Derkenarlara yazılmış başlık ve ifadeler çeviri yazıda bolt(kalın) yazılmıştır.
Metnin varak sayısı köşeli parantez içinde […a] şeklinde gösterilmiştir.
Eksik ve yanlış yazıldığı divanlarda tespit edilen mısralar, dipnota alınarak divanda geçen şekli ile gösterilmiştir.
Eksik yazılan mısralarda vezin bozulmuşsa beytin başına diğer mısraya uyan veznin yazılması uygun görülmüştür.
Mürettibin defterine kaydettiği beyitlerin yerleri, tez ve kitap yoluyla neşri hazırlanan divanlarda tespit edilerek parantez içinde sırasıyla beytin yazdığı sayfa sayısı, gazel veya kaside numarası, nazım birimindeki numarası şeklinde gösterilmiştir. Mürettibin Bâkî divanından alıntıladığı beyit, divanın 107. sayfasında 9. gazelin 3. beyti ise “(107/9/3)” şeklinde çeviri yazıda beytin sağına yazılarak ifade edilmiştir.
Rubai, kıta, müfred ve metalilerde ise sadece şiirin divanda bulunduğu sayfa sayısı ve şiirin numarası verilmiştir.
Metnin “Nā-maǾlūm Esāmį Ez-ebyāt-ı ŞuǾarā” başlığı altına kaydedilmiş manzumeler internet ortamında tek tek taranmıştır. Beytin sahibi tespit edildiğinde, şairin mahlası/adı beytin üst kısmına parantez içinde ve italik olarak kaydedilmiştir.
Berceste beyitlerin bulunduğu “Nā-maǾlūm Esāmį Ez-ebyāt-ı ŞuǾarā”
bölümünde “Bilgelikler Divanı” ve Emrah Gökçe’nin “Berceste Beyitler”
kitapları beyit tespitinde kullanılmıştır. Bulunan beyitlerin Bilgelikler Divanı’nda beytin yerini göstermek için “B.d” kısaltması kullanılarak sayfa sayısı ve beyit numarası kaydedilmiştir. Berceste Beyitler’de beytin yerini göstermek için “B.” kısaltmasını kullanılarak beyit numarası kaydedilmiştir.
Beyitlerdeki iktibaslar italik yazılmıştır.
Çeviri yazımında Farsça ekler ve bileşik kelimeler, İsmail Ünver’in yazmış olduğu “Çevriyazıda Yazım Birliği Üzerine Öneriler” adlı makale göz önüne alınarak düzenlenmiştir.
71
Trasnkripsiyon metninin hazırlanmasında “Times Turkish Transcription”
fontu kullanılmıştır.
Metinde geçen kelimeler için kullanılan sözlükler “Misalli Büyük Türkçe Sözlük” ve Ferit Devellioğlu’nun “Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat”ıdır.
Metinde kullanılan transkripsiyon alfabesi aşağıdaki gibidir:
72
İKİNCİ BÖLÜM
METİN
[1a]
Ħulāśā-i Dįvān-ı ŞuǾarā İbrāhįm Ġānim Efendi
Selāŧįn-i Ǿižām kerāmet-i irtisāmdan Sulŧān Bāyezįd Ħān Ĥażretlerinüñ kütüpħāne-i raǾnāsına işbu bi’ź-źāt iħtirāǾ-ı faķįrānem olup Ħulāsā-i Dįvān-ı ŞuǾarā tesmiye eyledigüm şekl-i dįvānda olan aŝār-ı ĥaķįrānemi muhŧevi iden ehl-i eĥibbādan ĥayātumda ĥayr duǾā vālideynüm ve … Ǿiyāl ü evlādu enhār eķāribe hürmeten ü Refǿet Beg fātiĥā ihdāsına niyāz-ı raĥmet ederim. El-ĥaķįr İbrāhįm Ġānim Ǿan ħulāśā-i kātib efendi 1231.
Bi-ĥarfiʽl-elif [1b]
Ez ġazaliyyāt-ı Dįvān-ı Bāķį
(FeǾilātün FeǾilātün FeǾilātün FeǾilün)
Belini ķoçmada ol śanemüñ derd ü belā30 (107/9/1) Yoħsa şįrįn lebį Ǿāşıķlara ĥāżır ĥelvā31
Āteş urmış yüzi gül ĥırmenine ol māhuñ (107/9/3) Devr-i sāġarda ruħı Ǿaksini ķılmış peydā
Dįger (MefǾūlü FāǾilātü MefāǾįlü FāǾilün)
Görmez miŝāl-i ķāmetiñi çeşm-i rāst-bįn (106/7/4) Aĥvel baķa meger ki görenler nažįr aña
Dįger (MefǾūlü FāǾilātü MefāǾįlü FāǾilün)
