hakkında farkındalık ve istek oluşturmasına yardım etmesini ifade eder (Efeçınar, 2013, 113).

2.7.2.8. Çelişkili Önermeleri Belirlemek

Bilinçaltında bizi olumsuz düşünce ve davranış kalıplarına iten, bunlardan dolayı hedeflerimize ulaşmamız hususunda bizi engelleyen önermelerimiz vardır. Koçluk uygulamalarında da bu önermeleri değiştirip yerine yenisini yerleştirmek söz konusudur (Efeçınar, 2013, 117).

2.7.2.9. Güçlü Zayıf Yönleri Belirlemek

Danışanın bilinçaltına ulaştıkça onun yaşantısını idare eden kalıplara da ulaşırsınız.

Yaşamı olumlu ve olumsuz olarak etkileyen bu kalıplar onun güçlü ve zayıf yanlarını meydana getirir. Burada koç bireyin zayıf yönlerini güçlendirmekten daha çok güçlü taraflarını daha ön plana çıkartarak danışanın daha başarılı olmasını sağlayabilir (Efeçınar, 2013, 129).

Bu aşamaları sırasıyla danışanı istenilen ruh haline çekmek, ona akıllıca sorular sorarak zihnindeki filtreleri, kendine sınırlar koyduğu noktaları yakalayarak, karşıdakini etiketlemeden danışanın beden dilini de çözümleyerek soru sırası danışana geldiği bu noktada danışanı samimiyetle yanıtlamak, belli noktalarda kontrolü sağlayarak süreçte sürekliliği sağlamak (Efeçınar, 2013, 186).

Kuantum koçluğunda temellerinde yer alan NLP teknikleri aşağıdaki gibidir;

2.7.3. İç Gözlem Dış Gözlem Tekniği

Bu teknik boş sandalye tekniği olarak da adlandırılmaktadır. Bir rol oynama tekniğidir. Burada danışanın kendi ile alakalı kabullendiği ve kabullenmediği yanlarının özdeşleşmesi ortaya çıkar, bireyin içindeki kutuplaşmalar arsında bütünleşme sağlanmış olur. Amaç bireyin kendi farklı kutuplarını da kabul etmesini ve onlarla yaşamasını öğretmektir (Kunter Balcı, 1995, 192).

2.7.4. Zaman Çizgisi Çalışması

NLP’nin önde gelen isimlerinden Tad James ve hocası Dr. Wayt Woodsmall 1985 yılında kişilerin zamanı nasıl kodladıkları üzerine çalışarak bu tekniği geliştirdiler. Bu teknik

58

kullanılarak, bireyin olumsuz duygularından kurtulup onu sınırlayan kararlarından hızla kurtarmak amaçlanır (Kasaroğlu, 2010, 1)

2.7.5. Sihirli Gözlük Tekniği

Richard Bandler’in “kullandığım en güçlü teknik” diye ifade ettiği, bireyin dışarıdan gözlem halinde olduğu bu teknik kişinin ulaşmak istediği bir sonuca beynin doğal ve hızlı öğrenme becerisini kullanan ulaştırdığı bir tekniktir (www.izmirnlp.com).

2.7.6. Swish Tekniği

NLP’de kullanılan ve bireyin hedeflediği davranışı gerçekleştirmesi amacıyla kendisi ile iletişim kurmasına dayanan bir tekniktir (Tanay, 2010, 1).