30 Bilini kuçmadadur ol sanemüñ der ü belā
31 Yoġsa Ǿāşıķlara şįrįn lebi ħażır helvā
73
Evvel vefāya vaǾdeler itmişken ey śanem (108/10/4) Cevr itdüñ āħir eylemedüñ Ǿahde vefā32
Ez ġazaliyyāt-ı Dįvān-ı NefǾį
(FāǾilātün FāǾilātün FāǾilātün FāǾilün)
Her nefesde ħançer-i bürrān gibį bir zaħm açar (281/1/3) Hem-zebān-ı dil-nevāz āh-ı dem-ā-demdür baña
Ħalķ-ı Ǿālem bir nefes şād olmaġa cānlar virür (281/1/5) Cānımuñ cānānı güyā dildeki ġamdur baña
Dįger (FeǾilātün FeǾilātün FeǾilātün FeǾilün)
Baġladı boynuna zülfüni ĥamāǿil vādi śabā33 (281/2/3) Bu bahāne ile Ǿaceb defǾ-i gezend itdi śabā
Bir ġazel oķudı mecmūǾa-i gülden bülbül (281/2/4) Lehçe-i şevķini ġāyet pesend itdi śabā34
Śoĥbet-i yārān içün gülşene teklįf iderek (281/2/5) ŦabǾ-ı NefǾį’yi de bir rind-i levend itdi śabā
Dįger (MefāǾįlün MefāǾįlün MefāǾįlün MefāǾįlün)
Ne feyż alur sifāl-i bādeden pįr-i muġān bilse (282/4/2) Çekerdi reşkden ķandįlle Şeyħu’l-ĥaram śahbā
Ħumārı öldürür hemm u ġam cānımuzdan eyledi bįzār (282/4/3) Meded yoķ mı ey sāķį-i śāĥib kerem śahbā
32 Cevr itdüñ āħir eylemedüñ vaǾdeye vefā
33 Baġladı boynuna zülfüni ĥamāǿil yerine
34 Lehçe-i şūhunu gayette pesend itdi sabā
74 Ez ġazaliyyāt-ı Dįvān-ı Cevrį
(FāǾilātün FāǾilātün FāǾilātün FāǾilün)
Ŧālib-i dįdār-ı yāram mest-i şevk-i vuślatam (182/2/3) Gülşen-i firdevsle ġam-ħāne yeksāndur baña35
Luŧf-ı yāra şād olup ķahr-ı Ǿadūdan36 aġlamam (182/2/4) Ol sebebden āşinā vü bįgāne yeksāndur baña37
Dįger (FāǾilātün FāǾilātün FāǾilātün FāǾilün)
İlleri ser menzil-i maķśūda ileten rūzgār (183/3/3) Reh-güzār-ı ārzūda sedd-i rāh olmış baña
Ħāne-i ġam kim anı vįrān iderdi bulsa ħalķ (183/3/4) Mesken-i asāyiş cāy u penāh olmış baña38
Dįger (MefāǾįlün MefāǾįlün MefāǾįlün MefāǾįlün)
İder āzürde ya murġ-ı belā ya tįşi mihnet (183/4/3) Bu vādįde olur Ǿaşķ ehline bir derd-i ser peydā
Açılmaz ħᵛāb-ı ġamdan çeşm-i Ǿāşıķ śubĥ-ı maĥşerde (183/4/4) Eger dünyāda olmazsa şeb-i ĥicre seĥer peydā
Dįger (MefǾūlü MefāǾįlü MefāǾįlü FeǾūlün)
Nā-kām-ı dü kevnem ki bañā oldı müsāvį (183/5/3) Āteşkede-i yeǿs-i gülsitān-ı temennā39
35 Gülşen-i firdevsle mey-ħāne yeksāndur baña
36 Luŧf-ı yāra şād olup ķahr-ı Ǿadūya aġlamam
37 Ol sebebden āşinā vü bįgāne yeksāndur baña
38 Menzil-i āsāyiş cāy-ı penāh olmış baña
39 Āteşkede-i yeǿs ü gülistān-ı temennā
75
Gencįne-i dil gevher-i hasretle pür oldı (185/5/4) Ser-māyeme reşk itse n’ola kān-ı temennā
Ez ġazaliyyāt-ı Dįvān-ı Nābį
(MefūǾlü FāǾilātü MefāǾįlü FāǾilün)
Nūr-ı Ħudādur ayįne-i cān-ı enbiyā (453/1/1) Aĥkām-ı şerǾdür güher-i kān-ı enbiyā
ǾĀlem ķalurdı žulmet-i ġafletde itmese (453/13) İmdād nūr-ı saye-i eyvān-ı enbiyā
[2a]
Velehu Nābį egerçi her biri nūr-ı maĥżdur (454/1/9) Ammā ki pįşvāları sulŧān enbiyā
Dįger (MefǾūlü FāǾilātü MefāǾįlü FāǾilün)
Çeşm Ǿamā-yı cehli ider sürme-rįz-i nūr (454/2/4) Keyfiyyet-i taǾalluķ-ı dįdār-ı evliyā
Dil-ħastegān-ı Ǿaşķa virür neşǿe-i ĥayāt (454/2/3) Kemter-ġıdā-yı dārū-yı aħbār-ı evliyā
Vech-i kerįm-i ĥüsn-i İlahįden özgeye (455/2/8) Olmaz güşāde dide-i bįdār-ı evliyā
Ser-fürūz-ı feyżdür envār-ı evliyā40 (454/2/1) Ser-māye-i şuhūddur āŝār-ı evliyā
40 Maşrık-fürûz-ı feyżdür envār-ı evliyā
76
Ümmįddür ki ķoymayalar pey-māl-ı yeǿs (455/2/9) Nābį-i zārı feyż-i mededkār-ı evliyā
Dįger (FāǾilātün FāǾilātün FāǾilātün FāǾilün)
Terk-i maŧlabdur bu maŧlabgāhda maŧlab baña (455/3/1) İyle luŧfuñdan müretteb maŧlabum yā Rabb baña
Kimse bilmez ol mehüñ teşrįfine rū-pūş olur (455/3/4) Rūz-ı rūşenden füzūn feryād-resdür baña
Dįger (FeǾilātün FeǾilātün FeǾilātün FeǾilün)
Virmemişsün ŧutalum ruħśat-ı āġūş-ı viśāl (456/5/2) Varmaġa meclis-i aġyāra sebeb n’oldı saña
Ne girersün āraya yāre niyāz itdükçe (457/5/4) Ķanı ey girye mürāǾāt-ı edeb n’oldı saña
Dįger (MefǾūlü FāǾilātü MefāǾįlü FāǾilün)
Terk itdirür çemende bu feryādı Ǿāķıbet (456/4/4) Ey Ǿandelįb güldeki çįn-i cebįn saña
Nābį senüñle eyleyelüm ĥiśśe dil-beri (456/4/5) Zevķ-i viśāl bañā fiġān u enįn saña
Dįger (MefāǾįlün MefāǾįlün MefāǾįlün MefāǾįlün)
Ħayāl-i ĥalķa-i zülfüñle eşküm düşse deryāya (458/8/2) Zamān-ı ĥaşre dek gird-āb ber-gird-āb olur peydā
77
İrāde itse bir emrüñ taǾalluķ fetĥine Nābį (458/8/5) Añā eŧrāf-ı nā-meǿmūlden esbāb olur peydā
Dįger (FeǾilātün FeǾilātün FeǾilātün FeǾilün)
Niçe mümkin taħallüf ide teǿŝįr-i duǾā (459/9/1) Çille-i śıdķdan olduķça cihān tįr-i duǾā41
Olur elbette şitabuñ zen-i meydān-ı ķabūl42 (459/9/2) Pençe-i maǾśiyyet olmazsa Ǿinān-gįr-i duǾā
Olmasa olmazdı ŧāķ-ı ķabūle peyvend (459/9/3) Lafž-ı āmįndeki nūn ĥalķa-i zencįr-i duǾā
Ez sitāyiş-i śıfāt-ı Bārį Celle Celaluhu ve Ǿilāve-i Sitāyiş-i İbrāhįm Pāşā (MefāǾįlün MefāǾįlün MefāǾįlün MefāǾįlün)
Zihį Ħāliķ ki kemter nuŧfe-i nā-çizden itmiş (2/1/13) Ķıbāb-ı bārgāh-ı çarħa śıġmaz kimseler peydā
Zihį Bārį ki luǾbet-ħāne-i Ǿālemde ħalķ eyler43 (2/1/16) Hezārān dil-ber-i mevzūn hezārān duħter-i ĥasnā
Ġıdāsın eylemiş şāyānı üzre herkesün taǾyįn (4/1/41) Kimün itmüş pelās-ı cehle müstaġraķ kimün dānā
Melāǿik ħādimān-ı “Ye’müru’l-Ǿadli ve’l-iĥsān”44 (5/1/42) Şeyāŧin dįde-bāñ-ı furśāt-ı “Yenhā Ǿani’l-faĥşā”45
41 “Ĥalķa-i śıdķdan olduķça cihān tįr-i duǾā”
42 “Olur elbette nişānek-zen-i meydān-ı ķabūl”
43 “Zihį Bārî ki niǾmet-ħāne-i śunǾında ħalķ eyler”
44 Nahl suresi 90. ayette “Ye’müru bi’l-Ǿadli ve’l-iĥsān” olarak geçmektedir. Mürettib “bi” kelimesini beyitte yazmamıştır. “Ye’müru’l-Ǿadli ve’l-iĥsān”, “Adaleti ve iyiliği emreder.” manasındadır.
78
Kimin itmüş risāletle şefįǾ-i varŧa-i maĥşer (5/1/46) Kimin itmüş vilāyetle nedįm-i ħalvet-i maǾnā
Bülend ü pest-i Ǿālem birbiriyle irtibāŧ itmüş (7/1/67) Biribirisine muĥtācdur aǾlā ile ednā
Bu deñlü niǾmet-i bį-imtinānuñ ķadrini bilmez (8/1/80) ǾAceb küfrān-ı nā-şükrāndur ekŝeri dünyā46
Bu nān u bu nemek ĥaķķın ferāmūş eyleyen cāhil (8/1/81) Ne śūretle olur ümmįdvār-ı niǾmet-i ferdā
[2b]
Ġarįķ-i luŧf iken ĥāşā ki raĥmetten ķāla maĥrūm (9/1/92) Kemįne bį-kes-i Ǿabd-i ĥaķįriñ Nābį-i şeydā47
Cenāb-ı āśaf İbrāhįm Pāşā-yı bülend-iķbāl (9/1/95) Vücūdiyle şeref-bāb olduġından ħıŧŧa-i şehbā48
Vücūd-ı pākine Nābį budur Ĥaķ’dan recāmuz kim (10/1/101) İde ĥayyāŧ-ı ķudret cāme-i dil-ħᵛāhını iksā
Ez-tāriħ-i Śadarāt Śadr-ı Āžam Alį Pāşā der ǾAhd Sulŧān Meĥmed Ħān (FeǾilātün FeǾilātün FeǾilātün FeǾilün)
Bāb-ı luŧfun yine āçdı kerem-i Rabbānį (220/36/2) İyledi teşneleri ġarķa-i iĥsān u Ǿaŧā
45 En-Nahl 16/90.
46 ǾAceb küfrān-ı nā-şükrāndur ekŝer merdüm-i dünyā
47 Kemįne bį-kesüñ Ǿabd-i faķįrüñ Nābį-i şeydā
48 Vücūdiyle müşerref olduġında ħıŧŧa-i şeydā
79
Cereyān eylemege başladı seylāb-ı murād (220/36/3) ǾĀlemüñ mezraǾa-i ħᵛāhişin itdi iĥyā
Çekilen derde ķażā ķaśd-ı mükāfāt itdi (221/36/6) İtdi bir müǿtemen-i Ǿādili śadru’l-vüzerā
Zįr-i pāyında inlemedi bir mūr-ı żaǾįf49 (221/36/14) Baśalı ravża-i iķbāle Süleymān gibi pā50
Āśafā Ǿādil ü Ǿāli-güher-i pāk dilā51 (222/36/16) Ey żiyā-baħş-ı Ǿuyūn-ı vüzerā ü Ǿulemā52
Senden ümmįd idinür fetĥi cihān k’olmışdur (222/36/23) Nuśretüñ aǾžam-ı esbābı śalāĥ ü taķvā
Āśafā eski ķuluñ köhne duǾācı Nābį (223/36/31) Şevķle mıśrāǾ-ı tāriħüñ iderken imla
Bir beşįr irdi beşāretle didi tāriħün (223/36/32) ǾAlį Pāşā’ya mübārek ide śadrını mevlā53
Ez-ķaśide-i Beyān-ı Ĥikmet Bārį Nažm-ı Nābį Nikāt-ı Devrān Tārih-i Dįvān (FeǾilātün FeǾilātün FeǾilātün FeǾilün)
Bir çerāġı ki ide luŧufla fürūzān mevlā (331/127/1) Nefes-i serdle niçe mümkin iŧfā54
49 Zįr-i pāyında daħı mürde degül mūr-ı żaǾįf
50 İķbāle Baśalı Ǿarśa-i iķbāle Süleymān gibi pā
51 Āśafā Ǿādil-i Ǿāli-güher-i pāk dilā
52 Ey żiyā-baħş-ı Ǿuyūn-ı ulemā vü vüzerā
53 ǾAlį Pāşā’ya mübārek ide śadrını mevlā
80
Bir nihāli ki feyyāż-ı ezel ide perverde55 (331/127/2) Añā itsün mi żarar tişe-i keyd-i aǾdā
MenǾ u defǾ eylemege kimsede ķudret mi olur (331/127/4) İstese ĥażret-i Ĥaķ ķulın itmek iĥyā56
Kim ki Allāh’a ider cümle umūrın tefvįż (331/127/5) Eylemez ĥażret-i Ĥaķ kimseye muĥtāc-ı recā57
Kim ki śıdķla olur künc-i tevekkülde mekįn (332/127/8) Götürür ayaġına devlet u iķbāli Ħudā
Ez-ġazaliyyāt-ı Dįvān-ı Ŝābit
(MefǾūlü FāǾilātü MefāǾįlü FāǾilün) Bismi’l-lāhi’r-raĥmāni’r-raĥįm MıśraǾ-i berceste-i nažm-ı kerįm58
Ĥamd ü sipās ü minnet o sulŧāna ibtidā (207/1/1) Tevfįk virdi bendeye dįvāna ibtidā
Dįbāce-i suħende münāsibdür eylesem (207/1/2) El-ism-i Celāl-i źāt ile Ǿunvāna ibtidā59
Ez NaǾat-ı Rasūl-u Ekrem Śallallāhu ǾAleyhi Vesellem (FeǾilātün FeǾilātün FeǾilātün FeǾilün)
54 Nefes-i serd ile itmek nice mümkin iŧfā
55 Bir nihāli k’ide feyyāż-ı ezel perverde
56 İstese ĥażret-i Ĥaķ bir kulın itmek iĥyā
57 Eylemez ġayret-i Ĥaķ kimseye muĥtāc-ı recā
58 Bu beyit Sabit divanında bulunmamaktadır.
59 İsm-i Celāl-i źāt ile Ǿunvāna ibtidā
81
Cānum ol nāz ber-efreşte-i dildāra fedā (207/2/1) YaǾni maĥbūb-ı Ħudā Aĥmed-i Muĥtār’a fedā
Nefĥa-i ĥalķınuñ ǾAŧŧār bilur ķıymetini (207/2/2) Şemmesin aldı idüb ŧabla-i bāzāra fedā
Cām-ı laǾlüñden umar feyż-i şefāǾat Ŝābit (208/2/6) Ķoya bir kāse-i kevŝer o günehkāra fedā
Diger (MefāǾilün FeǾilātün MefāǾilün FeǾilün)
Śunarsa bu dil-i pür-ħūn meyle cām saña (208/3/1) Gönüllenür gibi alma budur recām saña
Śaķalum āġına baķ diyü aġlar ammā60 (208/3/2) İder o rįş-i sefįd ile dām saña61
Diger (FāǾilātün FāǾilātün FāǾilātün FāǾilün)
Yokladum nabż-ı ŧabįbi bilmiyor dermānumı (209/5/3) Dest-i luŧf-ı yār dirler çāre bir şeydür baña
[3a]
Velehu Ölçdüm dökdüm ħarābāt-ı cihānda Ŝābitā (209/5/5) Dost-kānį-i muĥabbet cümleden eydür baña
Diger (MefāǾilün FeǾilātün MefāǾilün FeǾilün)
NaǾįm-i luŧfuma sįr eylerüm seni dirsiñ (208/4/3) Senüñ dürūġuña sįrem yiter piyāz baña
60 Śaķalum aġına baķ diyü aġlar ammā kim
61 İder o rįş-i sefįd ile şeyħ dām saña
82
Lisān-ı ĥāl ile terennümi nāyuñ62 (208/4/4) Netįce śaķlıyamam itme keşf-i rāz baña
Diger (MefǾūlü FāǾilātü MefāǾįlü FāǾilün)
Bir nev-resįde ŧıfl-ı sebaķ-ħᵛān-ı nāz iken (209/7/2) Kimdür füsūn u fitneleri ögreden saña
Ŝābit ne çāre ķısmet-i ezel budur63 (210/7/5) Gülşen bañā gūşe-i beytü’l-ĥazen saña
Diger (MefāǾįlün MefāǾįlün MefāǾįlün MefāǾįlün)
Lebüñden nuķl-i şįrįn-i sitem taǾyįnimüz vardur (210/8/3) Yine zenbįl-i dille Ǿazmimüz taǾyįnedür cānā
Nedür ķoynumdaki cevher bilürseñ al Ŝābit64 (210/8/6) Didi gün gibi rūşen bir laŧįf āyįnedür baña65
Diger (MefǾūlü FāǾilātü MefāǾįlü FāǾilün)
Miķrāż-ı ġamzesiyle iki pāre eyleyüp (211/9/3) Bir terzį şūħı biçdi ķumāş-ı dile bahā
El śaldıġuñda mirvaĥa gibi hevā itmiş (211/9/5) Yoķ dest-i daǾvetüñde begüm şemme-i vefā
Diger (MefāǾįlün MefāǾįlün MefāǾįlün MefāǾįlün)
Yubūset Ǿālemünde sende bir dūlāb ķullın kim66 (211/10/3)
62 Lisān-ı ĥāl ile yanmış tekellümi nāyuñ
63 Ŝābit ne çāre ķısmet-i rū-ı ezel budur
64 Nedür ķoynumdaki cevher bilürseñ al didi Ŝābit
65 Didüm gün gibi rūşen bir laŧįf āyįnedür baña
66 Yubūset Ǿālemünde sende bir dūlāb destur kim
83
Nemā-yı aħź ü Ǿiŧādan ruŧūbet idesün peydā
A zāhid Ǿālem-i nūr ŧehāretden śunulmuşdur67 (211/9/6) Bañā mįnā-yı rūĥ-efzā sañā ibrįķ-i istincā
Dįger (MefāǾilün FeǾilātün MefāǾilün FeǾilün)
Firāķ-ı ĥüsnüñ ile āh-ı pür-şirārumdan (212/11/2) Çemensitān-ı ħaŧuñda cerād olur peydā
Murāduñ Ǿāşıķ ise saña ben ķıyāfetli (212/11/4) Hezār dil-şūde-i nā-murād olur peydā
Dįger (MefāǾilün FeǾilātün MefāǾilün FeǾilün)
Ĥużūrına ķomıyor tāziyāne-i āhum (212/12/2) O ateş ile atılur gice şihāb baña68
Gül-āb-ı eşkümle ıśladup ter itdükçe (212/12/4) Oldı nerm olup o zülf-i müşkbār baña69
Görürse Ŝābiti yārān hep selām olsun (212/12/5) Bu şiǾr-i tāzeye ĥāżırlasun cevāb baña
Dįger (FeǾilātün FeǾilātün FeǾilātün FeǾilün)
Tende igne baśacaķ yir komadı zaħm urdı (213/14/2) Sūzeñ-i gamzeñ bulup Ǿāşıķ-ı zārı tenhā
Duymasun laǾlüñ ile mest idügin öykelenüp (213/14/4)
67 A zāhid Ǿalrm-i nūr ü ŧaharetden śunulmışdur
68 O ateş ile gice atılur şehba bana
69 Ezildi nerm olup ol zülf-i müşg-nāb bañā
84
Meyi ķābdan ķāba kor sāķį-i bezm-i śahbā
Ez muķaŧŧaǾāt-ı Ŝābit
(MefǾūlü MefāǾįlü MefāǾįlü FaǾūlün)
Meydān-ı muĥabbetde ne tozlar ķoparur (404/21) Binsüñ biricik semend-i nāza tenhā
Ĥaķķumda Burāķ-ı Ǿāŧifeti sürmegiçün70 İtdüm ol şeh-i ĥüsne üzengi ihdā
Dįger (MefǾūlü MefāǾįlü MefāǾįlü FeǾūlün)
Dergāh-ı Ǿubūdiyyete muħtaś buyuruñ (404/23) Ŝābit ķuluñuzdur yine ol luŧfa sezā
Aġyārdan el yumaķ içün sulŧānum Ĥacletle ider bir legen ibrįķ ihdā
Ez meŧāliǾ-i Ŝābit
(MefǾūlü MefāǾįlü MefāǾįlü FeǾūlün)
Ħākipāyuñla gözüm rūş idüp śabā71 (406/2)
KaǾbeden sürme getürdi bañā ĥācı gūyā72
Diger (FāǾilātün FāǾilātün FāǾilātün FāǾilün)
Düşdi tācından gice mestāne misvāk-i riyā (406/3) Ķırdı şeyħün boynuzın müşt-i śurāħi sāķiyā73
Diger (FeǾilātün FeǾilātün FeǾilātün FeǾlün)
Zāhid-i şehr yeñi cübbeler itmiş peydā (406/4)
70 Ĥaķķumda Burāķ-ı Ǿatifet sürmek içün
71 Ħāk kūyuñla gözüm rūşen idüp bād-ı śabā
72 KaǾbeden sürme getürür baña ĥacı gūyā
73 Ķırdı şeyħün boynuzın müşt-i śuraħi gūyiyā
85
Eşeginden çulı yeg eski meŝeldür ammā
[3b]
Diger Velehu MeŧāliǾ
(FeǾilātün MefāǾilün FeǾlün)
Āsitānuñda bu dil-i şeydā74 (406/5)
Maraż-ı südde eyledi peydā
Sehven zįra fem-i evvel budur
(MefāǾįlün MefāǾįlün MefāǾįlün MefāǾįlün) Ħoşā ferħunde-aħter leyle-i mümtāz ü müsteŝnā Ki Ǿunvān-ı berāt-ı ķadridür ser-sūre-i İsrā
Ez-naǾat-ı Rasūl-i Ekrem ü Vaśf-ı MiǾrāc Velā Ķaydü’l-Minhāc (MefāǾįlün MefāǾįlün MefāǾįlün MefāǾįlün)
O şeb żabt itdiler tārįħ-i miǾrācın muǾallāyı (2/1/22) Midād-ı eşk ile küttāb-ı dįvān-hāne-i maǾnā75
Emįn-i Rabb-i Ǿizzet ħāzin-i gencįne-i raĥmet (3/1/27) Delįl-i rāh-ı devlet reh-nümā-yı Cennetü’l-Meǿvā
Resūl-i ķādir-i muŧlaķ şefįǾ-i aķdem ü esbaķ76 (3/1/28) Ĥabįb-i Hażret-i Ĥaķķ maĥrem-i esrār-ı mā-evhā
O şāhinşāh-ı fermān-rān-ı ser-tāc-ı risālet kim77 (3/1/31) Nigįn-i ĥükmünüñ altındadur dünyā vü māfįhā
74 Āsitānuñda aşık-ı seydā
75 Midād-ı müşg ile küttāb-ı dįvān-ħāne-i maǾnā
76 Resūl-i ķādir-i muŧlaķ şefįǾ-i aķden ü esbaķ
77 Oşāhinşāh-u fermān-rān-ı evreng-i risālet kim
86
Resūl-i Kibriyānuñ muǾcizāt Ǿadd ne mümkindür (4/1/52) Ne deñlü ħāme-i muǾciz-beyāñum eylese ıŧrā78
Ĥarįm-i KaǾbe-i Ǿulyāda devletle vü saǾādetle (4/1/54) Sarāy-ı Ümmihānį idi ol şeb Ĥażret-i Meǿvā
Nüħistįn ħaŧvede Allāhü Ekber bu ne sürǾatdür (5/1/65) İķāmet-gāhı oldı ol imāmuñ Mescid-i Aķśā
Burāķ-ı āsumān-paymā da ķaldı türk-tāzından (7/1/87) Degül zįrā atı oynāġı ol śaĥrā-yı bį-hem-tā
Cenāb-ı Aĥmed-i mürsel śimāħ-ı gūş-ı cān ile (7/1/94) Kelām-ı Ǿizzet-i bį-kemm ü keyf eyledi ıśġā
Bulup maķśūd-ı māfi’l-bālini yā hū diyüp79 (7/1/98) Nüzūl itdi zemįne āyet-i raĥmet idi Ĥaķķā
Ħudāvendā şefįǾü’l-müźnibįnā merĥamet eyle80 (8/1/101) Siyeh-rū bir ķuluñdur Ŝābit-i āşüfte-i şeydā81
ǾUyubın gūşe-i dāmān-ı iĥsānuñla setr eyle (8/1/104) Ķıyāmet Ǿarśasında derd-mendi eyleme rüsvā
ŞefāǾat eylemezseñ ĥāl maǾlūm-ı saǾādetdür (8/1/105) ǾUśāt-ı ehl-i maĥşer ben kuluñla eyler istihzā
78 Ne rütbe ħāme-i muǾciz-beyāñum eylese ıŧrā
79 Bulup maķśūd-ı māfi’l-bālini yā hū diyüp āħir
80 Ħudāvendā şefįǾü’l-müźnibįnā raĥmet eyle
81 Siyeh-rū bir ķuluñdur Ŝābit-i aşüfte vü
87
Ķaśįde virüp bir sulŧāna şāǾir luŧf ümmįd eyler82 (8/1/108) Sevündür bendeñi naķd-i şefāǾatle Ħudāvendā
Ħudādan ravża-i pür-nūruña her rūz ü şeb gelsün83 (8/1/110) Śalavat-ı bį-ĥad ü ġāyet selām-ı bį-Ǿadd-i iĥśā84
Ez Tāriħ-i CāmiǾ vü Ĥammām Sadr-ı aǾžam Çorlılı Alį Pāşā Der-tersāne (MefāǾįlün MefāǾįlün MefāǾįlün MefāǾįlün)
Zihį nūr-ı mücessem cāmiǾ-i bį-miŝl ü bį-hemtā (148/52/1) Ħoşā rūĥ-ı muśavver buķǾa-i feyż-i rūĥ-efzā85
Temāşāya gelen ĥūr-ı behiştüñ çeşmi ķalmışdur (148/52/4) Degül revzenleründen ķıŧǾa-i bādāmį-i mįnā
İki maĥbūbıdur miĥrābınuñ ol şemǾ-i kāfūrį (148/52/7) İder altun naǾleyn üzre Ǿarż-ı ķāmet-i bālā
Ħuśūsen ol dürr-i yektā gibi fānūs-ı billūrį (149/52/12) Leh bį-ruġen ider eŧrāfı rūşen şeb-çerāġ-āsā86
Zamāne ħalķı ķādirler ise bir ķulb ŧaķsunlar (149/52/13) MuǾallaķ bunca ŧob āyįne-vār çün beyże-i beyżā
Zebāne āteşįn-i cām ile her şemǾine ķandįl87 (149/52/15) Reh-i Ĥaķķa yanup yaķılmanuñ sırrun ider ifşā
82 Ķaśide virse bir sultāna şaǾir luŧf ümįd eyler
83 Ħudādan ravża-i pür-nūruña her rūz ü şeb olsun
84 Śalāt-ı bį-ĥad ü ġāyet selām-ı bį-Ǿad ü iĥśā
85 Ħoşā rūĥ-ı muśavver buķǾa-i pür-feyż-i rūĥ-efzā
86 Ki bį-ruġen ider eŧrāfı rūşen şeb-çerāġ-āsā
87 Zebān-ı ātesįn-i ĥāl ile her şemǾe-i ķāndil
88
Yā meydān-ı ĥarįminde o şādırvān-ı bį-mānend (149/52/19) Ki resm-i selsebįl-i cūy-ı mįnūyı ider icrā
Ya ol berrāķ-ı reng-āmįz ki ol hammām88 (150/52/25) Ki her bir ŧāķı ķavs-ı ķuzaĥdur āsumān-peymā89
[4a]
Velehu Żiyā-yı ķubbesinden münkesifdür ŧāliǾ-i ħūrşįd (150/52/26) Cilā-yı mermerinden münkesirdür ħāŧır-ı mįnā
Girüp bir ħaste śavduķça tārįħin ider taśdįķ90 (150/52/30) Şifā-dihdür hevā ü āb-ı Ĥammām-ı ǾAlį Pāşā
Vücūh-ı birre māǿil źāt-ı Ǿulvį fıŧrat-ı Ǿāķil91 (150/52/34) Vücūd-ı bį-muǾādil Ǿāmir-i maǾmūre-i dünyā92
Ǿİbādet-pįşe śadrā merĥamet-endįşe destūrā (151/52/46) Eyā kān-ı śalāĥ ü maǾden-i gencįne-i taķvā
Bahār-ı dįn-i devletsin medār-ı emn ü rāĥetsin (151/52/47) Veliyy-i nān ü niǾmetsin duǾācuñdur bütün dünya
Şu aħlāķ-ı ĥamįde ile Ǿaceb ceźb-i ķulūb itdüñ (152/52/52) DuǾā-yı devletüñ şuġlindedür dünyā ü Mā-fihā
88 Ya ĥod berrāk ü reng-āmįz mermerlerle ol ĥammām
89 Ki her bir ŧaķı bir ķavs-ı ķuzaĥdur āsümān-peymā
90 Girüp bir ħaste-dil śavduķça tārįħin ider taśdįķ
91 Vücūh-ı birre māǿil źāt-ı Ǿulvį fikret Ǿāķil
92 Vücūd-ı bį-muǾādil Ǿāmir-i maǾmūre-i uķbā
89
Ħuśūśā bu ŝenā-kāruñ mevǾūd-ı Ǿināyetdür (152/52/53) Baķar incāz-ı vāǾd-i luŧfa ümmįd üzredür ĥālā
Murād añlandı Ŝābit nāle-perdāz-ı münācāt ol (152/52/56) Niyāz-ısūziş-i menfūr-ı cerrār olmasun amma93
Pey-ender-pey nevāziş görüp sulŧān-ı Ǿālemden94 (152/52/60) Giye gün başına semmūre ķablı ħilǾat-ı zįbā95
Ez Tāriħ-i Śadarāt Rāmį Mehmed Pāşā
(FeǾilātün FeǾilātün FeǾilātün FeǾilün)
Śadra teşrįfi meh-i rūze-i ķadre düşüp96 (193/22/5) ǾĮd-ber-Ǿįd-i şerįf itdi cihān ser-tā-pā
Çekdi bir aġzı mühürli kūzeyi sįnesine97 (193/22/6) Varıcaķ ħatmi ide kįse-i mühr-i yek-tā98
Küfvini buldı Ǿarūs-ı tutuķ-ı çāh ü celāl (194/22/10) Oldı ħayrü’l-ħalef mehd-i Ǿadālet-peydā
Ez Tāriħ-i Fezā-yı Şeyħü’l-İslām Meĥmed Efendį (FeǾilātün FeǾilātün FeǾilātün FeǾilün)
Bāġ-ı Ǿilmüñ śuyı yabāna aķarken şükr99 (195/25/3) Yine eski yolını buldı ķadįmi mecrā
93 Niyāz ü sūziş-i menfūr-ı cerrār olmasun amma
94 Pey-ender-pey nevāzişler görüp sulŧān-ı Ǿalemden
95 Giye gün başına semmūre ķablı ħilǾat-ı dįbā
96 Śadra teşrįfi meh-i pür-ķadre düşüp
97 Çekdi bir aġzı mühürli güzeli sįnesine
98 Varıcaķ ħātem ile kįse-i mühr-i yek-tā
99 Bāġ-ı Ǿilmüñ śuyı yabāna aķarken śad şükr
90
Çıķarınca çürigi dāǿire-i devletden (196/25/7) Śıķdı sįb-i küre-i arżı birāz dest-i ķażā
ǾĀķibet emr-i emānāt aña tefvįż olınup (196/25/8) Ehline degdi Ǿumūm üzre münāsib Ĥaķķā
Ŝābitā her kim işitdiyse didi tāriħin (196/25/9) Hamdülillāh yine pek ehline düşdü fetvā
Ez ġazaliyyāt-ı dįvān-ı Seyyįd Vehbį
(FāǾilātün FāǾilātün FāǾilātün FāǾilün)
Cennet-i kūyıñ ceĥįm itdi baña kāfir Ǿadū (512/3/3) Hep Ǿaźāb iden o melǾūnuñ Ǿaźābıdur baña
Ey kemān-ebrū saña iç ķabżadan çeksem n’ola100 (512/3/4) Zaħm-ı tįrüñ sįnede vuślat nişānıdur baña
Diger (MefāǾilün FeǾilātün MefāǾilün FeǾilün)
Yanında zümre-i nev-devletān-ı dünyānuñ (513/4/3) Ġurūr-ı lāzıme-i Ǿizz ü cāhdür gūyā
Ķuśūr-ı ħalķdan ıġmāżdur delįl-i kemāl (513/4/5) Teġāfül-i maĥall-i intibāhdur gūyā
Diger (FeǾilātün FeǾilātün FeǾilātün FeǾlün) (FāǾilātün) (FāǾlün)
Ġaym-veş perde olur āh-ı şerer-pāre baña (513/5/1) Her ķaçan Ǿarż-ı cemāl itse o meh-pāre baña
100 Ey kemān-ebrū saña iç ķabżadan geçse n’ola
91
Vāśıl-ı menzil-i vuślat oluram elbette (513/5/2) Āhdur meşǾale-i rāh çü hem-vāre baña
Ŧıfl-ı ġam tevǿem-i Ǿaşķam göremem ħᵛāb-ı śafā (513/5/5) Keşti-i ķulzum-i şevķ olsa gehvāre baña
Diger (MefǾūlü FāǾilātü MefāǾįlü FāǾilün)
Üftāde-i çeh-i źeķanam yoķ ħulāśa rāh (514/6/2) Tā olmaduķça tār-ı ħaŧuñdan resen baña
Ol dem ħayāl-i ġonca-i laǾlüñ ile helāk (514/6/5) Gül-berg-i ālden n’ola olsa kefen baña
[4b]
Diger (MefāǾilün FeǾilātün MefāǾilün FeǾilün)
Ǿİzār-ı dil-bere ħaŧŧ-ı siyāh geldi deyü (514/7/2) Ķara ħaber getürür rūz u şeb nesįm baña
Göziyle yir beni aġyār o nev-resįde eger (515/7/3) İderse göz göre hergiz nigāh-ı nįm baña101
Śadefçe-i fem-i dendān-ı yāredür nažarum102 (515/7/4) Ne laǾl-i ĥoķķa gerek ne dürr-i yetįm baña
Diger (MefǾūlü MefāǾįlü MefāǾįlü FaǾūlün)
ĶāniǾ olan bāġ-ı fenāya nažar itmez103 (515/8//2)
101 İderse göz göre bir kez nigāh-ı nįm baña
102 Śadefçe-i fem ü dendan-ı yāredür nažarum
103 ĶāniǾ-dil olan bāġ-ı fenāya nažar itmez
92 İncūden ise ħūşesi tāk-ı irem-āsā
Dergāh-ı Ħudā’ya śıġınan ķayd-ı sitemden (515/8/3) Āzāde olur āhu-yı dest-i ĥarem-āsā
Diger (FāǾilātün FāǾilātün FāǾilātün FāǾilün)
Ĥüsnüñe mümkin mi ĥayrān olmamaķ ehl-i nažar (516/9/3) Destüñe mirǿāt alup ey nūr-ı çeşmüm baķ baña104
Ol ŧabįb añmazsa şimdi ħaste-i hicrānını (516/9/5) Śāġ olursaķ Vehbiyā bir demm olur ki çoķ aña
Ez MurabbaǾāt-ı Seyyid Vehbį
(MefǾūlü MefāǾįlü MefāǾįlü FaǾūlün)
Rengįn olursa Ǿaraķ-rįz Ǿiźāruñ105 (681/3/1)
Gūyā ki düşer ķaŧre-i şebnem güle cānā
Diger (MefǾūlü MefāǾįlü MefāǾįlü FaǾūlün)
Şevķ-i mey-i laǾlüñle gülsitān-ı ŧarabda (681/3/2) Bülbül gibi śad-naġme ider gūyā106
Diger (MefǾūlü MefāǾįlü MefāǾįlü FāǾ)
Sāķį ne ŧurursun ķanı cām-ı sahbā (511/1)
Kesme ayaġuñ meclis-i meydān ķaŧǾā Eczā-yı ŧarab nižām bulmaz sensüz Şįrāze-i cemǾiyyetümüz sensin zįrā
104 Destüñe mirǿat alup ey nūr-ı çeşmüm baķsaña
105 Rengįn olur olsa Ǿaraķ-rįz Ǿiźāruñ
106 Bülbül gibi śad-naġme ider bülbüle gūyā
93 Diger (MefǾūlü MefāǾįlü MefāǾįlü FāǾ)
ǾAynıyla çeşmānum olup maķsim-i māǿ (715/1)
Müjgānum anuñ lūlesidür gūyā107 Der-kār olıcaķ girye-i ŧūfān-ħįze Bir ķaŧre degüldür nažarunda deryā108
Ez-müfredāt-ı Seyyid Vehbį
(MefāǾįlün MefāǾįlün MefāǾįlün MefāǾįlün)
Ten-i sįmįni bir mirǿāt-ı pür-envārdur gūyā (732/2) Leb-i şįrįni ŧūŧį-i şeker-güftārdur gūyā
Diger (MefǾūlü FāǾilātü MefāǾįlü FāǾilün)
Her dem ki Ǿarż-ı maĥż-ı ħulūś eyledüm saña (732/1) Hįç iltifāt eylemedüñ n’eyledüm saña
Ez NaǾt-ı Resūl-i Ekrem Śallallāhü Ǿaleyhi ve sellem (MefāǾilün FeǾilātün MefāǾilün FeǾilün)
Ŧırāz-ı ħilǾat-i naǾt netice-i tekvįn (7/4/8) Kumāş-ı muǾallem-i din zįb-i ferāş-ı istiǾlā109
Vücūd-ı ekremi pergāle-i Ǿināyetdür (7/4/10) Ki urdı mühr-i nübüvvet-ŧırāzıña tamġā
Şitāǿiyye (FeǾilātün FeǾilātün FeǾilātün FeǾlün) (FāǾilātün) (FāǾlün)
Śanma bį-hūde leb-i bāmdaki yaħ-pāre (155/35/6) Ki ider śayfa şitā ħande dendān-nümā110
107 Müjgānum anuñ Lūleleridür gūyā
108 Bir ķaŧre degüldür nažarumda deryā
109 Ķumaş-ı maǾlem-i din zįb-i ferş-i istiǾlā